ชุดไทยเรือนต้น ชุดไทยพระราชนิยม เครื่องแต่งกายประจำชาติและความภาคภูมิใจในความเป็นไทย (ตอนที่ ๒)
ชุดไทยเรือนต้น ชุดไทยพระราชนิยม เครื่องแต่งกายประจำชาติและความภาคภูมิใจในความเป็นไทย (ชุดแบบที่ 1 จากทั้งหมด 8 แบบในชุดไทยพระราชนิยม) (ตอนที่ ๒)
AI Collection ชุดนี้ ได้รับแรงบันดาลใจจากสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และ “ชุดไทยพระราชนิยม” ทั้ง ๘ แบบ ซึ่งทรงมีพระราชดำริให้สร้างสรรค์ขึ้น ระหว่างปี พ.ศ. ๒๕๐๓–๒๕๐๔ เพื่อให้สตรีไทยมีแบบอย่างการแต่งกายที่งดงาม เหมาะสมกับกาลเทศะ และสะท้อนอัตลักษณ์ความเป็นไทยอย่างสง่างามในระดับสากล
เพื่อเฉลิมพระเกียรติในพระราชดำริอันทรงคุณค่านี้ ผมจึงจัดทำ AI Collection ที่นำเสนอชุดไทยทั้ง ๘ แบบผ่านมุมมองร่วมสมัย โดยผสมผสานกลิ่นอายแฟชั่นวินเทจแห่งยุค 1960 ไม่ว่าจะเป็นการจัดแสง ทรงผม หรือองค์ประกอบภาพ ซึ่งได้รับการออกแบบอย่างประณีต เพื่อถ่ายทอดความงดงามของวัฒนธรรมไทยในห้วงเวลาแห่งประวัติศาสตร์นี้อย่างสมบูรณ์
ชุดไทยเรือนต้น ซึ่งเป็นแบบที่ ๑ ในบรรดาชุดไทยพระราชนิยมทั้ง ๘ แบบ เป็นชุดที่สะท้อนความงามอันเรียบง่ายของหญิงไทยได้อย่างชัดเจน ได้รับการตั้งชื่อตาม พระตำหนักเรือนต้น ในพระราชวังดุสิต ซึ่งเป็นเรือนไทยไม้สักแบบเรียบง่าย
ชุดนี้ออกแบบให้เป็น ชุดลำลองสำหรับสตรี ใช้สวมใส่ในชีวิตประจำวันหรือในโอกาสไม่เป็นทางการ โดยมีลักษณะเด่นดังนี้:
ใช้ผ้าไหมหรือผ้าฝ้าย ตัดเย็บเป็น ผ้านุ่งป้าย ยาวจรดข้อเท้า ลวดลายเป็นแนวขวางหรือตามยาว
สวม เสื้อคอกลมตื้น แขนสามส่วน ผ่าอก มีกระดุมห้าเม็ด ใช้ผ้าสีเดียวกันกับซิ่นหรือเลือกให้ตัดกันอย่างกลมกลืน
เน้นความเรียบร้อย สุภาพ ไม่เน้นเครื่องประดับมากนัก
สำหรับ AI Collection ชุดนี้ ผมออกแบบชุดไทยเรือนต้นด้วยโทนสีพาสเทล และทรงผมแบบต่าง ๆ ที่ได้รับความนิยมในยุค 1960s เพื่อให้ภาพรวมของคอลเลกชันดูอ่อนหวาน อ่อนเยาว์ และเหมาะกับวัยรุ่นที่สนใจการแต่งชุดไทยในรูปแบบที่ดูน่ารัก ทันสมัย องค์ประกอบของภาพยังแฝงกลิ่นอายวินเทจย้อนยุค ซึ่งสะท้อนช่วงเวลาที่ชุดไทยพระราชนิยมถือกำเนิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็น ทรงผมแบบตีพอง (bouffant), ทรงผมแบบ Beehive และ Swan ซึ่งเป็นสไตล์ยอดนิยมของหญิงสาวยุคนั้น ล้วนช่วยเติมเต็มบรรยากาศในภาพให้กลับไปสู่วัยเยาว์อันเปี่ยมเสน่ห์ของวัฒนธรรมไทยร่วมสมัยในยุค 1960
"ชุดไทยพระราชนิยม" หมายถึง ชุดแต่งกายประจำชาติของสตรีไทยที่ใช้ในงานพิธี งานมงคลสมรส และโอกาสสำคัญต่าง ๆ ชุดเหล่านี้มีลักษณะเฉพาะทางด้านรูปแบบ วัสดุ และการตกแต่ง โดยนิยมใช้ผ้าไหม ผ้าฝ้าย หรือผ้าใยประดิษฐ์ เช่น ผ้าพื้น ผ้าลายดอก ผ้าลายริ้ว ผ้ายกดิ้นเงิน ดิ้นทอง หรือผ้ายกดอกทั้งผืน พร้อมตกแต่งด้วยซิป ตะขอ หรือกระดุมที่หุ้มด้วยผ้า และอาจปักมุก เลื่อม หรือใช้ลูกปัดตกแต่งเพื่อเพิ่มความสง่างาม
