ชุดไทยศิวาลัย ชุดไทยพระราชนิยม เครื่องแต่งกายประจำชาติและความภาคภูมิใจในความเป็นไทย (๖ ใน ๘) (ตอนที่ ๒)
ชุดไทยศิวาลัย ชุดไทยพระราชนิยม เครื่องแต่งกายประจำชาติและความภาคภูมิใจในความเป็นไทย (ชุดแบบที่ 6 จากทั้งหมด 8 แบบในชุดไทยพระราชนิยม) (ตอนที่ ๒)
AI Collection นี้ได้รับแรงบันดาลใจจากสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และชุดไทยพระราชนิยมทั้ง ๘ แบบ ซึ่งทรงมีพระราชดำริให้รังสรรค์ขึ้นระหว่างปี พ.ศ. ๒๕๐๓–๒๕๐๔ เพื่อให้สตรีไทยมีเครื่องแต่งกายที่เหมาะสมกับโอกาสสำคัญ และสะท้อนอัตลักษณ์ของชาติไทยอย่างภาคภูมิ
เพื่อเฉลิมพระเกียรติในพระราชดำริอันทรงคุณค่านี้ ผมจึงจัดทำ AI Collection ที่นำเสนอชุดไทยทั้ง ๘ แบบ ผ่านมุมมองและเทคโนโลยีร่วมสมัย โดยผสมผสานกลิ่นอายแฟชั่นวินเทจแห่งยุค 1960 ทั้งการจัดแสง ทรงผม และองค์ประกอบภาพ ได้รับการออกแบบอย่างประณีตเพื่อถ่ายทอดความงดงามของวัฒนธรรมไทยในห้วงเวลาแห่งประวัติศาสตร์นี้อย่างสมบูรณ์
ชุดไทยแบบที่ ๗ ชุดไทยศิวาลัย คือชุดที่สะท้อนความงดงามของชุดไทยพระราชนิยมได้อย่างเด่นชัด ซึ่งได้รับการออกแบบให้มีความวิจิตรอ่อนช้อยและเหมาะกับงานพิธีการอย่างเป็นทางการ ชุดนี้ตั้งชื่อตามพระที่นั่งศิวาลัย เดิมทีเป็นเครื่องแต่งกายของสตรีชั้นสูง มักใช้ในงานเลี้ยง งานหมั้น หรืองานพระราชพิธีสำคัญ ลักษณะของชุดประกอบด้วยเสื้อแขนยาวจรดข้อมือ คอกลมขอบตั้งเล็กน้อย ห่มทับด้วยสไบเฉียงที่ปักลวดลายไทยอย่างประณีต ซิ่นที่ใช้เป็นแบบหน้านาง เย็บติดกับเสื้อและคาดด้วยเข็มขัดเงินหรือทอง นิยมสวมพร้อมเครื่องประดับไทย เช่น ต่างหู สร้อยคอ สร้อยข้อมือ หรือสังวาล เพื่อเสริมเสน่ห์และแสดงอัตลักษณ์ความเป็นไทยอย่างครบถ้วน
จุดสังเกตสำคัญของชุดไทยศิวาลัย คือ การห่มสไบทับเสื้อแขนยาว ซึ่งแตกต่างจากชุดไทยบรมพิมานที่ไม่มีสไบห่มทับ แม้จะมีลักษณะคล้ายกันในรูปทรงของเสื้อ แต่ความต่างนี้คือหัวใจของความประณีตในรายละเอียด
ใน AI Collection ชุดนี้ ผมได้รังสรรค์แบบจำลองชุดไทยศิวาลัยโดยเลือกใช้ผ้าไหมปักดิ้นเงินดิ้นทองในโทนสีที่เหมาะกับงานพิธีการเช่นโทนสีทอง สีน้ำเงิน สีม่วง และสีเมทาลิก ตกแต่งด้วยเครื่องประดับไทย อาทิ เครื่องเพชรโบราณ เทียร่า หรือมงกุฎแบบตะวันตกขนาดเล็ก เพื่อสื่อถึงความอ่อนโยนและสง่างาม เหมาะสำหรับโอกาสยามค่ำคืน เช่น งานแต่งงาน งานเลี้ยง หรือราชพิธีที่ต้องการความเรียบหรู
นอกจากนี้ ผมยังตั้งใจให้ภาพในคอลเลกชันนี้มีกลิ่นอายวินเทจย้อนยุค 1960 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ชุดไทยพระราชนิยมถือกำเนิดขึ้น สังเกตได้จากองค์ประกอบภาพ เช่น ทรงผมแบบตีพองหรือทรงบุพฟอง (bouffant) ที่ได้รับความนิยมในช่วงเวลาดังกล่าว
