History of Fashion
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรประพันธ์รำไพ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรประพันธ์รำไพ
คอลเลกชันภาพที่ได้รับการบูรณะและสร้างสรรค์ด้วยเทคโนโลยี AI นี้ คือพระรูปของ พระองค์เจ้าอรประพันธ์รำไพ พระราชธิดาพระองค์ที่ ๔๘ ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาอ่อน ซึ่งเป็นบุตรีของเจ้าพระยาสุรพันธ์พิสุทธิ์ (เทศ บุนนาค) เจ้าเมืองเพชรบุรีตั้งแต่รัชกาลที่ ๔ ถึงรัชกาลที่ ๕ และสมุหเทศาภิบาลมณฑลราชบุรี
พระองค์ประสูติเมื่อวันที่ ๗ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๒๘ และมีพระขนิษฐา คือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอดิศัยสุริยาภา พระองค์เจ้าอรประพันธ์รำไพทรงเป็นราชนารีที่โปรดการผจญป่าดงพงไพรและทรงม้าได้อย่างชำนาญ ทรงมีพระตำหนักอยู่ภายในวังสวนสุนันทา ซึ่งภายหลังถูกปรับพื้นที่เป็นอาคารของคณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทาในปัจจุบัน พระองค์สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ ๒๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๗๖ สิริพระชันษา ๔๘ ปี และมีพระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร
ในภาพที่ได้รับการสร้างสรรค์ขึ้นใหม่นี้ สิ่งที่สะดุดตาอย่างยิ่งคือ ฉลองพระองค์ผ้าลูกไม้สีงาช้าง พร้อมแขนเสื้อแบบบิชอป (Bishop sleeve) ซึ่งมีลักษณะพองตั้งแต่หัวไหล่จรดข้อมือ แล้วรูดรัดให้แน่นบริเวณปลายแขน ทำให้เกิดเส้นสายอ่อนช้อยและดูพลิ้วไหวเมื่อเคลื่อนไหว ฉลองพระองค์ลักษณะนี้ถือเป็นสัญลักษณ์ของแฟชั่นในช่วงปลายยุควิกตอเรียและเข้าสู่ยุคเอ็ดเวิร์ดเดียน (Edwardian era) ราว ค.ศ. 1901–1910
แขนเสื้อแบบ Bishop sleeve ได้รับชื่อนี้เพราะมีรูปทรงที่คล้ายกับ แขนเสื้อของบาทหลวง (Bishop) ในศาสนาคริสต์นิกายแองกลิกันและคาทอลิก ซึ่งมักสวมเสื้อคลุมยาวที่มีแขนพองหลวม แล้วรูดเข้าที่ข้อมือด้วยขอบผ้าหรือกระดุม ทำให้เกิดทรงที่ดูสง่าและเป็นทางการ ดังนั้นเมื่อรูปแบบแขนเสื้อชนิดนี้ถูกนำมาใช้ในแฟชั่นสตรีตะวันตกช่วงปลายศตวรรษที่ 19 นักออกแบบจึงเรียกว่า “Bishop sleeve” เพื่อสื่อถึงความสงบ เรียบหรู และสง่างามแบบนักบวช ซึ่งสอดคล้องกับอุดมคติแห่ง “ความสุภาพและอ่อนช้อย” ของสตรีในยุคนั้น
แขนเสื้อทรงบิชอปเริ่มเป็นที่นิยมโดยเฉพาะราว ค.ศ. 1905–1908 ซึ่งตรงกับช่วงรัชกาลที่ ๕ ตอนปลาย โดยได้รับอิทธิพลจากแฟชั่นของ สมเด็จพระราชินีอเล็กซานดราแห่งสหราชอาณาจักร (Queen Alexandra) และ จักรพรรดินีอเล็กซานดรา ฟีโอโดรอฟนาแห่งรัสเซีย (Empress Alexandra Feodorovna of Russia) ที่ต่างนิยมฉลองพระองค์ลูกไม้แขนพองคอดที่ข้อมือ เพื่อขับให้พระอังสาแลดูสง่างามและอ่อนโยน
นิตยสารแฟชั่นยุโรปชื่อดังอย่าง The Delineator และ La Mode Illustrée ในช่วงเวลาดังกล่าวได้เผยแพร่แบบตัดเย็บเสื้อแขนบิชอปอย่างแพร่หลาย ทำให้รูปแบบนี้กลายเป็นหนึ่งในสัญลักษณ์ของสุภาพสตรีผู้ดีในยุคเอ็ดเวิร์ดเดียน ด้วยความหรูหราแต่ไม่เทอะทะ เหมาะสำหรับทั้งฉลองพระองค์กลางวันและเครื่องแต่งกายยามค่ำ
ดังนั้น ฉลองพระองค์ของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรประพันธ์รำไพ ที่เห็นในภาพนี้ เป็นหลักฐานของการรับอิทธิพลแฟชั่นสากลยุคเอ็ดเวิร์ดเดียนเข้ามาผสมผสานกับเอกลักษณ์ของราชสำนักไทยอย่างงดงามในสมัยรัชกาลที่ ๕ ตอนปลาย ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่แฟชั่นของฝ่ายในเริ่มแสดงให้เห็นถึงความกลมกลืนระหว่าง “อารยธรรมตะวันตก” และ “ความละเมียดละไมแบบสยาม” อย่างมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง สวรรคต วันที่ ๒๔ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๖๘
วันที่ ๒๔ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๖๘
เนื่องในวาระการเสด็จสวรรคตของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง นับเป็นช่วงเวลาแห่งความโศกเศร้าอันใหญ่หลวงของพสกนิกรชาวไทยทั้งประเทศ
อย่างไรก็ตาม ข้าพระพุทธเจ้าขอรำลึกถึงพระสิริโฉมอันงดงาม พระอิริยาบถอันสง่างาม และพระราชจริยวัตรอันเปี่ยมด้วยพระเมตตา ซึ่งจะสถิตอยู่ในหัวใจของพสกนิกรตลอดไป
คอลเลกชันภาพที่ได้รับการลงสีและบูรณะด้วยเทคโนโลยี AI ชุดนี้ สร้างขึ้นจากพระฉายาลักษณ์ในช่วงปลายทศวรรษ ๒๔๘๐ ถึงต้นทศวรรษ ๒๔๙๐ เพื่อเทิดพระเกียรติแห่งความงามอันเป็นนิรันดร์ของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง
ด้วยสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณอย่างหาที่สุดมิได้
ข้าพระพุทธเจ้าขอกราบพระบาทน้อมส่งเสด็จสู่สวรรคาลัย
ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ขอเดชะ
ข้าพระพุทธเจ้า เพจ AI Fashion Lab, London
สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก
สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี และความงามแห่งยุคอาร์ตเดโค
คอลเลกชันภาพที่ได้รับการบูรณะและสร้างสรรค์ด้วยเทคโนโลยี AI นี้ คือ พระฉายาลักษณ์ของสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ใน พระราชพิธีบรมราชาภิเษก เมื่อวันที่ ๒๕ กุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๔๖๘ (ค.ศ. ๑๙๒๕)
ฉลองพระองค์ของพระองค์สะท้อนการผสมผสานอย่างงดงามระหว่าง การแต่งกายแบบราชสำนักสยามและแฟชั่นตะวันตก อันเป็นเอกลักษณ์ของยุค Art Deco ในทศวรรษ ๑๙๒๐ ด้วยพระเกศาตัดสั้นทรงบ๊อบ ซึ่งเป็นแฟชั่นร่วมสมัยของสตรีผู้มีรสนิยมในยุคนั้น คู่กับ เทียร่าเพชรแบบแฉกรัศมี (Fringe Tiara) ที่เปล่งประกายรัศมีเจิดจรัส ดั่งเป็นสัญลักษณ์ของความสง่างามของสตรีสมัยใหม่
ในการพระราชพิธี ณ พระที่นั่งไพศาลทักษิณ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงประกอบพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ ๗ แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ และได้ทรงสถาปนา “หม่อมเจ้ารำไพพรรณี พระวรราชชายา” ขึ้นเป็น “สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี” ซึ่งนับเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์สยาม ที่มีการสถาปนา สมเด็จพระบรมราชินี อย่างเป็นทางการภายในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก
เหตุการณ์ครั้งนั้นจึงไม่เพียงเป็นหมุดหมายทางประวัติศาสตร์ของชาติเท่านั้น แต่ยังเป็นภาพสะท้อนของการเปลี่ยนผ่านแห่งแฟชั่นราชสำนัก จากอิทธิพลแบบเอ็ดเวิร์ดเดียนสู่ความสง่างามร่วมสมัยของยุค อาร์ตเดโค (Art Deco) ที่งดงามเหนือกาลเวลา
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ: เครื่องราชอิสริยาภรณ์ในช่วงรอยต่อแห่งยุคสมัย (พ.ศ. 2494–2497 / ค.ศ. 1951–1954)
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ: เครื่องราชอิสริยาภรณ์ในช่วงรอยต่อแห่งยุคสมัย (พ.ศ. 2494–2497 / ค.ศ. 1951–1954)
คอลเลกชันภาพ AI ชุดนี้เป็นการบูรณะและสร้างสรรค์ขึ้นจากพระฉายาลักษณ์ขาวดำต้นฉบับของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในช่วงต้นทศวรรษ 2490 (พ.ศ. 2494–2497 / ค.ศ. 1951–1954) — ซึ่งเป็นช่วงเวลาก่อนการสร้างสรรค์ “ชุดไทยพระราชนิยม” อันเป็นหมุดหมายสำคัญในประวัติศาสตร์แฟชั่นไทย
พระฉายาลักษณ์ในช่วงเวลาดังกล่าวเผยให้เห็นสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ที่ยังทรงฉลองพระองค์แบบตะวันตกในสไตล์เรียบหรูร่วมสมัย เช่น เดรสผ้าไหมและผ้าลูกไม้ พร้อมทรงประดับสายสะพายและเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ซึ่งในขณะนั้นยังมิได้มีธรรมเนียม “การประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ร่วมกับชุดไทย” อย่างเป็นทางการ ทั้งนี้ตามขนบเดิม เครื่องราชอิสริยาภรณ์มักใช้เฉพาะกับฉลองพระองค์แบบเต็มยศ หรือชุดไทยในพระราชพิธีเท่านั้น
การปรากฏพระองค์ใน “ฉลองพระองค์แบบกึ่งทางการ” คู่กับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ในคอลเลกชันนี้ จึงถือเป็นช่วงรอยต่อสำคัญในพระราชประวัติและแฟชั่นไทย — ก่อนที่สมเด็จพระนางเจ้าฯ จะทรงมีพระราชดำริให้สร้างสรรค์ “ชุดไทยพระราชนิยม” ขึ้นในเวลาต่อมา เพื่อให้มีรูปแบบชุดไทยที่สง่างามและเหมาะสมสำหรับการเสด็จเยือนต่างประเทศอย่างเป็นทางการ โดยเฉพาะในการเสด็จเยือนยุโรปและสหรัฐอเมริกาในปี พ.ศ. 2503 (ค.ศ. 1960) ซึ่งพระองค์ทรงสวมฉลองพระองค์ไทยในหลายแบบเพื่อเผยแพร่วัฒนธรรมไทยสู่สายตาชาวโลก พระองค์ทรงเป็นสัญลักษณ์ของความงามและความสง่างามแบบสตรีไทยในโลกสมัยใหม่ ซึ่งเป็นช่วงเวลาแห่งการหลอมรวมระหว่าง “ความเป็นสากล” และ “ความเป็นไทย”
“สร้อยเพชรแม่เศรษฐี” กับตำนานแห่งสร้อยคอริวิแยร์