ประเภทผ้าที่นิยมใช้ เช่น:
ผ้าไหม: ทอจากเส้นด้ายที่ได้จากใยไหม
ผ้าฝ้าย: ทอจากเส้นด้ายฝ้ายธรรมชาติ
ผ้าใยประดิษฐ์: ผ้าใยสังเคราะห์ เช่น โพลีเอสเตอร์ เรยอน เจอร์ซีย์ หรือโทเร
ชุดไทยพระราชนิยมทั้ง 8 แบบ ได้แก่:
ชุดไทยเรือนต้น – เรียบง่าย เหมาะสำหรับงานไม่เป็นทางการหรือสวมใส่ในชีวิตประจำวัน
ชุดไทยจิตรลดา – สุภาพ เหมาะสำหรับงานพิธีการเล็กน้อยหรือรับรองแขก
ชุดไทยอมรินทร์ – งดงาม เหมาะกับงานราตรีหรืองานพิธีสำคัญ
ชุดไทยบรมพิมาน – ผ้าไหมลายสวย ใช้ในงานพิธีการและงานทางการ
ชุดไทยจักรี – หรูหรา สง่างาม เหมาะกับงานพิธีระดับสูง
ชุดไทยดุสิต – ใช้ผ้าไหมลวดลาย ปักลายวิจิตร สำหรับงานราตรีหรืองานฉลอง
ชุดไทยศิวาลัย – หรูหรา เน้นเครื่องประดับ ใช้ในงานพิธีสำคัญ
ชุดไทยจักรพรรดิ – สง่างามที่สุด ใช้ในงานพิธีใหญ่ระดับราชสำนัก
ในปี พ.ศ. ๒๕๐๓ (ค.ศ. 1960) สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชมหาราช รัชกาลที่ ๙ เสด็จพระราชดำเนินไปยัง ๑๔ ประเทศในทวีปยุโรปและอเมริกา เพื่อทรงเจริญสัมพันธไมตรีกับนานาประเทศเป็นระยะเวลา ๖ เดือน นับเป็นการเสด็จเยือนต่างประเทศอย่างเป็นทางการครั้งสำคัญในประวัติศาสตร์ร่วมสมัยของไทย
ในเวลานั้น ประเทศไทยยังไม่มี "ชุดแต่งกายประจำชาติ" ที่ใช้ในโอกาสระดับสากล สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถจึงทรงเชิญผู้มีความรู้หลายท่านมาถวายคำแนะนำ พร้อมทั้งทรงศึกษาจากภาพถ่ายและภาพวาดของพระบรมวงศานุวงศ์ฝ่ายในในสมัยก่อน ซึ่งยังไม่มีรูปแบบที่กำหนดแน่ชัด ต่อมาทรงมีพระราชเสาวนีย์ให้หม่อมหลวงมณีรัตน์ บุนนาค พระญาติสนิทและนางสนองพระโอษฐ์ ไปพบกับผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมไทย ได้แก่ ศาสตราจารย์พระยาอนุมานราชธน และอาจารย์สมศรี สุกุมลนันทน์ เพื่อขอคำแนะนำและข้อมูลสำหรับใช้ในการรังสรรค์เครื่องแต่งกายไทยที่จะทรงใช้ในการโดยเสด็จครั้งนี้
สมเด็จพระนางเจ้าฯ จึงได้มีพระราชดำริให้สร้างฉลองพระองค์แบบใหม่ที่สะท้อนเอกลักษณ์ความเป็นไทยอย่างชัดเจน งดงาม สง่างาม และสามารถสวมใส่ได้จริงในบริบทของโลกสมัยใหม่ โดยมีพระราชปณิธานให้ฉลองพระองค์เหล่านี้เป็นต้นแบบของ "ชุดแต่งกายประจำชาติของสตรีไทย" ที่สามารถนำไปใช้ในโอกาสพิธีการและงานสำคัญต่าง ๆ
ในระยะแรก ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางสาวไพเราะ พงษ์เจริญ เป็นผู้ตัดเย็บฉลองพระองค์ ต่อมาทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางอุไร ลืออำรุง (ต่อมาได้รับการโปรดเกล้าฯ เป็นคุณหญิงอุไร ลืออำรุง) เจ้าของห้องเสื้อกรแก้ว ซึ่งก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๙๐ รับสนองพระเดชพระคุณในการออกแบบและตัดเย็บฉลองพระองค์อย่างต่อเนื่อง