กล่าวได้ว่า ชุดไทยศิวาลัยคือตัวแทนของการผสมผสานระหว่างรากเหง้าทางวัฒนธรรมกับรสนิยมสากลอย่างลงตัว และยังเป็นต้นแบบที่เหมาะสมยิ่งสำหรับการสร้างสรรค์ด้วยเทคโนโลยี AI ภายใต้แนวคิด "ความสง่างามแบบวินเทจสไตล์ไทย" ซึ่งหลอมรวมอดีต ปัจจุบัน และความเป็นไทยไว้อย่างกลมกลืน
"ชุดไทยพระราชนิยม" หมายถึง ชุดแต่งกายประจำชาติของสตรีไทยที่ใช้ในงานพิธี งานมงคลสมรส และโอกาสสำคัญต่าง ๆ ชุดเหล่านี้มีลักษณะเฉพาะทางด้านรูปแบบ วัสดุ และการตกแต่ง โดยนิยมใช้ผ้าไหม ผ้าฝ้าย หรือผ้าใยประดิษฐ์ เช่น ผ้าพื้น ผ้าลายดอก ผ้าลายริ้ว ผ้ายกดิ้นเงิน ดิ้นทอง หรือผ้ายกดอกทั้งผืน พร้อมตกแต่งด้วยซิป ตะขอ หรือกระดุมที่หุ้มด้วยผ้า และอาจปักมุก เลื่อม หรือใช้ลูกปัดตกแต่งเพื่อเพิ่มความสง่างาม
ประเภทผ้าที่นิยมใช้ เช่น:
ผ้าไหม: ทอจากเส้นด้ายที่ได้จากใยไหม
ผ้าฝ้าย: ทอจากเส้นด้ายฝ้ายธรรมชาติ
ผ้าใยประดิษฐ์: ผ้าใยสังเคราะห์ เช่น โพลีเอสเตอร์ เรยอน เจอร์ซีย์ หรือโทเร
ชุดไทยพระราชนิยมทั้ง 8 แบบ ได้แก่:
ชุดไทยเรือนต้น – เรียบง่าย เหมาะสำหรับงานไม่เป็นทางการหรือสวมใส่ในชีวิตประจำวัน
ชุดไทยจิตรลดา – สุภาพ เหมาะสำหรับงานพิธีการเล็กน้อยหรือรับรองแขก
ชุดไทยอมรินทร์ – งดงาม เหมาะกับงานราตรีหรืองานพิธีสำคัญ
ชุดไทยบรมพิมาน – ผ้าไหมลายสวย ใช้ในงานพิธีการและงานทางการ
ชุดไทยจักรี – หรูหรา สง่างาม เหมาะกับงานพิธีระดับสูง
ชุดไทยดุสิต – ใช้ผ้าไหมลวดลาย ปักลายวิจิตร สำหรับงานราตรีหรืองานฉลอง
ชุดไทยศิวาลัย – หรูหรา เน้นเครื่องประดับ ใช้ในงานพิธีสำคัญ
ชุดไทยจักรพรรดิ – สง่างามที่สุด ใช้ในงานพิธีใหญ่ระดับราชสำนัก
ในปี พ.ศ. ๒๕๐๓ (ค.ศ. 1960) สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชมหาราช รัชกาลที่ ๙ เสด็จพระราชดำเนินไปยัง ๑๔ ประเทศในทวีปยุโรปและอเมริกา เพื่อทรงเจริญสัมพันธไมตรีกับนานาประเทศเป็นระยะเวลา ๖ เดือน นับเป็นการเสด็จเยือนต่างประเทศอย่างเป็นทางการครั้งสำคัญในประวัติศาสตร์ร่วมสมัยของไทย
ในเวลานั้น ประเทศไทยยังไม่มี "ชุดแต่งกายประจำชาติ" ที่ใช้ในโอกาสระดับสากล สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถจึงทรงเชิญผู้มีความรู้หลายท่านมาถวายคำแนะนำ พร้อมทั้งทรงศึกษาจากภาพถ่ายและภาพวาดของพระบรมวงศานุวงศ์ฝ่ายในในสมัยก่อน ซึ่งยังไม่มีรูปแบบที่กำหนดแน่ชัด ต่อมาทรงมีพระราชเสาวนีย์ให้หม่อมหลวงมณีรัตน์ บุนนาค พระญาติสนิทและนางสนองพระโอษฐ์ ไปพบกับผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมไทย ได้แก่ ศาสตราจารย์พระยาอนุมานราชธน และอาจารย์สมศรี สุกุมลนันทน์ เพื่อขอคำแนะนำและข้อมูลสำหรับใช้ในการรังสรรค์เครื่องแต่งกายไทยที่จะทรงใช้ในการโดยเสด็จครั้งนี้