“สร้อยเพชรแม่เศรษฐี” กับตำนานแห่งสร้อยคอริวิแยร์
สร้อยคอแบบริวิแยร์ (Rivière necklace) นับเป็นหนึ่งในสัญลักษณ์แห่งความสง่างามของสตรีชั้นสูงที่ทรงคุณค่ามากที่สุดในประวัติศาสตร์แฟชั่น เครื่องประดับชนิดนี้ปรากฏขึ้นเป็นครั้งแรกในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 18 หรือยุค จอร์เจียน (Georgian era, 1714–1830) โดยพัฒนามาจากสร้อยเพชรที่ร้อยเม็ดอัญมณีด้วยตะขอทองคำหรือเงินแบบ “คอลเลต์ (collet-set)” ซึ่งช่วยให้แสงสะท้อนผ่านตัวอัญมณีได้อย่างเต็มที่
ลักษณะของสร้อยริวิแยร์คือการเรียงร้อยเพชรหรืออัญมณีเม็ดกลมขนาดต่าง ๆ ต่อกันอย่างต่อเนื่อง ไล่เรียงจากเม็ดเล็กไปจนถึงเม็ดใหญ่ สร้างเส้นสายที่เปล่งประกายราวกับสายน้ำที่ไหลรินอย่างไม่มีที่สิ้นสุด — ซึ่งเป็นที่มาของชื่อ Rivière มาจากภาษาฝรั่งเศส แปลว่า “แม่น้ำ (river)”
ในยุคแรก สร้อยคอชนิดนี้มักทำจาก เพชรแบบ table-cut หรือ old mine-cut และใช้ตัวเรือนเงินเพื่อขับให้เพชรแวววาวยิ่งขึ้นในแสงเทียน ต่อมาเมื่อเทคนิคการเจียระไนพัฒนาไปสู่ brilliant cut ความระยิบระยับของอัญมณีก็ยิ่งชัดเจนขึ้น และชื่อ “ริวิแยร์” ก็เริ่มถูกใช้เพื่อเปรียบเปรยกับสายน้ำแห่งแสงที่ไหลไปทั่วลำคอของผู้สวมใส่
ราชสำนักฝรั่งเศสในสมัย พระเจ้าหลุยส์ที่ 15 และพระเจ้าหลุยส์ที่ 16 ถือเป็นยุคทองของสร้อยคอชนิดนี้ สตรีสูงศักดิ์ เช่น สมเด็จพระราชินีมารี เลซซินสกา (Queen Marie Leszczyńska) และ สมเด็จพระราชินีมารี อองตัวแนต (Queen Marie Antoinette) ต่างทรงนิยมสวมสร้อยริวิแยร์เพชรเจียระไนอย่างประณีต เพื่อเสริมความงามของชุดราตรีและศิราภรณ์ชั้นสูง ผลงานในยุคนี้มักสร้างสรรค์โดยช่างอัญมณีแห่งราชสำนัก เช่น Bapst และ Boehmer & Bassenge ซึ่งภายหลังมีชื่อเสียง (และอื้อฉาว) จาก “คดีสร้อยเพชรแห่งราชินีฝรั่งเศส” อันเป็นหนึ่งในเหตุการณ์ที่นำไปสู่การปฏิวัติฝรั่งเศส
เมื่อกาลเวลาล่วงสู่ยุค วิกตอเรีย (Victorian era) และ เอ็ดเวิร์ดเดียน (Edwardian era) สร้อยคอริวิแยร์ก็ได้รับความนิยมอีกครั้ง โดยเฉพาะในหมู่ราชวงศ์อังกฤษ สมเด็จพระราชินีอเล็กซานดรา (Queen Alexandra) พระอัครมเหสีในสมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 7 ทรงเป็นผู้ที่ทำให้การสวมสร้อยเพชรแบบริวิแยร์และโชกเกอร์หลายชั้นกลับมาเป็นที่นิยม พระองค์ทรงสวมทับกันหลายเส้นเพื่อปกปิดรอยแผลเป็นบนพระศอ และนั่นเองที่กลายเป็นแรงบันดาลใจให้แฟชั่นการสวมสร้อยคอริวิแยร์เป็นที่นิยมในหมู่สตรีชั้นสูงทั่วทั้งยุโรป
ต่อมา สมเด็จพระราชินีแมรี (Queen Mary) ทรงครอบครองสร้อยคอริวิแยร์หลายเส้น ทั้งที่ประดับเพชร มรกต และไพลิน พระองค์มักทรงสวมร่วมกับเทียร่าและสร้อยระย้าแบบ sautoir ผลงานส่วนใหญ่ในราชสำนักอังกฤษนั้นมาจากสำนักอัญมณีชั้นนำ เช่น Garrard, Collingwood, และ Carrington & Co. ซึ่งต่อมาถูกท้าทายโดยช่างอัญมณีฝรั่งเศสอย่าง Cartier, Boucheron, และ Chaumet ผู้บุกเบิกการใช้ทองคำขาวและแพลทินัมในช่วง Belle Époque ให้เครื่องเพชรดูอ่อนช้อยและเบาบางยิ่งขึ้น
ยุค เอ็ดเวิร์ดเดียน (ราว ค.ศ. 1890–1910) ถือเป็นจุดสูงสุดของศิลปะการทำสร้อยริวิแยร์ เพราะเทคโนโลยีการขึ้นตัวเรือนด้วย แพลทินัม (platinum) ช่วยให้เพชรสามารถลอยอยู่รอบลำคอได้อย่างไร้น้ำหนักราวกับแสงที่ส่องผ่านอากาศ ความงดงามนี้สะท้อนอยู่ในพระฉายาลักษณ์ของ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ที่ได้รับการบูรณะด้วยเทคโนโลยี AI ในคอลเลกชันนี้ — ซึ่งทรงสวม สร้อยพระศอเพชรแม่เศรษฐี อันโด่งดังในราชสำนักสยามช่วงปลายรัชกาลที่ ๕
ในสยาม การรับรูปแบบเครื่องประดับตะวันตกเริ่มขึ้นอย่างเด่นชัดในรัชสมัยของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๕) พระมเหสีและพระราชธิดาหลายพระองค์ทรงรับวัฒนธรรมการแต่งกายและเครื่องอัญมณีแบบยุโรปเข้ามาอย่างงดงาม
นอกจากนี้ยังมีการนำเข้าเครื่องประดับจากยุโรปโดยตรง ทั้งจาก Garrard, Cartier, และ Van Cleef & Arpels ผ่านทางราชทูตหรือเป็นของถวายจากประเทศพันธมิตร ทำให้ราชสำนักสยามในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 และต้นศตวรรษที่ 20 มีคอลเลกชันเพชรพลอยที่เทียบเท่าราชสำนักยุโรปได้อย่างภาคภูมิ
ดังนั้น สร้อยคอริวิแยร์จึงมิได้เป็นเพียงเครื่องประดับ หากแต่เป็นสัญลักษณ์ของ “สายน้ำแห่งอำนาจและความงาม” ที่ไหลผ่านประวัติศาสตร์ของราชวงศ์จากยุโรปสู่สยาม — จากพระศอของ พระราชินีมารี อองตัวแนต ใต้แสงเทียนในพระราชวังแวร์ซายส์ สู่พระศอของ สมเด็จพระราชินีอเล็กซานดรา ในยุคเอ็ดเวิร์ดเดียน และต่อเนื่องถึง สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ แห่งกรุงสยาม ที่ทรงเปล่งประกายงดงามในพระฉายาลักษณ์อันทรงคุณค่าแห่งยุค
A Royal Carriage Procession to Buckingham Palace, 19 July 1960
A Royal Carriage Procession to Buckingham Palace, 19 July 1960
คอลเลกชัน AI ชุดนี้ได้รับการ บูรณะและสร้างสรรค์ด้วยเทคโนโลยี AI จากพระบรมฉายาลักษณ์ขาวดำต้นฉบับ ในการเสด็จพระราชดำเนินโดยรถม้าพระที่นั่งไปยังพระราชวังบักกิงแฮม เมื่อวันที่ 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2503 (ค.ศ. 1960)
“สหราชอาณาจักรเป็นประเทศที่ 2 ของการเสด็จฯ เยือนและเป็นประเทศแรกของทวีปยุโรป ทั้งสองพระองค์ทรงได้รับการถวายการต้อนรับอย่างสมพระเกียรติ
หมายกำหนดการพระราชกรณียกิจแบ่งออกเป็นการเสด็จพระราชดำเนินเยือนอย่างเป็นทางการระหว่าง 19-21 ก.ค. และส่วนพระองค์ระหว่าง 22-23 ก.ค.
ก่อนเที่ยงของ 19 ก.ค. เมื่อเครื่องบินพระที่นั่งลงจอดที่สนามบินแกตวิค ทั้งสองพระองค์ทรงเสด็จพระราชดำเนินโดยรถไฟพระที่นั่งขบวนพิเศษไปถึงสถานีรถไฟวิคตอเรีย โดยมี สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 และดยุคแห่งเอดินบะระ พร้อมทั้งพระบรมวงศานุวงศ์ทรงรับเสด็จ
หลังจากนั้นพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พร้อมด้วยสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 และดยุคแห่งเอดินบะระ เสด็จพระราชดำเนินโดยรถม้าพระที่นั่งไปยังพระราชวังบักกิงแฮม
Art Deco Fashion & Cartier’s Tutti Frutti Jewellery 1920s
Art Deco Fashion & Cartier’s Tutti Frutti Jewellery 1920s
ภาพที่สร้างสรรค์ด้วยเทคโนโลยี AI คอลเล็คชั่นนี้ เป็นแฟชั่นสมัย Art Deco ช่วงทศวรรษที่ 1920 หรือสมัย ปลายรัชกาลที่ ๖ ถึงต้นรัชกาลที่๗ พร้อมกับเครื่องประดับสไตล์ Tutti Frutti แห่งแบรนด์อัญมณีชั้นสูง Cartier
เครื่องประดับสไตล์ Tutti Frutti ถือเป็นหนึ่งในเอกลักษณ์ทางการออกแบบที่มีจินตนาการและความเป็นสากลมากที่สุดของแบรนด์ Cartier — เป็นการผสมผสานอย่างกล้าหาญระหว่างศิลปะในโลกตะวันออกและโลกตะวันตก ซึ่งเบ่งบานขึ้นในยุค Art Deco ช่วงทศวรรษที่ 1920 หรือสมัย ปลายรัชกาลที่ ๖ ถึงต้นรัชกาลที่๗
แรงบันดาลใจมาจากความหรูหราของเครื่องประดับอินเดียและศิลปะ Mughal ในการแกะสลักอัญมณี สไตล์ Tutti Frutti มีเอกลักษณ์โดดเด่นด้วยการใช้สีสันและรูปทรงที่สดใส มีชีวิตชีวา — ราวกับสวนอัญมณีที่เบ่งบานอยู่บนเรือนร่าง
แทนที่จะยึดติดกับความสมมาตรหรือความเรียบง่าย งานออกแบบเหล่านี้กลับเฉลิมฉลองความอิสระของธรรมชาติ (naturalism) ด้วยการจัดวางใบมรกตแกะสลัก (carved emerald leaves), ผลทับทิม (ruby berries), และดอกไม้แซฟไฟร์ (sapphire blossoms) ที่สอดประสานกับเพชรในตัวเรือนทองคำขาว (platinum setting) อย่างกลมกลืน อัญมณีแต่ละเม็ดถูกแกะลวดลายดอกไม้และใบไม้อย่างประณีตตามเทคนิคของช่างอินเดีย ซึ่ง Cartier ได้เรียนรู้ระหว่างความร่วมมือกับเหล่ามหาราชาแห่ง British Raj
หัวใจของสไตล์ Tutti Frutti คือการสร้างสมดุลระหว่างศิลปะและเทคนิค (artistry and precision) ถึงแม้ว่าการจัดวางอัญมณีจะดูเป็นธรรมชาติและไร้แบบแผน แต่แท้จริงแล้วต้องอาศัยการวางแผนอย่างพิถีพิถันเพื่อให้เกิดความกลมกลืนระหว่างสี รูปทรง และพื้นผิวที่แตกต่างกัน ผลลัพธ์คือผลงานที่เปล่งประกายด้วยแสงและสีสันที่สดใส ซึ่งสะท้อนถึงเสรีภาพแห่งการออกแบบสมัยใหม่และความงามนิรันดร์ของธรรมชาติ
ทุกชิ้นงานในสไตล์ Tutti Frutti — ไม่ว่าจะเป็นสร้อยคอ (necklace), สร้อยข้อมือ (bracelet), หรือเข็มกลัด (brooch) — ล้วนเป็นงานชิ้นเดียวในโลก แสดงให้เห็นถึงจิตวิญญาณแห่งการผจญภัย (spirit of adventure), ความคิดสร้างสรรค์ (innovation), และการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมระหว่างโลกตะวันออกและตะวันตก สไตล์นี้ยังคงมีเสน่ห์ตราตรึงใจมาจนถึงปัจจุบัน เป็นสัญลักษณ์ของความกล้าหาญทางศิลป์และความงดงามอันเหนือกาลเวลาในโลกของงานอัญมณี (jewellery craftsmanship).
สุภาพบุรุษยุคเอ็ดเวิร์ด: จากฟร็อคโค้ตสู่สูทสมัยใหม่ (ราว พ.ศ. ๒๔๕๐ / ค.ศ. 1907)
สุภาพบุรุษยุคเอ็ดเวิร์ด: จากฟร็อคโค้ตสู่สูทสมัยใหม่ (ราว พ.ศ. ๒๔๕๐ / ค.ศ. 1907)
ภาพที่ได้รับการบูรณะและสร้างสรรค์ขึ้นใหม่ด้วยเทคโนโลยี AI คอลเล็คชั่นนี้คือพระบรมฉายาลักษณ์ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งฉายในราวปี พ.ศ. ๒๔๕๐ ซึ่งตรงกับช่วงปลายของยุคเอ็ดเวิร์ด (Edwardian Era) แฟชั่นบุรุษอยู่ในห้วงแห่งการเปลี่ยนผ่านระหว่างความเคร่งครัดแบบวิกตอเรียของ ชุดแบบฟร็อคโค้ต (Frock Coat) และความสง่างามร่วมสมัยของ ชุดแบบสูทลาวน์จ (Lounge Suit) ซึ่งต่อมาได้กลายเป็นแบบแผนของเครื่องแต่งกายบุรุษสมัยใหม่ตลอดศตวรรษที่ ๒๐
1. ฟร็อคโค้ต (Frock coat): สัญลักษณ์แห่งอำนาจและความสง่างามแบบวิกตอเรีย
ฉลองพระองค์แบบฟร็อคโค้ต ถือเป็นสัญลักษณ์แห่งความน่าเกรงขามและความสุภาพของสุภาพบุรุษในศตวรรษที่ ๑๙
ลักษณะเด่นคือเป็นเสื้อโค้ตยาว การตัดเย็บให้เข้ารูปช่วงเอว มีแนวต่อเอว (waist seam) และชายเสื้อยาวคล้ายกระโปรง เพื่อสร้างสัดส่วนที่สง่างามและทรงอำนาจ
โดยทั่วไปนิยมทรง ดับเบิลเบรสต์ (Double-breasted) สวมเป็นเสื้อชั้นนอกเหมือนเสื้อสูทที่ใส่กันในปัจจุปัน และสวมคู่กับ เสื้อกั๊ก (Waistcoat) และ ผ้าผูกคอแบบ Ascot หรือ Cravat พร้อมปกเสื้อถอดได้แบบ ปก imperial หรือ ปก wing ซึ่งสะท้อนถึงระเบียบและฐานะทางสังคมของผู้สวมใส่
หมวกที่นิยมสำหรับใส่คู่กับ Frock coat คือหมวก Top hat
สำหรับ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ฉลองพระองค์แบบฟร็อคโค้ตมิได้เป็นเพียงเครื่องแต่งพระองค์ หากยังเป็น สัญลักษณ์ของความศิวิไลซ์ และภาพลักษณ์ของพระมหากษัตริย์ผู้ทรงปรีชาญาณในยุคใหม่
ในบริบทของสยาม การทรงฉลองพระองค์แบบตะวันตกเช่นนี้มีนัยสำคัญทางการเมืองอย่างยิ่ง เพราะเป็นการประกาศต่อสายตาชาวโลกว่า สยามคืออารยประเทศที่เทียบเท่าชาติยุโรป ในยุคที่จักรวรรดินิยมกำลังขยายอิทธิพลอย่างรุนแรง
2. สูทลาวน์จ (Lounge suit): จุดเริ่มต้นของความสง่างามสมัยใหม่
ในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ ๒๐ แฟชั่นบุรุษเริ่มเปลี่ยนจากความเคร่งครัดไปสู่ความผ่อนคลาย ฉลองพระองค์สูทลาวน์จ (Lounge Suit) ซึ่งเดิมใช้สำหรับสวมใส่ในชนบทหรือเวลาพักผ่อน เริ่มได้รับความนิยมในเมืองและแพร่เข้าสู่สังคมชั้นสูง
สูทลาวน์จมีลักษณะ เสื้อสั้นกว่า เบากว่า และไม่มีแนวต่อเอว แตกต่างจากฟร็อคโค้ตที่เป็นทางการ
ส่วนมากเป็นแบบ ซิงเกิลเบรสต์ (Single-breasted) ติดกระดุมสามเม็ด สวมคู่กับกางเกงผ้าชนิดเดียวกัน และ เสื้อกั๊กไหมหรือผ้าลาย ซึ่งมักเพิ่มความหรูหราด้วยลวดลายปักหรือผ้าทอลายพิเศษ และผูกคอด้วยเน็คไท หรือโบหูกระต่าย
หมวกที่นิยมสำหรับใส่คู่กับ Lounge suit คือหมวก Bowler, Homburg, Fedora และ Boater
การเปลี่ยนแปลงนี้สะท้อนถึงการ ลดความเป็นลำดับชั้นทางสังคม และการมุ่งสู่ความเป็นสมัยใหม่ของโลกอุตสาหกรรม ที่เน้นความคล่องตัวและบุคลิกภาพส่วนบุคคล
พระฉายาลักษณ์ของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่เชื่อว่าถ่ายในปี พ.ศ. ๒๔๕๐ จึงเป็นภาพสะท้อนช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อของแฟชั่นโลก พระองค์ทรงเลือกฉลองพระองค์สูทลาวน์จผ้าเนื้อละเอียด สีเข้มเรียบ คู่กับเสื้อกั๊กทองลายแพรและเนกไทไหม ซึ่งแสดงถึง ความสง่างามแบบสุภาพบุรุษสากล และ วิสัยทัศน์แห่งความทันสมัยของราชสำนักสยาม
3. มรดกแห่งสมัยใหม่: ต้นกำเนิดของสูทศตวรรษที่ ๒๐
สูทลาวน์จในยุคเอ็ดเวิร์ดได้กลายเป็นรากฐานของสูทสมัยใหม่ในยุคถัดมา โดยเฉพาะในช่วงทศวรรษ 1920–1930
การตัดเย็บมีความเรียบง่ายมากขึ้น เสื้อสั้นลง ไม่มีแนวต่อเอว และ ปกเสื้อ (lapel) กว้างขึ้นเพื่อรับกับแฟชั่นแห่งยุคหลังสงคราม
ปกเสื้อแบบแข็งถูกแทนที่ด้วย ปกเสื้อแบบอ่อนและผูกคอด้วยเนกไท ซึ่งกลายเป็นมาตรฐานของการแต่งกายบุรุษตลอดศตวรรษที่ ๒๐
ดังนั้น การพัฒนาเครื่องแต่งกายจากฟร็อคโค้ตสู่สูทลาวน์จ จึงมิใช่เพียงวิวัฒนาการทางแฟชั่นเท่านั้น หากยังสะท้อน การเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมและโครงสร้างสังคมโลก จากยุคของลำดับชั้นสู่ความเป็นปัจเจกและความเป็นมืออาชีพในโลกสมัยใหม่
พระบรมฉายาลักษณ์ของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในราวปี พ.ศ. ๒๔๕๐ จึงทรงคุณค่ายิ่งในฐานะหลักฐานทางวัฒนธรรมแห่งยุคเปลี่ยนผ่าน
ฟร็อคโค้ต สะท้อนพระบารมีแห่งกษัตริย์ผู้ทรงธรรมและสง่างามตามแบบยุโรป และการแต่งพระองค์อย่างเป็นทางการ
ส่วน สูทลาวน์จ คือประกายแห่งความเป็นสมัยใหม่ ที่ประกาศให้โลกเห็นว่าสยามพร้อมก้าวเข้าสู่ความศิวิไลซ์อย่างแท้จริง
ฉลองพระองค์ทั้งสองแบบนี้จึงเปรียบเสมือนสะพานเชื่อมระหว่าง “จักรวรรดินิยม” และ “โลกสมัยใหม่” ที่ยังคงส่งอิทธิพลต่อแฟชั่นบุรุษเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙ ฉลองพระองค์พร้อมเทียร่าประดับเพชรแห่งพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช ๒๔๙๓
ภาพในคอลเลกชันนี้ได้รับการบูรณะและสร้างสรรค์ขึ้นใหม่ด้วยเทคโนโลยี AI โดยอ้างอิงจากพระฉายาลักษณ์ต้นฉบับหายากของ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙ เมื่อครั้ง ทรงประดับพระองค์ด้วยเทียร่าทำจากทองคำประดับเพชรเหลี่ยมกุหลาบ ในพระราชพิธีสถาปนาพระอิสริยยศเป็น “สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี” เมื่อวันที่ ๕ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๔๙๓ ณ พระที่นั่งไพศาลทักษิณ หมู่พระมหามณเฑียร ในพระบรมมหาราชวัง
พระฉายาลักษณ์องค์นี้เชื่อกันว่าเป็นครั้งแรกและครั้งเดียวที่พระองค์ทรงประดับ เทียร่าทองคำประดับเพชรเหลี่ยมกุหลาบ อันวิจิตรตระการตา ซึ่งคาดว่าออกแบบขึ้นเฉพาะสำหรับพระราชพิธีสำคัญดังกล่าวเท่านั้น จึงนับเป็นหนึ่งในเครื่องประดับที่ทรงคุณค่าและหาชมได้ยากที่สุดในราชวงศ์จักรี
ข้าพระพุทธเจ้าขอพระราชทานถวายพระพรชัยมงคลแด่ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท
ขอพระองค์ทรงพระเจริญยิ่งยืนนาน
ทรงมีพระพลานามัยสมบูรณ์แข็งแรง และทรงเป็นพระมิ่งขวัญแห่งปวงพสกนิกรตราบเท่ากัลปาวสาน
ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ขอเดชะ
AI Fashion Lab, London
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมี (Fringe Tiara) ของราชสำนักไทย (ตอนที่ ๔)
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมี (Fringe Tiara) ของราชสำนักไทย (ตอนที่ ๔)
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมี (Fringe Tiara) หรือที่รู้จักกันในนาม เทียร่าแบบโคโคชนิก (Kokoshnik Tiara) นับเป็นหนึ่งในเครื่องเพชรโบราณที่ทรงคุณค่าที่สุดของราชวงศ์ไทย ด้วยลวดลายซี่เพชรที่เรียงรายราวกับแสงรัศมีแห่งพระอาทิตย์ เทียร่าลักษณะนี้สะท้อนอิทธิพลของแฟชั่นราชสำนักยุโรปในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ ๑๙ ได้อย่างเด่นชัด
แรงบันดาลใจของเทียร่าลักษณะนี้มาจากศิราภรณ์ทรงโคโคชนิกของ สมเด็จพระจักรพรรดินีมาเรีย เฟโอโดรอฟนา(Empress Maria Feodorovna) พระราชมารดาใน สมเด็จพระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ ๒ แห่งรัสเซีย ซึ่งทรงโปรดศิราภรณ์พื้นเมืองของสตรีรัสเซียที่มีลักษณะครึ่งวงกลม ภายหลังศิราภรณ์ทรงนี้ได้รับความนิยมอย่างสูงในราชสำนักยุโรปยุค เบลเอป็อก(Belle Époque) และได้รับการออกแบบโดยช่างอัญมณีเอกอย่าง แกร์ราด (Garrard) และ คาร์เทียร์ (Cartier) เพื่อถวายแด่ราชวงศ์อังกฤษและราชวงศ์ยุโรปตอนเหนือ
เชื่อกันว่าเทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมีนี้เข้ามาสู่ราชสำนักสยามในรัชกาลของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว(รัชกาลที่ ๕) พระมหากษัตริย์ผู้ทรงมีพระปรีชาสามารถด้านการทูตและทรงนิยมศิลปะแบบยุโรป พระองค์ได้ทรงจัดหาชุดเครื่องเพชรหลายชุดระหว่างการเสด็จประพาสยุโรปทั้งสองครั้ง และในครั้งที่สองนั้นทรงซื้อเทียร่าลักษณะนี้มาพร้อมโปรดเกล้าฯ พระราชทานให้แก่พระมเหสี พระบรมราชเทวี พระราชเทวี พระอรรคชายา พระราชชายา และเจ้าจอมสดับเมื่อเสด็จนิวัติกลับจากยุโรป โดยเทียร่าองค์ใหญ่ที่สุดได้พระราชทานแก่ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ซึ่งนับเป็นหนึ่งในเครื่องเพชรตะวันตกชุดแรก ๆ ที่มีบทบาทสำคัญในราชสำนักสยาม