ภายหลัง สมเด็จพระนางเจ้าฯ ได้พระราชทานพระราชานุญาตให้สตรีไทยทั่วไปสามารถน้อมนำแบบฉลองพระองค์เหล่านี้ไปใช้เป็นแนวทางในการแต่งกายได้ โดยเรียกขานกันว่า "ชุดไทยพระราชนิยม"
การสร้างสรรค์ชุดไทยพระราชนิยมยังส่งผลต่อความนิยมในการใช้ผ้าไหมไทย การสวมเครื่องประดับแบบไทย และการตระหนักรู้ในรากเหง้าทางวัฒนธรรมในหมู่สตรีไทยยุคใหม่ เป็นการผสานอัตลักษณ์ไทยเข้ากับความร่วมสมัยของโลกตะวันตกได้อย่างงดงาม สะท้อนถึงพระราชอัจฉริยภาพของสมเด็จพระนางเจ้าฯ ที่ทรงนำเสนอ "ความเป็นไทย" ผ่านงานออกแบบเครื่องแต่งกายได้อย่างสง่างามและทรงพลัง
ในปีหน้า องค์การยูเนสโก (UNESCO) มีแนวโน้มจะขึ้นทะเบียน "ชุดไทยพระราชนิยม" เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของโลก โครงการนี้จึงมุ่งหวังที่จะเฉลิมฉลอง อนุรักษ์ และส่งต่อความภาคภูมิใจในความเป็นไทยสู่คนรุ่นต่อไป
Chud Thai Ruean Ton – Thai National Costume and the Pride of Thai Identity
(Style 1 of 8 in the “Chud Thai Phra Ratcha Niyom” Collection – Part 2)
This AI Collection is inspired by Her Majesty Queen Sirikit The Queen Mother and the eight styles of Chud Thai Phra Ratcha Niyom (“Thai Dresses of Royal Preference”), which were graciously initiated during 1960–1961 to provide Thai women with formal attire appropriate for special occasions—while proudly reflecting the national identity of Thailand.
In tribute to this visionary initiative, I have created an AI-enhanced collection presenting all eight styles of Chud Thai Phra Ratcha Niyom through a contemporary lens. The collection blends the elegance of traditional Thai dress with vintage aesthetics from the 1960s—through lighting, hairstyling, and composition—designed meticulously to capture the timeless beauty of Thai culture during this pivotal historical period.
Chud Thai Ruean Ton, the first of the eight official styles, embodies the refined simplicity of traditional Thai women’s everyday wear. The style takes its name from Phra Tamnak Ruean Ton (Ruean Ton Palace), a modest teakwood residence within Dusit Palace. True to its name, this ensemble reflects an understated charm, ideal for casual or informal occasions. Its key characteristics include:
A pha nung paai (wrapped tubular skirt) made of silk or cotton, ankle-length, with either vertical or horizontal patterns;
A modest round-neck blouse with three-quarter sleeves, a front opening with five buttons, typically in a colour that either matches or complements the skirt;
Minimal accessories to emphasise simplicity and elegance.
For this AI Collection, I reimagined Chud Thai Ruean Ton using pastel tones and 1960s-inspired hairstyles to evoke a gentle, youthful spirit—perfect for younger generations seeking to wear Thai dress in a sweet and modern style. The visuals are imbued with vintage nostalgia, mirroring the era in which Chud Thai Phra Ratcha Niyom was born. Hairstyles such as bouffants, beehives, and the elegant "swan" style—popular among fashionable women of the 1960s—help evoke the charm and grace of that golden age in Thai modern history.
What Is Chud Thai Phra Ratcha Niyom?
Chud Thai Phra Ratcha Niyom refers to the official national costumes for Thai women, worn at royal functions, weddings, and important ceremonial events. These styles are characterised by distinctive tailoring, fabrics, and embellishments—typically crafted from Thai silk, cotton, or synthetic blends such as plain weave, floral motifs, stripes, metallic brocade (gold or silver thread), or intricately patterned woven textiles. Decorations include concealed zippers, hooks, and fabric-covered buttons, with optional pearl embroidery, sequins, or beads to enhance their regal elegance.
Commonly Used Fabrics Include:
Thai silk: spun from natural silk threads;
Cotton: woven from natural cotton yarns;
Synthetic fibres: such as polyester, rayon, jersey, or Toray blends.
The Eight Styles of Chud Thai Phra Ratcha Niyom:
Chud Thai Ruean Ton – Simple, suitable for informal occasions or daily wear.
Chud Thai Chitralada – Elegant and respectful, ideal for semi-formal receptions.
Chud Thai Amarin – Beautiful and graceful, suited for evening events and major ceremonies.
Chud Thai Boromphiman – Delicate and refined, made from intricately patterned silk for official functions.
Chud Thai Chakri – Grand and regal, appropriate for high-level royal ceremonies.
Chud Thai Dusit – Richly decorated with embroidery, ideal for gala dinners and celebrations.
Chud Thai Siwalai – Luxurious, often accessorised with jewellery, worn at important events.
Chud Thai Chakkraphat – The most formal and majestic, reserved for grand royal occasions.
In 1960, Her Majesty Queen Sirikit the Queen Consort of King Bhumibol Adulyadej (Rama IX) embarked on a six-month state visit to 14 countries across Europe and the Americas, marking one of the most significant international diplomatic tours in Thailand’s modern history.
At the time, Thailand lacked a clearly defined "national costume" suitable for such global occasions. Her Majesty sought counsel from a group of scholars and designers, carefully studying photographs and paintings of inner-court ladies from previous reigns. However, no standardised format existed. She therefore appointed her cousin and lady-in-waiting, Mom Luang Manirat Bunnag, to consult prominent cultural and historical experts—namely, Professor Phra Anuman Rajadhon and Professor Somsri Sukumanun—to help conceptualise an official wardrobe that would represent Thailand with dignity on the world stage.
As a result, Her Majesty initiated the creation of a new series of royal ensembles that would embody Thai identity in a way that was both elegant and wearable in the context of the modern world. Her vision was to establish a set of prototype garments that could serve as national attire for Thai women—suitable for ceremonial and diplomatic functions alike.
In the early stages, seamstress Miss Phairoh Pongcharoen was commissioned to craft the dresses. Later, Her Majesty entrusted the task to Mrs. Urai Lue-umrung (later known as Khunying Urai Lue-umrung), founder of the Korkaeofashion house (established in 1947), who continued to oversee the design and tailoring of royal garments throughout the reign.
Eventually, Her Majesty granted permission for Thai women across the country to adopt these royal styles as models for formal dress. They have since come to be known collectively as Chud Thai Phra Ratcha Niyom.
The legacy of Chud Thai Phra Ratcha Niyom has also revitalised the use of Thai silk, traditional accessories, and cultural awareness among modern Thai women. It exemplifies how Thai identity can be harmoniously blended with global aesthetics—testament to Her Majesty’s remarkable vision in presenting “Thainess” through the powerful medium of fashion.
Looking ahead, UNESCO is expected to consider recognising Chud Thai Phra Ratcha Niyom as part of the world’s intangible cultural heritage. This project therefore seeks not only to celebrate and preserve this cultural treasure but also to pass on the pride of Thai identity to future generations.
#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashion #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI #thailand #UNESCO