สมเด็จพระนางเจ้าฯ จึงได้มีพระราชดำริให้สร้างฉลองพระองค์แบบใหม่ที่สะท้อนเอกลักษณ์ความเป็นไทยอย่างชัดเจน งดงาม สง่างาม และสามารถสวมใส่ได้จริงในบริบทของโลกสมัยใหม่ โดยมีพระราชปณิธานให้ฉลองพระองค์เหล่านี้เป็นต้นแบบของ "ชุดแต่งกายประจำชาติของสตรีไทย" ที่สามารถนำไปใช้ในโอกาสพิธีการและงานสำคัญต่าง ๆ
ในระยะแรก ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางสาวไพเราะ พงษ์เจริญ เป็นผู้ตัดเย็บฉลองพระองค์ ต่อมาทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางอุไร ลืออำรุง (ต่อมาได้รับการโปรดเกล้าฯ เป็นคุณหญิงอุไร ลืออำรุง) เจ้าของห้องเสื้อกรแก้ว ซึ่งก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๙๐ รับสนองพระเดชพระคุณในการออกแบบและตัดเย็บฉลองพระองค์อย่างต่อเนื่อง
ภายหลัง สมเด็จพระนางเจ้าฯ ได้พระราชทานพระราชานุญาตให้สตรีไทยทั่วไปสามารถน้อมนำแบบฉลองพระองค์เหล่านี้ไปใช้เป็นแนวทางในการแต่งกายได้ โดยเรียกขานกันว่า "ชุดไทยพระราชนิยม"
แม้จะไม่มีประกาศกฎหมายให้ชุดไทยพระราชนิยมเป็น "ชุดประจำชาติ" อย่างเป็นทางการ แต่แบบแผนชุดทั้ง ๘ แบบนี้ ก็ได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางทั้งในภาครัฐและภาคประชาชน หน่วยงานราชการ สถานศึกษา สถานทูต ตลอดจนกลุ่มสตรีไทยในสังคมต่างน้อมรับแบบแผนนี้ไปใช้ในงานพิธี การแต่งงาน งานราชการ และกิจกรรมทางวัฒนธรรม จนกลายเป็นธรรมเนียมที่สืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน
การสร้างสรรค์ชุดไทยพระราชนิยมยังส่งผลต่อความนิยมในการใช้ผ้าไหมไทย การสวมเครื่องประดับแบบไทย และการตระหนักรู้ในรากเหง้าทางวัฒนธรรมในหมู่สตรีไทยยุคใหม่ เป็นการผสานอัตลักษณ์ไทยเข้ากับความร่วมสมัยของโลกตะวันตกได้อย่างงดงาม สะท้อนถึงพระราชอัจฉริยภาพของสมเด็จพระนางเจ้าฯ ที่ทรงนำเสนอ "ความเป็นไทย" ผ่านงานออกแบบเครื่องแต่งกายได้อย่างสง่างามและทรงพลัง
ในปีหน้า องค์การยูเนสโก (UNESCO) มีแนวโน้มจะขึ้นทะเบียน "ชุดไทยพระราชนิยม" เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของโลก โครงการนี้จึงมุ่งหวังที่จะเฉลิมฉลอง อนุรักษ์ และส่งต่อความภาคภูมิใจในความเป็นไทยสู่คนรุ่นต่อไป
Chud Thai Siwalai – Chud Thai Phra Ratcha Niyom – National Dress and a Symbol of Thai Identity
(Style No. 7 of the 8 official designs in the Chud Thai Phra Ratcha Niyom collection)
This AI Collection was inspired by Her Majesty Queen Sirikit The Queen Mother (สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง) and the eight official styles of Chud Thai Phra Ratchaniyom (ชุดไทยพระราชนิยม), which were conceived between 1960–1961 to provide Thai women with elegant, culturally distinctive attire suitable for formal occasions and representative of Thai national identity.