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมี (Fringe Tiara) ได้รับการออกแบบอย่างชาญฉลาดให้สามารถปรับเปลี่ยนรูปแบบได้หลายลักษณะ ไม่ว่าจะเป็น แบบบองโด (Bandeau Style), มงกุฎทรงครึ่งวงกลม (Halo Tiara), มงกุฎทรงสูง (Coronet), หรือ สร้อยพระศอเพชรแบบแฉกรัศมี (Diamond Fringe Necklace) อันสะท้อนถึงฝีมือและความประณีตของช่างอัญมณีในยุคนั้น ที่สามารถผสานความงาม ความสง่างาม และประโยชน์ใช้สอยเข้าด้วยกันอย่างงดงาม
หลักฐานการปรากฏของเทียร่าลักษณะนี้ในสยามพบได้ชัดเจนตั้งแต่ปลายรัชกาลที่ ๕ จากภาพถ่ายของ เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับ ซึ่งทรงสวมเทียร่าลักษณะเดียวกันนี้ทั้งในรูปแบบสร้อยคอและเทียร่า คาดว่าภาพถ่ายเหล่านี้ถ่ายราวปี พ.ศ. ๒๔๕๐ อีกองค์หนึ่งคือ หม่อมเจ้าประสงค์สม บริพัตร ที่ทรงสวมเป็นสร้อยพระศอปรากฏในพระรูปเมื่อครั้งรับเสด็จ ดยุกและดัชเชสแห่งโยฮันอัลเบร็ชต์ ในปี พ.ศ. ๒๔๕๒ ส่วนผู้ที่ทรงสวมเทียร่าในลักษณะมงกุฎน่าจะเป็น สมเด็จเจ้าฟ้าสุทธาทิพยรัตน์ จากพระรูปที่ทรงฉายในสมัยรัชกาลที่ ๖ รวมถึงในรูปแบบสร้อยพระศอของ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศิริรัตนบุษบง และ แบบสร้อยคอของคุณหญิงรามราฆพ (ประจวบ พึ่งบุญ ณ อยุธยา “สุขุม”)
ต่อมาในทศวรรษ ๑๙๒๐ (พ.ศ. ๒๔๖๐–๒๔๗๐) สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ใน พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๗) ทรงสวมเทียร่าองค์ใหญ่สุดซึ่งเป็นพระราชมรดกจากสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ ในลักษณะ มงกุฎคาดพระเศียรแบบบองโด (Bandeau-style Tiara) ซึ่งเป็นสไตล์ยอดนิยมแห่งยุค อาร์ตเดโค (Art Deco) ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พ.ศ. ๒๔๖๘ (ค.ศ. 1925) พระฉายาลักษณ์จากพระราชพิธีครั้งนั้นเผยให้เห็นพระสิริโฉมอันสง่างามของพระบรมราชินีผู้ร่วมสมัย พระเกศาทรงบ็อบและฉลองพระองค์แบบตะวันตกเข้ากันได้อย่างงดงามกับประกายเพชรของเทียร่าองค์นี้
ภายหลังสิ้นสุดรัชกาลที่ ๗ เทียร่าองค์นี้ได้กลายเป็นหนึ่งในเครื่องเพชรที่สืบทอดอยู่ในคอลเลกชันของราชวงศ์จักรี และได้รับการนำกลับมาใช้ใหม่ในฐานะ สร้อยพระศอเพชรแบบแฉกรัศมี โดย สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี และภายหลังโดย สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทำให้เทียร่าองค์นี้ยังคงได้รับการยกย่องว่าเป็นหนึ่งในเครื่องเพชรที่ทรงคุณค่าและเก่าแก่ที่สุดในราชวงศ์ไทยมาจนถึงปัจจุบัน
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมีจึงเปรียบเสมือนสัญลักษณ์แห่ง “ยุคสมัยใหม่ของราชสำนักสยาม” ที่หลอมรวมความสง่างามแบบไทยเข้ากับศิลปะแห่งตะวันตกได้อย่างลงตัวและทรงคุณค่า เป็นเครื่องหมายแห่งการผสานระหว่าง “พระเกียรติยศ ความงาม และวัฒนธรรมสยามที่เชื่อมโยงกับโลกตะวันตก” ได้อย่างสง่างามเหนือกาลเวลา
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมี (Fringe Tiara) ของราชสำนักไทย (ตอนที่ ๓)
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมีของราชสำนักไทย (ตอนที่ ๓)
(เทียร่าแบบโคโคชนิก (Kokoshnik Tiara) ของสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ)
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมี (Fringe Tiara) หรือที่รู้จักกันในนาม เทียร่าแบบโคโคชนิก (Kokoshnik Tiara) นับเป็นหนึ่งในเครื่องเพชรโบราณที่ทรงคุณค่าที่สุดของราชวงศ์ไทย ด้วยลวดลายซี่เพชรที่เรียงรายราวแสงรัศมีแห่งอาทิตย์ เทียร่าองค์นี้สะท้อนให้เห็นถึงอิทธิพลของแฟชั่นราชสำนักยุโรปในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19
เทียร่าองค์นี้ได้รับการสวมใส่ใน สี่รูปแบบที่แตกต่างกัน โดยสมเด็จพระราชินี ๒ พระองค์ ผู้ทรงสืบทอดความสง่างามของราชสำนักไทย ได้แก่
แบบบองโด (Bandeau Style) — สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี ทรงสวมในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ปี พ.ศ. ๒๔๖๘ (ค.ศ. 1925)
แบบสร้อยพระศอ (Diamond Fringe Necklace) — สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ ทรงสวมในงานเลี้ยงรับรองทางการทูตช่วงทศวรรษ 1950
แบบมงกุฎทรงครึ่งวงกลม (Halo Tiara) — สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ ทรงสวมในงานพระราชพิธีและการเสด็จพระราชดำเนินในต่างประเทศช่วงทศวรรษ 1960
แบบมงกุฎทรงสูง (Coronet) — สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ ทรงสวมในงานเลี้ยงรับรองในโอกาสการเสด็จเยือนประเทศไทยของ สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 พร้อม ดยุกแห่งเอดินบะระ และ เจ้าหญิงแอนน์ เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๑๕ (ค.ศ. 1972)
แรงบันดาลใจของเทียร่าองค์นี้มาจากเครื่องประดับทรงโคโคชนิกของ สมเด็จพระจักรพรรดินีมาเรีย เฟโอโดรอฟนา (Empress Maria Feodorovna) พระราชมารดาในสมเด็จพระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2 แห่งรัสเซีย ซึ่งทรงโปรดศิราภรณ์พื้นเมืองของสตรีรัสเซียที่มีลักษณะครึ่งวงกลม ต่อมาเครื่องประดับทรงนี้ได้รับความนิยมอย่างสูงในราชสำนักยุโรปยุค เบลเอป็อก (Belle Époque) และได้รับการออกแบบโดยช่างอัญมณีชั้นนำอย่าง แกร์ราด (Garrard) และ คาร์เทียร์ (Cartier) เพื่อถวายแด่ราชวงศ์อังกฤษและราชวงศ์ยุโรปตอนเหนือ
เชื่อกันว่าเทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมีองค์นี้เข้ามาสู่ราชสำนักสยามในรัชสมัยของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๕) พระมหากษัตริย์ผู้ทรงมีพระปรีชาสามารถด้านการทูตและทรงนิยมศิลปะแบบยุโรป พระองค์ได้ทรงจัดหาชุดเครื่องเพชรหลายชุดระหว่างการเสด็จประพาสยุโรปทั้งสองครั้ง และเชื่อว่าทรงพระราชทานเทียร่าองค์นี้แด่ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ซึ่งนับเป็นหนึ่งในเครื่องเพชรตะวันตกชุดแรก ๆ ที่เข้ามามีบทบาทสำคัญในราชสำนักไทย
เทียร่าองค์นี้ได้รับการออกแบบอย่างชาญฉลาดให้สามารถปรับเปลี่ยนรูปแบบได้หลายลักษณะ ไม่ว่าจะเป็น มงกุฎทรงครึ่งวงกลม (Halo Tiara), มงกุฎทรงสูง (Coronet) หรือ สร้อยพระศอเพชรแบบแฉกรัศมี (Diamond Fringe Necklace) ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงฝีมือและความประณีตของช่างอัญมณีในยุคนั้น ที่สามารถผสมผสานความงาม ความสง่างาม และประโยชน์ใช้สอยเข้าด้วยกันได้อย่างงดงาม
การปรากฏตัวของเทียร่าองค์นี้ในสยามมีหลักฐานชัดเจนในช่วง ทศวรรษ 1920 (พ.ศ. 2460–2470) เมื่อ สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ใน พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๗) ทรงสวมเทียร่าองค์นี้ในลักษณะ มงกุฎคาดพระเศียรแบบบองโด (Bandeau-style Tiara) ซึ่งเป็นสไตล์ยอดนิยมของยุคอาร์ตเดโค (Art Deco) ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๖๘ (ค.ศ. 1925) พระฉายาลักษณ์จากพระราชพิธีครั้งนั้นเผยให้เห็นพระสิริโฉมอันสง่างามของพระบรมราชินีผู้ร่วมสมัย พระเกศาทรงบ็อบและฉลองพระองค์สไตล์ตะวันตกเข้ากันได้อย่างงดงามกับประกายเพชรของเทียร่าองค์นี้
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมี จึงนับเป็นสัญลักษณ์แห่ง “ยุคสมัยใหม่ของราชสำนักสยาม” ที่หลอมรวมความสง่างามแบบไทยเข้ากับศิลปะแห่งตะวันตกได้อย่างลงตัวและทรงคุณค่า
ภายหลังจากสิ้นสุดรัชกาลที่ ๗ เทียร่าองค์นี้ได้กลายเป็นหนึ่งในเครื่องเพชรที่สืบทอดอยู่ในคอลเลกชันของราชวงศ์จักรี และได้รับการนำกลับมาใช้ใหม่ในฐานะ สร้อยพระศอเพชรแบบแฉกรัศมี โดย สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี และภายหลังโดย สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทำให้เทียร่าองค์นี้ยังคงได้รับการยกย่องว่าเป็นหนึ่งในเครื่องเพชรที่ทรงคุณค่าและเก่าแก่ที่สุดในราชวงศ์ไทยมาจนถึงปัจจุบัน
ดังนั้น เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมีของราชสำนักไทย จึงไม่เพียงเป็นเครื่องเพชรอันล้ำค่า หากยังเป็นสัญลักษณ์แห่งการผสาน “พระเกียรติยศ ความงาม และวัฒนธรรมสยามที่เชื่อมโยงกับโลกตะวันตก” ได้อย่างสง่างามเหนือกาลเวลา
The Thai Royal Diamond Fringe Tiara (Part III)
(The Kokoshnik Tiara of Queen Sri Bajarindra)
The Diamond Fringe Tiara, also known as the Kokoshnik Tiara, is one of the most historic and treasured jewels in the Thai royal collection. With its rows of diamond rays glistening like beams of sunlight, this tiara reflects the influence of European court fashion during the late nineteenth century.
This tiara has been worn in four distinct styles by two Thai queens who embodied the elegance and continuity of the royal court’s traditions:
Bandeau Style — Queen Rambai Barni wore it for the Coronation of King Prajadhipok (Rama VII) in 1925 (B.E. 2468).
Diamond Fringe Necklace — Queen Sirikit wore it for diplomatic state receptions during the 1950s.
Halo Tiara — Queen Sirikit wore it for royal ceremonies and state visits abroad during the 1960s.
Coronet Style — Queen Sirikit wore it in 1972 (B.E. 2515) for the state banquet held during the State Visit of Queen Elizabeth II, the Duke of Edinburgh, and Princess Anne to Thailand.
The design of this tiara was inspired by the kokoshnik ornaments of Empress Maria Feodorovna, mother of Tsar Nicholas II of Russia, who favoured the traditional semicircular headdress worn by Russian women. The kokoshnik style later became highly fashionable among European royal courts during the Belle Époque, with leading jewellers such as Garrard and Cartier adapting the design for the British and Northern European monarchies.
It is believed that the Diamond Fringe Tiara entered the Siamese royal collection during the reign of King Chulalongkorn (Rama V), a monarch renowned for his diplomatic acumen and appreciation of European art. During his two royal visits to Europe, the King commissioned and acquired several sets of Western jewellery, and it is thought that this tiara was presented to Queen Sri Bajarindra, the Queen Mother, making it one of the earliest Western-style diamond pieces to play a significant role in the Siamese court.
The tiara was ingeniously designed to be transformed into several forms — a Halo Tiara, a Coronet, or a Diamond Fringe Necklace — demonstrating the artistry and technical mastery of early twentieth-century jewellers who successfully combined beauty, versatility, and regal grandeur.
The first documented appearance of the tiara in Siam dates to the 1920s (B.E. 2460–2470), when Queen Rambai Barni, consort of King Prajadhipok (Rama VII), wore it as a bandeau-style tiara, a fashion that reflected the chic Art Deco elegance of the era. During the 1925 Coronation Ceremony, the Queen appeared radiant, her modern bobbed hairstyle and Western gown harmonising beautifully with the sparkle of the diamond fringe.
The Diamond Fringe Tiara thus became a symbol of the modern era of the Siamese court, blending Thai royal dignity with Western artistic refinement in a way that was both sophisticated and timeless.
Following the end of King Rama VII’s reign, the tiara remained a cherished part of the Chakri Dynasty’s royal collection. It was later adapted into a diamond fringe necklace and worn by Princess Bejaratana and subsequently by Queen Sirikit, ensuring that this masterpiece continues to be celebrated as one of the most valuable and historic royal jewels in Thailand.
Therefore, the Thai Royal Diamond Fringe Tiara is not merely a magnificent piece of jewellery — it stands as a lasting symbol of the union between royal prestige, beauty, and Siam’s cultural dialogue with the West, radiating elegance that transcends time.
#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI #thailand
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมี (Fringe Tiara) ของราชสำนักไทย (ตอนที่ ๒)
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมี (Fringe Tiara) ของราชสำนักไทย (ตอนที่ ๒)
(เทียร่าแบบโคโคชนิก (Kokoshnik Tiara) ของสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี)
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมี (Fringe Tiara) หรือที่รู้จักกันในนาม “เทียร่าแบบโคโคชนิก” (Kokoshnik Tiara) นับเป็นหนึ่งในเครื่องเพชรโบราณและทรงคุณค่าที่สุดในคอลเลกชันเครื่องประดับของราชวงศ์ไทย ด้วยลวดลายซี่รัศมีที่เรียงแถวกันอย่างประณีตดุจแสงอาทิตย์ เทียร่าองค์นี้สะท้อนให้เห็นถึงอิทธิพลแห่งแฟชั่นราชสำนักยุโรปในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19
แรงบันดาลใจของเทียร่าองค์นี้มาจาก เทียร่าประดับเพชรของสมเด็จพระจักรพรรดินีมาเรีย เฟโอโดรอฟนา (Empress Maria Feodorovna) แห่งรัสเซีย พระมารดาในพระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2 ซึ่งทรงนิยมเครื่องประดับทรงครึ่งวงกลมแบบ โคโคชนิก (Kokoshnik) ที่มีที่มาจากศิราภรณ์พื้นเมืองของสตรีรัสเซีย ต่อมาเทรนด์เทียร่าแบบนี้ได้กลายเป็นที่นิยมอย่างยิ่งในราชสำนักยุโรปช่วงยุคเบลเอป็อก (Belle Époque) และได้รับการดัดแปลงโดยช่างอัญมณีชื่อดังอย่างแกร์ราด (Garrard) และคาร์เทียร์ (Cartier) เพื่อถวายแด่ราชวงศ์อังกฤษและสแกนดิเนเวีย
เชื่อกันว่า เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมีองค์นี้ได้เข้ามาอยู่ในราชสำนักสยามในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๕) ซึ่งทรงเป็นพระมหากษัตริย์ผู้ทรงพระปรีชาสามารถด้านการทูตและทรงนิยมศิลปะสไตล์ยุโรป พระองค์ทรงสั่งทำและจัดหาชุดเครื่องเพชรจากยุโรปหลายชิ้นระหว่างเสด็จประพาสยุโรปทั้งสองครั้ง และเชื่อว่าทรงพระราชทานเทียร่าองค์นี้แด่ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ซึ่งนับเป็นหนึ่งในเครื่องเพชรตะวันตกยุคแรกที่เข้ามามีบทบาทสำคัญในราชสำนัก
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมีองค์นี้ได้รับการออกแบบให้สามารถปรับเปลี่ยนได้หลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็น มงกุฎทรงครึ่งวงกลม (Halo Tiara), มงกุฎทรงสูง (Coronet) หรือ สร้อยพระศอประดับเพชรแบบแฉกรัศมี (Diamond Fringe Necklace)ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความชาญฉลาดทางศิลปะและเทคนิคของช่างอัญมณีในยุคนั้น ที่สามารถผสานความงาม ความสง่างาม และประโยชน์ใช้สอยเข้าไว้ด้วยกันอย่างกลมกลืน
การปรากฏตัวของเทียร่าองค์นี้ในสยามครั้งแรกปรากฏหลักฐานในช่วง ทศวรรษ 1920 (พ.ศ. 2460–2470) เมื่อ สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ในพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๗) ทรงสวมเทียร่าองค์นี้ในลักษณะ มงกุฎคาดพระเศียรแบบบองโด (Bandeau-style Tiara) อันเป็นรูปแบบยอดนิยมในยุคอาร์ตเดโค (Art Deco) เพื่อร่วมใน พระราชพิธีบรมราชาภิเษกเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๖๘ (ค.ศ. 1925) พระฉายาลักษณ์จากพระราชพิธีครั้งนั้นแสดงให้เห็นถึงพระสิริโฉมอันสง่างามของพระบรมราชินีผู้ทรงร่วมสมัย พระเกศาทรงบ็อบและพระฉลองพระองค์สไตล์ตะวันตกเข้ากันอย่างงดงามกับประกายเพชรของเทียร่าเพชรแบบแฉกรัศมีองค์นี้
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมี (Fringe Tiara) จึงเป็นสัญลักษณ์แห่ง “ยุคสมัยใหม่ของราชสำนักสยาม” ที่หลอมรวมความสง่างามของราชสำนักไทยเข้ากับศิลปะแห่งตะวันตกได้อย่างงดงามและทรงคุณค่า
ภายหลังจากสิ้นสุดรัชกาลที่ ๗ เทียร่าองค์นี้ได้กลายเป็น เครื่องเพชรที่สืบทอดอยู่ในคอลเลกชันของราชวงศ์จักรี ต่อมาได้มีการปรับมาใช้เป็นสร้อยพระศอโดย สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี และภายหลังโดย สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ซึ่งทำให้เทียร่าองค์นี้ยังคงได้รับการยกย่องให้เป็นหนึ่งในเครื่องเพชรที่ทรงคุณค่าและเก่าแก่ที่สุดของราชวงศ์ไทยตราบจนปัจจุบัน
__________________________________________________
The Thai Diamond Fringe Tiara (Part 2)
(The Kokoshnik Tiara of Queen Saovabha Phongsri and Queen Rambhai Barni)
The Diamond Fringe Tiara, also known as the Kokoshnik Tiara, is one of the most historically significant and versatile jewels in the Thai royal collection. Its distinctive sunburst design, composed of tapering diamond spikes arranged in radiant symmetry, reflects the European court influences that entered Siam during the late nineteenth century.
The design was inspired by the diamond kokoshnik tiara of Empress Maria Feodorovna of Russia, mother of Tsar Nicholas II. The kokoshnik — a semicircular headdress traditionally worn by Russian women — became a fashionable court accessory throughout Europe during the Belle Époque. Its refined “fringe” form was soon adapted by royal jewellers such as Garrard and Cartier, who created similar tiaras for the British and Scandinavian monarchies.
It is believed that the Thai Diamond Fringe Tiara was acquired during the reign of King Chulalongkorn (Rama V), a monarch renowned for his patronage of European jewellers and his efforts to modernise Siam. The tiara was likely presented to his consort, Queen Saovabha Phongsri (สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง), making it one of the earliest examples of Western-style court jewellery in the Siamese royal treasury.
Ingeniously designed for flexibility, the tiara can be worn in three distinct ways — as a halo tiara, a coronet, or converted into a diamond fringe necklace. This versatility, characteristic of late nineteenth-century European craftsmanship, demonstrates the synthesis of technical mastery and aesthetic grace.
The first recorded appearance of this tiara in Thailand was in the 1920s, when Queen Rambhai Barni (สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี), consort of King Prajadhipok (Rama VII), wore it as a bandeau-style tiara — a fashionable 1920s adaptation — for the King’s Coronation in 1925. Photographs from this occasion capture the Queen in elegant Art Deco style, her sleek bob hairstyle harmonising perfectly with the tiara’s clean, linear geometry.
The Diamond Fringe Tiara thus symbolised the evolving identity of the Siamese monarchy during an era of cultural modernisation. It bridged East and West — merging European modernity with the refinement of Thai royal tradition.
After the reign of King Prajadhipok, the tiara became a cherished royal heirloom, preserved within the Chakri Dynasty’s collection. It was later worn as a necklace by Her Royal Highness Princess Bejaratana (สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี) and, in subsequent decades, by Her Majesty Queen Sirikit (สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ) — affirming its lasting status as one of the most treasured jewels in the Thai royal collection.
#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI #thailand
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมี (Fringe Tiara) ของราชสำนักไทย
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมี (Fringe Tiara) ของราชสำนักไทย
(เทียร่าแบบโคโคชนิก ของสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี)
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมี (Fringe Tiara) หรือที่รู้จักกันในนาม “เทียร่าแบบโคโคชนิก” (Kokoshnik Tiara) นับเป็นหนึ่งในเครื่องเพชรโบราณและทรงคุณค่าที่สุดในคอลเลกชันเครื่องประดับของราชวงศ์ไทย ด้วยลวดลายซี่รัศมีที่เรียงแถวกันอย่างประณีตดุจแสงอาทิตย์ เทียร่าองค์นี้สะท้อนให้เห็นถึงอิทธิพลแห่งแฟชั่นราชสำนักยุโรปในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19
แรงบันดาลใจของเทียร่าองค์นี้มาจาก เทียร่าประดับเพชรของสมเด็จพระจักรพรรดินีมาเรีย เฟโอโดรอฟนา (Empress Maria Feodorovna) แห่งรัสเซีย พระมารดาในพระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2 ซึ่งทรงนิยมเครื่องประดับทรงครึ่งวงกลมแบบ โคโคชนิก (Kokoshnik) ที่มีที่มาจากศิราภรณ์พื้นเมืองของสตรีรัสเซีย ต่อมาเทรนด์เทียร่าแบบนี้ได้กลายเป็นที่นิยมอย่างยิ่งในราชสำนักยุโรปช่วงยุคเบลเอป็อก (Belle Époque) และได้รับการดัดแปลงโดยช่างอัญมณีชื่อดังอย่างแกร์ราด (Garrard) และคาร์เทียร์ (Cartier) เพื่อถวายแด่ราชวงศ์อังกฤษและสแกนดิเนเวีย
เชื่อกันว่า เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมีองค์นี้ได้เข้ามาอยู่ในราชสำนักสยามในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๕) ซึ่งทรงเป็นพระมหากษัตริย์ผู้ทรงพระปรีชาสามารถด้านการทูตและทรงนิยมศิลปะสไตล์ยุโรป พระองค์ทรงสั่งทำและจัดหาชุดเครื่องเพชรจากยุโรปหลายชิ้นระหว่างเสด็จประพาสยุโรปทั้งสองครั้ง และเชื่อว่าทรงพระราชทานเทียร่าองค์นี้แด่ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ซึ่งนับเป็นหนึ่งในเครื่องเพชรตะวันตกยุคแรกที่เข้ามามีบทบาทสำคัญในราชสำนัก
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมีองค์นี้ได้รับการออกแบบให้สามารถปรับเปลี่ยนได้หลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็น มงกุฎทรงครึ่งวงกลม (Halo Tiara), มงกุฎทรงสูง (Coronet) หรือ สร้อยพระศอประดับเพชรแบบแฉกรัศมี (Diamond Fringe Necklace)ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความชาญฉลาดทางศิลปะและเทคนิคของช่างอัญมณีในยุคนั้น ที่สามารถผสานความงาม ความสง่างาม และประโยชน์ใช้สอยเข้าไว้ด้วยกันอย่างกลมกลืน
การปรากฏตัวของเทียร่าองค์นี้ในสยามครั้งแรกปรากฏหลักฐานในช่วง ทศวรรษ 1920 (พ.ศ. 2460–2470) เมื่อ สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ในพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๗) ทรงสวมเทียร่าองค์นี้ในลักษณะ มงกุฎคาดพระเศียรแบบบองโด (Bandeau-style Tiara) อันเป็นรูปแบบยอดนิยมในยุคอาร์ตเดโค (Art Deco) เพื่อร่วมใน พระราชพิธีบรมราชาภิเษกเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๖๘ (ค.ศ. 1925) พระฉายาลักษณ์จากพระราชพิธีครั้งนั้นแสดงให้เห็นถึงพระสิริโฉมอันสง่างามของพระบรมราชินีผู้ทรงร่วมสมัย พระเกศาทรงบ็อบและพระฉลองพระองค์สไตล์ตะวันตกเข้ากันอย่างงดงามกับประกายเพชรของเทียร่าเพชรแบบแฉกรัศมีองค์นี้
เทียร่าประดับเพชรแบบแฉกรัศมี (Fringe Tiara) จึงเป็นสัญลักษณ์แห่ง “ยุคสมัยใหม่ของราชสำนักสยาม” ที่หลอมรวมความสง่างามของราชสำนักไทยเข้ากับศิลปะแห่งตะวันตกได้อย่างงดงามและทรงคุณค่า
ภายหลังจากสิ้นสุดรัชกาลที่ ๗ เทียร่าองค์นี้ได้กลายเป็น เครื่องเพชรที่สืบทอดอยู่ในคอลเลกชันของราชวงศ์จักรี ต่อมาได้มีการปรับมาใช้เป็นสร้อยพระศอโดย สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี และภายหลังโดย สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ซึ่งทำให้เทียร่าองค์นี้ยังคงได้รับการยกย่องให้เป็นหนึ่งในเครื่องเพชรที่ทรงคุณค่าและเก่าแก่ที่สุดของราชวงศ์ไทยตราบจนปัจจุบัน
สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และทรงฉลองพระองค์ผ้าลูกไม้แบบแขนบิชอป
สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และทรงฉลองพระองค์ผ้าลูกไม้แบบแขนบิชอป
ภาพนี้เป็นพระฉายาลักษณ์ที่ได้รับการบูรณะและสร้างสรรค์จากภาพถ่ายขาวดำต้นฉบับด้วยเทคโนโลยี AI เพื่อรังสรรค์ให้เห็นถึงฉลองพระองค์ของ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่ ๕ และ สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงในรัชกาลที่ ๖
ฉลองพระองค์ชุดนี้สะท้อนให้เห็นถึงความงดงามของ แฟชั่นสมัยเอ็ดเวิร์เดียน (Edwardian fashion) แบบราชสำนักสยามในปลายรัชกาลที่ ๕ ได้อย่างประณีตและสง่างาม เป็นยุคแห่งการเปลี่ยนผ่านที่ราชสำนักไทยรับเอารูปแบบการตัดเย็บแบบตะวันตกมาประยุกต์ให้สอดคล้องกับขนบธรรมเนียมไทยได้อย่างกลมกลืน
บริบททางประวัติศาสตร์แฟชั่น
ในช่วงปลายรัชกาลที่ ๕ (ประมาณ พ.ศ. ๒๔๔๘–๒๔๕๓) สตรีในราชสำนักสยามเริ่มนิยมฉลองพระองค์แบบยุโรป โดยเฉพาะ เสื้อลูกไม้แขนยาวและคอสูง (Edwardian blouse) ที่เน้นลวดลายละเอียดอ่อนของลูกไม้ ผ้าไหม หรือผ้าปักฉลุ ซึ่งสะท้อนรสนิยมแบบผู้ดีอังกฤษในยุคเอ็ดเวิร์เดียนได้อย่างสมบูรณ์
เสื้อลูกไม้แขนบิชอป (Bishop Sleeve)
ในพระฉายาลักษณ์นี้ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ ทรงฉลองพระองค์ผ้าลูกไม้แบบแขนบิชอป (Bishop sleeve) ซึ่งเป็นลักษณะแขนเสื้อที่ได้รับความนิยมในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ ๒๐ หรือสมัยเอ็ดวอร์เดียน ต่อเนื่องจากแขนเสื้อทรงหมูแฮม (Leg-of-Mutton Sleeve) ของปลายยุควิกตอเรีย
1. แขนบิชอปมีลักษณะ พองตั้งแต่ช่วงข้อศอกลงมาถึงข้อมือ แล้วจึง จับจีบเข้าที่ปลายแขนด้วยแขนเสื้อ ทำให้เกิดลอนที่พองที่ปลายแขนอย่างอ่อนช้อย
2. ชื่อ “Bishop Sleeve” มาจาก แขนเสื้อของบาทหลวง (Bishop) ในชุดพิธีกรรมของศาสนาคริสต์ ซึ่งมีความพองและรัดปลายเช่นเดียวกัน
3. แขนเสื้อลักษณะนี้ช่วยเพิ่มความอ่อนโยนให้กับโครงเสื้อที่ยึดตาม คอร์เซ็ตรูปตัว S (S-bend corset) ซึ่งเป็นซิลลูเอ็ตต์ที่เด่นของแฟชั่นยุคเอ็ดเวิร์เดียน
เข็มขัดทรงตัววี (V-shaped Belt) และซิลลูเอ็ตต์แบบตัว S
นอกจากฉลองพระองค์เสื้อลูกไม้ที่อ่อนหวาน สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ ทรงคาดรัดพระองค์ (เข็มขัด) ทรงตัววี (V-shaped belt) ซึ่งปลายเข็มขัดด้านหน้าชี้ลงเป็นรูปตัว V ช่วยเน้นช่วงเอวและเสริมให้โครงคอร์เซ็ตแบบตัว S ดูสมส่วนยิ่งขึ้น เป็นเอกลักษณ์ที่พบได้ในแฟชั่นสตรีอังกฤษช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ ๒๐
เมื่อประยุกต์เข้าสู่บริบทของสยาม พระองค์ยังทรง นุ่งโจงกระเบน ตามแบบราชสำนักไทย ทำให้เกิดการผสมผสานระหว่างเสื้อผ้าแบบตะวันตกกับเครื่องแต่งกายไทยได้อย่างกลมกลืน สะท้อนทั้งอิทธิพลของยุโรปและรากเหง้าทางวัฒนธรรมของสยาม
สำหรับนักออกแบบเครื่องแต่งกายหรือแฟชั่นดีไซน์ร่วมสมัย เวลาออกแบบเสื้อผ้าในยุคนี้ ควรจะใช้เข็มขัดทรงนี้เพื่อความถูกต้อง เพราะเวลาสวมคอร์เซ็ต เข็มขัดทรงตัว V จะใส่กระชับและลงตัวกับรูปทรงของคอร์เซ็ตได้อย่างสวยงาม
สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และสร้อยพระศอมุกแบบ Sautoir สไตล์เครื่องประดับแบบเอ็ดเวิร์เดียนและอาร์ตนูโว (Edwardian and Art Nouveau style jewellery) (ตอนที่ ๒)
สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และสร้อยพระศอมุกแบบ Sautoir (ตอนที่ ๓)
ภาพนี้เป็นพระฉายาลักษณ์ที่ได้รับการบูรณะและลงสีจากภาพถ่ายขาวดำต้นฉบับด้วยเทคโนโลยี AI เพื่อรังสรรค์ให้เห็นถึงเครื่องประดับของ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่ ๕ และ สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงในรัชกาลที่ ๖
พระฉายาลักษณ์นี้สะท้อนให้เห็นถึงความงามอันละเมียดละไมของราชสำนักสยามในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ ๒๐ ซึ่งเป็นยุคที่อิทธิพลจากยุโรปผสานเข้ากับความงดงามแบบไทยดั้งเดิมอย่างกลมกลืน เกิดเป็นอัตลักษณ์แห่ง “สมัยใหม่” ของราชสำนัก
เครื่องประดับในพระฉายาลักษณ์ได้แก่ สร้อยพระศอโช๊กเกอร์ประดับเพชรและมุก สร้อยพระศอห้อยยาวแบบ Sautoir พาดพระอังสา ทองพระกร และพระธำมรงค์ ซึ่งสะท้อนถึงสไตล์ของเครื่องประดับยุคเอ็ดเวิร์เดียน (Edwardian) ที่สมเด็จพระราชินีอเล็กซานดรา พระมเหสีในสมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ ๗ แห่งสหราชอาณาจักร ทรงเป็นผู้ริเริ่มให้เป็นที่นิยมไปทั่วราชสำนักยุโรป ต่อมา สมเด็จพระราชินีแมรี พระมเหสีในสมเด็จพระเจ้าจอร์จที่ ๕ ทรงสืบต่อการแต่งพระองค์ในลักษณะเดียวกันนี้ โดยเฉพาะสร้อยพระศอโช๊กเกอร์และสร้อยพระศอมุกแบบยาวประดับอัญมณีซ้อนชั้นอย่างวิจิตร
ในสยาม สไตล์อันงดงามและสง่างามของราชสำนักยุโรปได้ปรากฏให้เห็นอย่างเด่นชัดในสมัยรัชกาลที่ ๕ ตอนปลาย และสมัยรัชกาลที่ ๖ ตอนต้น สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถทรงเป็นผู้นำในการผสมผสานรสนิยมของโลกตะวันตกเข้ากับเอกลักษณ์ของการแต่งกายแบบราชสำนักสยามอย่างงดงาม
เทียร่าอะเมทิสต์ “ลึกลับ” ของสมเด็จพระราชินีอเล็กซานดรา
เทียร่าอะเมทิสต์ “ลึกลับ” ของสมเด็จพระราชินีอเล็กซานดรา
การฟื้นชีวิตใหม่ให้กับอัญมณีที่สูญหายและความเข้าใจผิดที่แพร่หลายในประวัติศาสตร์ ของ Amethyst Tiara หรือ “เทียร่าพลอยอเมทิสต์" ซึ่งเป็นเทียร่าประดับด้วยพลอยสีม่วง ล้อมด้วยเพรช ของสมเด็จพระราชินีอเล็กซานดรา
เทียร่าอะเมทิสต์และเพชรที่มักถูกระบุว่าเป็นของ สมเด็จพระราชินีอเล็กซานดราแห่งสหราชอาณาจักร (ค.ศ. 1844–1925) นับเป็นหนึ่งในอัญมณีที่ถูกเข้าใจผิดมากที่สุดในประวัติศาสตร์ราชสำนักยุโรป ภาพที่เผยแพร่กันอย่างกว้างขวางบนโลกออนไลน์มักแสดงให้เห็น เทียร่าคาร์เทียร์ ซึ่งจัดแสดงอยู่ที่ พิพิธภัณฑ์มูเซโอ เดลลี อาร์เจนติ (Museo degli Argenti) ณ เมืองฟลอเรนซ์ ทว่าเทียร่าชิ้นนั้นมีลักษณะแตกต่างอย่างสิ้นเชิงจากเทียร่าของสมเด็จพระราชินีและภายหลังพระองค์พระราชทานแด่พระราชธิดา
เทียร่าอะเมทิสต์ของสมเด็จพระราชินีอเล็กซานดรา ที่แท้จริงนั้น ปรากฏคำบรรยายไว้ในแค็ตตาล็อกการประมูลของ คริสตีส์ (Christie’s) เมื่อปี ค.ศ. 1946 ว่า “ประกอบด้วยอะเมทิสต์ทรงรีเจ็ดเม็ดเรียงลดหลั่นจากกึ่งกลาง ประดับด้วยลายดอกไม้เพชรและใบไม้คู่ รองรับด้วยฐานเพชรเรียงเส้น” เทียร่าพระองค์นี้เป็นของขวัญจาก พระเจ้าซาร์อเล็กซานเดอร์ที่ 3 แห่งรัสเซีย พระเชษฐาในสมเด็จพระราชินีมารี ฟีโอโดรอฟนา พระราชินีแห่งรัสเซีย พระราชธิดาองค์ใหญ่ของสมเด็จพระราชินีอเล็กซานดรา ผู้ที่ทรงได้ครอบครองไว้ คือ เจ้าหญิงลูอีส ดัชเชสแห่งไฟฟ์ ก่อนจะสืบทอดต่อให้แก่ เลดี้มอด เคาน์เตสแห่งเซาธ์เอสก์ หลังจากเลดี้มอดสิ้นชีพในปี ค.ศ. 1945 เครื่องเพชรทั้งหมดได้ถูกนำออกประมูลที่ลอนดอน เทียร่าองค์นี้ถูกประมูลไปในราคา 1,750 ปอนด์และไม่เคยปรากฏต่อสาธารณชนอีกเลยจนถึงปัจจุบัน
ส่วนเทียร่าคาร์เทียร์ที่เมืองฟลอเรนซ์ ซึ่งมักถูกเข้าใจผิดว่าเป็นของสมเด็จพระราชินีอเล็กซานดรา สร้างสรรค์ขึ้นในราวปี ค.ศ. 1900 ตัวเทียร่าประกอบด้วย อะเมทิสต์ทรงหยดน้ำ (pear-shaped) ประดับในลวดลายใบกระวานและเพชรโดยรอบ ทั้งยังไม่มีฐานเพชรเรียงเส้นอย่างที่ระบุไว้ในบันทึกของคริสตีส์ ดังนั้นเทียร่าทั้งสององค์จึงมิใช่เทียร่าเดียวกัน ความคล้ายคลึงที่เห็นจึงเป็นเพียงผิวเผินเท่านั้น ความสับสนนี้น่าจะเกิดจากการที่ภาพถ่ายที่ชัดเจนของเทียร่าองค์จริงไม่เคยปรากฎ หลังจากการประมูล ทำให้นักเขียนและภัณฑารักษ์รุ่นหลังเลือกใช้เทียร่าคาร์เทียร์ที่สามารถเข้าถึงได้มากกว่าเป็นภาพประกอบแทน
พระฉายาลักษณ์ของสมเด็จพระราชินีอเล็กซานดรา ซึ่งได้รับการบูรณะและสร้างสรรค์ขึ้นใหม่ด้วยเทคโนโลยี AI ถ่ายทอดภาพและรูปภัณฑ์ของ เทียร่าอะเมทิสต์ที่สูญหายไป ได้อย่างสมจริง โดยอ้างอิงจากพระฉายาลักษณ์ที่ถ่ายโดย สตูดิโอ W. & D. Downey ซึ่งเป็นช่างภาพประจำราชสำนักอังกฤษ และยังเป็นสตูดิโอเดียวกันที่ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เคยเสด็จฯ ไปทรงฉายพระบรมฉายาลักษณ์เมื่อครั้งเสด็จประพาสอังกฤษอีกด้วย
ภาพนี้เผยให้เห็นอิทธิพลทางแฟชั่นของสมเด็จพระราชินีอเล็กซานดราได้อย่างเด่นชัด — ทั้ง คอเสื้อลูกไม้สูง และ สร้อยคอเพชรแบบโชกเกอร์ (choker) ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ประจำพระองค์ สมเด็จพระราชินีทรงนิยมสวมเครื่องประดับลักษณะนี้เพื่อปกปิดรอยแผลเล็ก ๆ บริเวณพระศอ อันกลายเป็นแรงบันดาลใจให้สตรีชั้นสูงในยุโรปและสมาชิกในราชสำนักสยามหลายพระองค์ ประดับเครื่องประด้วยในลักษณะเดียวกันอย่างแพร่หลาย
แม้เทียร่าอะเมทิสต์องค์จริงจะยังคงเป็นปริศนา เพราะไม่ปรากฏอีกเลยในสายตาสาธารณะ แต่ภาพที่ได้รับการสร้างสรรค์ขึ้นใหม่นี้สามารถถ่ายทอด พระสิริโฉมและพระอิทธิพลทางแฟชั่น ของสมเด็จพระราชินีอเล็กซานดราได้อย่างงดงาม และยังคงความลึกลับของหนึ่งในอัญมณีอันทรงเสน่ห์ที่สุดในคอลเลกชันของพระองค์ไว้ได้อย่างครบถ้วน
สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และสร้อยพระศอมุกแบบ Sautoir สไตล์เครื่องประดับแบบเอ็ดเวิร์เดียนและอาร์ตนูโว (Edwardian and Art Nouveau style jewellery)
สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และสร้อยพระศอมุกแบบ Sautoir สไตล์เครื่องประดับแบบเอ็ดเวิร์เดียนและอาร์ตนูโว (Edwardian and Art Nouveau style jewellery)
ภาพที่ได้รับการบูรณะและสร้างสรรค์ขึ้นด้วยเทคโนโลยี AI นี้ เป็นพระฉายาลักษณ์ของ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
พระฉายาลักษณ์ต้นฉบับคาดว่าฉายในช่วงต้นรัชกาลที่ ๖ ประมาณระหว่าง พ.ศ. ๒๔๕๔–๒๔๕๘ (ค.ศ. 1911–1915) ซึ่งเป็นยุคที่ยังคงมีหลักฐานทางภาพถ่ายมากมายหลงเหลืออยู่
ฉลองพระองค์ เป็นสไตล์ ลูกไม้แบบปลายยุคเอ็ดเวิร์เดียน (Late Edwardian) หรือช่วงต้นของ ยุคทีนส์ (Early Teens) ลักษณะเด่นคือ คอเสื้อต่ำและแขนเสื้อแบบสามส่วน ประดับด้วยผ้าลูกไม้พาดคล้ายแพรสะพาย โดยมีผ้าสไบพาดไหล่รอบพระอังสา ติดเข็มกลัดบริเวณด้านบนของพระอุระด้านซ้าย แล้วปล่อยให้ชายผ้าทิ้งยาวลงข้างพระวรกายด้านขวา พระองค์ ทรงนุ่งโจงกระเบน และ ทรงถือผ้าเช็ดพระพักต์ลูกไม้ ซึ่งเพิ่มความอ่อนช้อยให้กับองค์ประกอบโดยรวม
พระองค์ทรงประดับฉลองพระองค์ด้วย สร้อยพระศอมุกเส้นยาวและสร้อยพระศอเพชรซ้อนกันหลายเส้น ตามแบบนิยมในตะวันตก พร้อม เข็มกลัดเพชรและเครื่องประดับเพชรนำ้งามหลากหลายชิ้น อันสะท้อนพระเกียรติยศและรสนิยมอันประณีต
นอกจากนี้ เครื่องเพชรที่ทรงสวมใส่ยังแสดงให้เห็นถึง อิทธิพลของศิลปะแบบเอ็ดเวิร์เดียนและอาร์ตนูโว (Edwardian and Art Nouveau style jewellery) ซึ่งเน้นความอ่อนช้อยของเส้นสายและแรงบันดาลใจจากธรรมชาติ พระองค์ทรงเลือกเครื่องเพชรในรูปแบบที่เป็นที่นิยมในยุคนั้น เช่น
1. สร้อยพระศอมุกแบบ Sautoir — สร้อยมุกเส้นยาวที่มักประดับพู่ห้อยปลาย
2. สร้อยพระศอเพรชแบบ Lavalier — สร้อยเพชรมีจี้ห้อยระย้าอันยาวและประณีต
3. และ เครื่องประดับลายดอกไม้ ใบไม้ และกลีบดอก (floral and leaf motifs) ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของศิลปะแบบอาร์ตนูโวที่กำลังรุ่งเรืองในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ ๒๐
สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และสร้อยพระศอชุดเครื่องมรกต
สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และสร้อยพระศอชุดเครื่องมรกต
ภาพที่ได้รับการบูรณะและสร้างสรรค์ขึ้นตามจินตนาการด้วยเทคโนโลยี AI นี้ เป็นพระฉายาลักษณ์ของ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้รับแรงบันดาลใจจากพระฉายาสาทิสลักษณ์พิมพ์สีบนกล่องบุหรี่เงิน ซึ่งเป็นภาพที่ทรงงดงามและทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ พระองค์ทรงสวม สร้อยพระศอชุดเครื่องมรกต พร้อม สายสะพายเครื่องราชอิสริยาภรณ์มหาจักรีบรมราชวงศ์
สำหรับฉลองพระองค์ เป็นสไตล์ แขนเสื้อแบบระบายซ้อนชั้น (Manches à volants superposés หรือ Tiered Flounce Sleeves) แฟชั่นสตรีในยุโรปขณะนั้นอยู่ในจุดสูงสุดของ แขนเสื้อทรงแขนหมูแฮม (Leg-of-Mutton หรือ Gigot Sleeve) ซึ่งขยายใหญ่เป็นพิเศษราว ค.ศ. 1895–1896 (พ.ศ. 2438–2439) แต่เมื่อถึงฤดูใบไม้ร่วง ค.ศ. 1897 (พ.ศ. 2440) รูปทรงดังกล่าวเริ่มลดขนาดลง ดีไซเนอร์ในกรุงปารีสจึงเสนอแนวทางใหม่ที่ละเอียดอ่อนกว่า โดยออกแบบแขนเสื้อให้เป็นชั้นระบายซ้อนกันด้วยลูกไม้หรือผ้าบางเบา เรียงลดหลั่นจากหัวไหล่ลงมาตามต้นแขน
แฟชั่นลักษณะนี้ปรากฏอยู่ในนิตยสารแฟชั่นฝรั่งเศส La Mode Illustrée ฉบับ ค.ศ. 1897 (พ.ศ. 2440) ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงการเปลี่ยนผ่านจากความอลังการของแขนหมูแฮมไปสู่ความอ่อนหวานและโรแมนติก อันเป็นแนวทางที่จะนำไปสู่แฟชั่นยุคเอ็ดเวิร์ด (Edwardian Fashion) ในต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 หรือช่วงปลายรัชกาลที่ ๕ ของสยาม
การนำแฟชั่นใหม่นี้เข้าสู่ราชสำนักไทยจึงมิใช่เพียงการติดตามสมัยนิยม หากแต่เป็น สัญลักษณ์แห่งความเป็นสมัยใหม่ (Modernity) และการเชื่อมโยงกับราชสำนักยุโรป การสวมใส่เสื้อผ้าลูกไม้วิคตอเรียทรงแขนเสื้อแบบระบายซ้อนชั้น จึงกลายเป็นการแสดงสถานะและพระบารมีของพระราชสำนักสยาม และฝ่ายใน ในสายตานานาชาติ
ในคอลเลกชันนี้ ผมตั้งใจนำเสนอการใช้เทคโนโลยี AI ในการออกแบบและสร้างสรรค์เครื่องประดับชั้นสูง (Fine Jewellery) โดยเฉพาะการประยุกต์เทคนิค Upscaling ซึ่งมิได้เป็นเพียงกระบวนการขยายขนาดของภาพเท่านั้น หากยังเป็นเทคนิคที่ช่วย ยกระดับความละเอียดของภาพ เพิ่มคุณภาพของวัสดุ และเผยให้เห็นรายละเอียดของงานจิวเวลรี่ได้อย่างประณีตยิ่งขึ้น
สำหรับ ชุดเครื่องมรกต ที่ปรากฏในภาพนี้ สร้างขึ้นจากภาพถ่ายขาวดำต้นฉบับ โดยอาศัย การตีความเชิงสร้างสรรค์ (Creative Input) เพื่อถ่ายทอดจินตนาการของความงดงามในแบบราชสำนัก มิใช่การจำลองสร้อยพระศอชุดเครื่องมรกตองค์จริง แต่ได้รับแรงบันดาลใจจาก พระฉายาสาทิสลักษณ์พิมพ์สีบนกล่องบุหรี่เงิน ซึ่งเป็นผลงานศิลป์ร่วมสมัยในยุคนั้น
หนังสือ “สยามพัสตราภรณ์ (SIAM PHASTRAPHON): อัตลักษณ์ไทย ผ่านผืนผ้า ภูษาวิจิตรศิลป์
AI Fashion Lab ภูมิใจที่ได้เป็นส่วนหนึ่งของหนังสือประวัติศาสตร์แฟชั่นไทย
ในหนังสือ “สยามพัสตราภรณ์ (SIAM PHASTRAPHON): อัตลักษณ์ไทย ผ่านผืนผ้า ภูษาวิจิตรศิลป์”
AI Fashion Lab มีความภาคภูมิใจที่ได้ร่วมสร้างสรรค์ภาพแฟชั่นไทยด้วยเทคโนโลยี AI สำหรับนำเสนอในยุคที่เครื่องแต่งกายมีความอลังการ หายาก หรือมีหลักฐานภาพถ่ายไม่สมบูรณ์ เพื่อรังสรรค์ให้เห็นถึงความงามและภูมิปัญญาของการแต่งกายไทยในแต่ละยุคสมัยอย่างสมบูรณ์ยิ่งขึ้น
ขอขอบพระคุณ คุณณญาดา อมตวณิชย์ ที่มอบโอกาสให้ AI Fashion Lab ได้นำเทคโนโลยี AI มาประยุกต์ใช้ในการสร้างสรรค์คอลเลกชันแฟชั่นไทยหลากหลายรูปแบบ รวมถึง “ชุดไทยพระราชนิยมทั้ง ๘ แบบ” ที่ถือเป็นส่วนสำคัญของหนังสือเล่มนี้
AI Fashion Lab และ ชมรมสยามพัสตราภรณ์ มีแผนจะร่วมมือกันต่อยอดในอนาคต เพื่อจัดทำ หนังสือประวัติศาสตร์แฟชั่นไทยที่สร้างสรรค์ด้วย AI จากผลงานทั้งหมดที่เผยแพร่ในเพจ AI Fashion Lab ให้เป็นบันทึกทางวัฒนธรรมร่วมสมัยของชาติ
หนังสือ “สยามพัสตราภรณ์” จัดทำขึ้นภายใต้การสนับสนุนของ กระทรวงวัฒนธรรม และ กรมส่งเสริมวัฒนธรรม เพื่อเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เนื่องในโอกาสทรงเจริญพระชนมายุ ๗๐ พรรษา ในวันที่ ๒ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๘
หนังสือได้รวบรวมประวัติศาสตร์การแต่งกายของไทยตั้งแต่สมัยทวารวดี สุโขทัย อยุธยา จนถึงรัตนโกสินทร์ ถ่ายทอดวิวัฒนาการของการนุ่งห่มผ้าไทยอันแสดงถึงอัตลักษณ์และความงามของชาติ ซึ่งกำลังอยู่ในกระบวนการเสนอขึ้นทะเบียนเป็น มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของมนุษยชาติ (Intangible Cultural Heritage of Humanity) ต่อองค์การยูเนสโก
กระทรวงวัฒนธรรมได้ชื่นชม ชมรมสยามพัสตราภรณ์ ที่จัดทำหนังสือเล่มนี้เพื่อเผยแพร่ความรู้แก่สาธารณชน ถือเป็นการอนุรักษ์มรดกภูมิปัญญาไทยและส่งเสริมให้ “ชุดไทย” เป็นพลังแห่งซอฟต์พาวเวอร์ (Soft Power) ที่ขับเคลื่อนเศรษฐกิจ สร้างสรรค์งาน และยกระดับอุตสาหกรรมแฟชั่นไทยให้ปรากฏในเวทีนานาชาติ
“มิตรแท้”: ละคร มิตรภาพ และแฟชั่นจากเจนีวาถึงเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก (พ.ศ. ๒๔๔๐–๒๔๔๒)
“มิตรแท้”: ละคร มิตรภาพ และแฟชั่นจากเจนีวาถึงเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก (พ.ศ. ๒๔๔๐–๒๔๔๒)
บทละครภาษาอังกฤษเรื่อง My Friend Jarlet ผลงานของ อาร์โนลด์ โกลสเวอธี (Arnold Golsworthy) และ อี. บี. นอร์แมน (E. B. Norman) เป็นละครแนว drawing-room comedy ที่ได้รับความนิยมอย่างสูงในประเทศอังกฤษช่วงปลายสมัยวิกตอเรีย ว่าด้วยเรื่องมิตรภาพ ความเข้าใจ และการให้อภัยระหว่างเพื่อน ซึ่งสะท้อนค่านิยมด้านศีลธรรมและความประณีตทางวาจาในหมู่ชนชั้นสูงของสังคมตะวันตก
ละครประเภทนี้นิยมจัดแสดงในโรงเรียนและสโมสรสุภาพบุรุษ เพื่อฝึกทักษะการพูดภาษาอังกฤษ การออกเสียง และมารยาททางสังคม ในช่วงเวลาที่สมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง รัชกาลที่ ๕ โปรดเกล้าฯ ให้พระราชโอรสหลายพระองค์เสด็จไปทรงศึกษาต่อในยุโรป บทละครเช่นนี้จึงเป็นส่วนหนึ่งของการเรียนรู้วัฒนธรรมตะวันตก โดยใช้ศิลปะแห่งการละครเป็นสื่อให้เจ้านายพระเยาว์ทรงฝึกภาษา การแสดงออก และความเข้าใจในธรรมเนียมของยุโรป