To honour this visionary royal initiative, I created an AI Collection that presents the eight styles of Chud Thai through a contemporary lens, blending them with the vintage aesthetics of the 1960s. The lighting, hairstyles, and overall composition were meticulously designed to reflect the beauty of Thai heritage during this significant historical era.
Chud Thai Siwalai (ชุดไทยศิวาลัย): A Timeless Symbol of Elegance
The seventh style, Chud Thai Siwalai (ชุดไทยศิวาลัย), is one of the most elegant examples of Chud Thai Phra Ratchaniyom. Named after the Siwalai Throne Hall, this ensemble was traditionally worn by high-ranking women for royal banquets, engagement ceremonies, or significant state events. The costume consists of a long-sleeved blouse with a modest round neckline, gracefully draped with a diagonally worn shawl (sabai) intricately embroidered in Thai motifs. The skirt (sin) follows the ‘front-pleated’ style (na nang), sewn to the blouse and cinched with a gold or silver belt. The look is completed with traditional Thai jewellery such as earrings, necklaces, bracelets, and the traditional sash (sangwan), enhancing its grace and national identity.
A key distinction of the Siwalai dress lies in the sabai overlaying the long-sleeved blouse, a feature absent in Chud Thai Boromphiman (ชุดไทยบรมพิมาน), although the blouse design may appear similar. This detail exemplifies the refined subtleties that characterise Thai costume.
In this AI Collection, I envisioned Chud Thai Siwalai in metallic hues of gold, deep blue, violet, and other ceremonial tones, using hand-embroidered Thai silk with silver and gold threads. The ensemble is paired with Thai antique jewellery, tiaras, or petite Western-style crowns to convey femininity and regality—ideal for evening wear, weddings, receptions, or royal events.
Moreover, the images intentionally evoke a vintage 1960s feel—the era in which Chud Thai Phra Ratchaniyom originated. This is subtly expressed through the use of bouffant hairstyles and retro visual elements that blend traditional Thai aesthetics with mid-century global fashion trends.
In essence, Chud Thai Siwalai represents a harmonious synthesis of cultural roots and international elegance, serving as a fitting template for AI-based design under the concept of “Vintage Thai Grace.”
What is Chud Thai Phra Ratchaniyom (ชุดไทยพระราชนิยม)?
Chud Thai Phra Ratchaniyom refers to the national costume styles designated for Thai women, to be worn at ceremonial events, weddings, and other formal occasions. These costumes are characterised by their unique patterns, materials, and decorative elements. Common fabrics include silk, cotton, or synthetic blends, with plain or patterned weaves, often enhanced with metallic threads, sequins, pearls, or beading.
Typical fabrics include:
Thai silk: woven from natural silk fibres.
Cotton: woven from natural cotton yarns.
Synthetic fibres: such as polyester, rayon, jersey, or toray blends.
The Eight Styles of Chud Thai Phra Ratchaniyom:
Ruean Ton (ชุดไทยเรือนต้น) – Simple and suitable for informal or daily use.
Chitralada (ชุดไทยจิตรลดา) – Modest and appropriate for semi-formal functions or guest receptions.
Amarin (ชุดไทยอมรินทร์) – Graceful, suited for evening events and major ceremonies.
Boromphiman (ชุดไทยบรมพิมาน) – Featuring intricately patterned silk, ideal for formal and ceremonial occasions.
Chakri (ชุดไทยจักรี) – Luxurious and majestic, worn at high-level royal functions.
Dusit (ชุดไทยดุสิต) – Rich in pattern and embroidery, for gala events and evening wear.
Siwalai (ชุดไทยศิวาลัย) – Formal and opulent, focusing on traditional jewellery, used in major ceremonies.
Chakkraphat (ชุดไทยจักรพรรดิ) – The most regal and grand, reserved for supreme royal functions.
Historical Background of Chud Thai Phra Ratchaniyom
In 1960, Her Majesty Queen Sirikit (สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ), consort to His Majesty King Bhumibol Adulyadej the Great (Rama IX), undertook a six-month official tour of 14 countries across Europe and the United States to strengthen diplomatic relations. At that time, Thailand lacked an official national costume for international functions. Her Majesty consulted historians, artists, and scholars, and studied historical photographs and illustrations of royal court attire worn by female nobility in past eras.
She commissioned M.L. Manirat Bunnag (หม่อมหลวงมณีรัตน์ บุนนาค), her lady-in-waiting, to consult with respected cultural authorities, including Professor Phaya Anuman Rajadhon (ศาสตราจารย์พระยาอนุมานราชธน) and Professor Somsri Sugunnanan (อาจารย์สมศรี สุกุมลนันทน์). These efforts led to the conceptualisation of a series of costumes that were both identifiably Thai and suitable for modern international appearances.
Initially, Miss Pairor Phongcharoen (ไพเราะ พงษ์เจริญ) tailored Her Majesty’s garments. Later, the Queen commissioned Mrs. Urai Lue-amroong (อุไร ลืออำรุง), later titled Khunying Urai Lue-amroong (คุณหญิงอุไร ลืออำรุง), founder of the famous “Korn Kaew” fashion house (ห้องเสื้อกรแก้ว), established in 1947. She was entrusted to design and produce the royal ensembles.
Eventually, Her Majesty graciously granted public permission for Thai women to adopt these designs for their own formal attire. The eight official designs came to be known collectively as Chud Thai Phra Ratchaniyom (ชุดไทยพระราชนิยม).
Although there was no formal legal proclamation designating these styles as the “national costume,” they were widely embraced by both the government and general public. State agencies, schools, embassies, and women’s organisations adopted these designs for ceremonies, weddings, diplomatic functions, and cultural events—making them a de facto standard that remains relevant today.
The introduction of Chud Thai Phra Ratchaniyom also contributed to the renewed popularity of Thai silk, traditional jewellery, and cultural pride among modern Thai women. It stands as a testament to Her Majesty’s cultural vision—blending national identity with global elegance through fashion.
In the coming year, UNESCO is expected to consider inscribing Chud Thai Phra Ratchaniyom (ชุดไทยพระราชนิยม) onto the Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity. This project aims to celebrate, preserve, and pass on this treasured cultural legacy to future generations.
#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashion #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI
