เสียงสะท้อนจากราชสำนักอังกฤษ: จากเครื่องแต่งกายเข้าเฝ้าของสตรีสู่การปรับใช้ในราชสำนักสยามในสมัยรัชกาลที่ 6
ภาพสะท้อนจากราชสำนักอังกฤษ: จากเครื่องแต่งกายเข้าเฝ้าของสตรีสู่การปรับใช้ในราชสำนักสยามในสมัยรัชกาลที่ 6
ผมกำลังฝึกโมเดล Flux LoRA ชุดใหม่ ซึ่งสำรวจว่าเครื่องแต่งกายสำหรับพิธีการเข้าเฝ้าของสตรี (Court dress)ในราชสำนักอังกฤษ โดยเฉพาะช่วงทศวรรษ 1920 ได้รับการนำมาใช้และปรับรูปแบบในราชสำนักสยามอย่างไรในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 6) คอลเลกชันนี้ที่กำลังฝึกฝนนี้เป็นการผสมผสานความสง่างามอันเป็นแบบแผนของแฟชั่นราชสำนักอังกฤษเข้ากับความละเมียดละไมของศิลปะการแต่งกายแบบไทย เพื่อสร้างบทสนทนาทางวัฒนธรรมผ่านภาพและพิธีกรรม
จุดเริ่มต้นของผลงานชิ้นนี้มาจากการศึกษาภาพถ่ายในสมัยรัชกาลที่ 6 อย่างละเอียด โดยเฉพาะพระบรมฉายาลักษณ์ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวและพระมเหสี หลังจากที่ผมเคยทำงานวิจัยเกี่ยวกับแฟชั่นราชสำนักอังกฤษในทศวรรษ 1920 เพื่อประกอบงานสร้างภาพยนตร์มาก่อน ผมจึงเริ่มสังเกตเห็นความคล้ายคลึงกันระหว่างการแต่งกายในราชสำนักไทยกับเครื่องแต่งกายเข้าเฝ้าในราชสำนักอังกฤษ ความเข้าใจนี้ทำให้เห็นได้ชัดว่า รัชกาลที่ 6 ซึ่งทรงได้รับการศึกษาในประเทศอังกฤษ ทรงมีพระราชประสงค์จะยกระดับราชสำนักไทยให้มีความเป็นระเบียบและสง่างามตามแบบแผนตะวันตก โดยเฉพาะในด้านพิธีการและการแต่งกาย
การเข้าเฝ้าพระมหากษัตริย์ในราชสำนักอังกฤษ ถือเป็นพิธีกรรมสำคัญในการเปลี่ยนผ่านของหญิงสาวชนชั้นสูงสู่การเป็นสมาชิกอย่างเต็มตัวในสังคมชั้นสูง โดยมักเกิดขึ้นในช่วงเวลาที่เรียกว่า “ฤดูการเข้าสังคมของผู้ดีอังกฤษ” ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ราชสำนักและชนชั้นสูงจัดงานเลี้ยง งานเต้นรำ และกิจกรรมทางสังคมมากมาย เพื่อให้เหล่าเดบูแตนต์ได้เปิดตัวต่อสาธารณชนอย่างเป็นทางการ
คำว่า “เดบูแตนต์” (debutante) มาจากภาษาฝรั่งเศส débuter ซึ่งแปลว่า “เริ่มต้น” หรือ “การปรากฏตัวครั้งแรก” ในบริบทของสังคมชั้นสูงอังกฤษ เดบูแตนต์คือหญิงสาวชนชั้นสูง ซึ่งได้รับการ “เปิดตัว” อย่างเป็นทางการเข้าสู่สังคมในวัยเยาว์ โดยทั่วไปมีอายุระหว่าง 17–18 ปี การเปิดตัวนี้เป็น พิธีเปลี่ยนผ่าน ที่แสดงว่าเธอได้ก้าวเข้าสู่วัยผู้ใหญ่ และสามารถเข้าร่วมกิจกรรมทางสังคม เช่น งานเต้นรำ งานเลี้ยง หรือกระทั่งกระบวนการจับคู่สมรสได้อย่างเปิดเผยและถูกต้องตามแบบแผน พิธีนี้มักเกิดขึ้นผ่านการเข้าเฝ้าพระมหากษัตริย์ในราชสำนัก หรือในการเข้าร่วมงานเต้นรำเดบูแตนต์ที่เป็นทางการ
ฤดูแห่งพิธีการเปิดตัวในราชสำนัก นี้เริ่มต้นโดยประมาณหลังเทศกาลอีสเตอร์ และสิ้นสุดในวันที่ 12 สิงหาคม ซึ่งตรงกับการเริ่มต้นของฤดูล่าสัตว์ กำหนดการนี้ยังสอดคล้องกับช่วงเวลาการประชุมรัฐสภาอังกฤษ และเกี่ยวพันกับกิจกรรมสำคัญ เช่น การแข่งขันม้าชั้นสูงของอังกฤษ ได้แก่ Derby และ Royal Ascot ซึ่งเป็นหัวใจของฤดูกาลทางสังคม
ในช่วง ฤดูกาลเดบูตองต์ นี้จะมีการจัดพิธีเข้าเฝ้าหลายครั้ง เพื่อเปิดโอกาสให้หญิงสาวชนชั้นสูงได้ “ออกสู่สังคม” อย่างเป็นทางการ โดยมีความหวังว่าจะได้พบกับชายหนุ่มที่มีฐานะดีและชาติตระกูลเหมาะสม การเข้าเฝ้านี้จึงถือเป็น พิธีเปลี่ยนผ่านที่สำคัญ (rite of passage) ของหญิงสาวอังกฤษ ซึ่งสะท้อนถึงการที่เธอได้รับการยอมรับในฐานะสมาชิกเต็มตัวของสังคมชั้นสูง และพร้อมสำหรับการมีบทบาทในชีวิตสังคมในทุกรูปแบบ
หนึ่งในกิจกรรมสำคัญของช่วงฤดูแห่งการเปิดตัวในสังคม คือ Queen Charlotte’s Ball ซึ่งเริ่มจัดขึ้นตั้งแต่ปี ค.ศ. 1780 โดยพระเจ้าจอร์จที่ 3 เพื่อเฉลิมพระชนมพรรษาของสมเด็จพระราชินี และต่อมากลายเป็นสถาบันสำคัญของพิธีการเดบูแตนต์
หญิงสาวที่ต้องการเข้าเฝ้าจะต้องเตรียมตัวล่วงหน้าหลายเดือน โดยเริ่มจากการหาสตรีที่เคยเข้าเฝ้ามาแล้วเป็นผู้นำเสนอ จากนั้นสั่งตัดชุดเดรสที่ต้องมีความหรูหราและสุภาพ พร้อมทั้งฝึกมารยาท การเดินถวายบังคม และวิธีการเดินถอยหลังออกจากห้องบัลลังก์โดยไม่หันหลังให้พระมหากษัตริย์
ชุดเข้าเฝ้าต้องเป็น “ชุดเต็มยศราชสำนัก” ประกอบด้วยชุดคอเปิดแขนสั้น ชายลากยาวตามข้อกำหนด ถุงมือยาวสีขาว ผ้าคลุมศีรษะ และเครื่องประดับขนนกกระจอกเทศสามเส้นเรียงในแบบ "Prince of Wales plume" พัดและช่อดอกไม้สามารถเลือกใช้ได้ตามความสมัครใจ
หญิงที่แต่งงานแล้วหรือได้รับการเลื่อนสถานะทางสังคมสามารถเข้าเฝ้าได้โดยไม่ต้องใส่ชุดขาวเสมอไป และสามารถเลือกใช้สีพาสเทลหรือโทนสีโลหะอ่อน ๆ ได้ ในช่วงไว้อาลัยก็สามารถสวมชุดดำตามระเบียบราชสำนักได้เช่นกัน
แม้หญิงสาวที่เข้าเฝ้าจะมาจากครอบครัวที่มั่งคั่ง แต่ลำดับชั้นทางสังคมก็ยังมีบทบาทสำคัญ สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีทรงพระกรุณาสวมกอดเฉพาะธิดาของขุนนางชั้นสูง ส่วนหญิงจากตระกูลอื่นได้รับอนุญาตให้จุมพิตพระหัตถ์เท่านั้น จนกระทั่งในรัชสมัยพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 7 ธรรมเนียมการจุมพิตถูกยกเลิก และพิธีการถูกปรับให้กระชับขึ้น พร้อมด้วยการจัดเลี้ยงเบา ๆ สำหรับผู้เข้าเฝ้า
ชายที่มีสถานะในสังคมก็สามารถเข้าเฝ้าในงานที่เรียกว่า Levee ซึ่งจัดขึ้นที่พระราชวังเซนต์เจมส์ โดยมักเป็นนักการทูต ข้าราชการ หรือผู้ที่ได้รับยศใหม่ และต้องแต่งกายด้วยชุดเครื่องแบบตามฐานะอย่างเข้มงวด
ธรรมเนียมการเข้าเฝ้ายังคงดำเนินต่อไป แม้จะหยุดชั่วคราวในช่วงสงครามโลกทั้งสองครั้ง ก่อนจะถูกยกเลิกโดยสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 ในปี ค.ศ. 1958 เนื่องจากไม่สอดคล้องกับค่านิยมร่วมสมัยอีกต่อไป
หญิงสาวจำนวนมากที่ปรากฏในคอลเลกชันภาพนี้ เมื่อถึงวัยที่เหมาะสมสำหรับการแต่งงาน อาจไม่ประสบความสำเร็จในชีวิตไปไกลกว่าการเปิดตัวในสังคม หากการจับคู่ล้มเหลว พวกเธออาจกลายเป็นเพียงเครื่องตกแต่งที่งดงามของสามี บ้างก็ใช้ชีวิตเป็นโสด หรือแต่งงานในความสัมพันธ์ที่ปราศจากความรัก แต่ทุกปี หญิงสาวหลายร้อยคนก็ยังคงเดินทางไปพระราชวังบักกิงแฮมด้วยความหวังว่ารอยยิ้มของพระมหากษัตริย์จะ “เปลี่ยนหนอนผีเสื้อให้กลายเป็นผีเสื้อที่งดงาม”
บทความนี้นำเสนอภาพรวมทางประวัติศาสตร์ของธรรมเนียมเครื่องแต่งกายเข้าเฝ้าในราชสำนักอังกฤษ ก่อนจะหันมาศึกษาว่ารูปแบบเหล่านี้ถูกแปลความและปรับใช้ในราชสำนักสยามในสมัยรัชกาลที่ 6 อย่างไร ภาพที่ปรากฏในบทความนี้มาจากภาพถ่ายต้นฉบับขาวดำจากสตูดิโอ Lafayette อันเลื่องชื่อในย่าน Mayfair กรุงลอนดอน ซึ่งผมนำมาลงสีใหม่และปรับปรุงให้สวยและคมชัดด้วย AI โดยสถานที่แห่งนี้เคยเป็นจุดหมายของสุภาพสตรีที่ผ่านพิธีเข้าเฝ้าเพื่อถ่ายภาพเป็นที่ระลึกอย่างเป็นทางการ
โดยกางสีชุดมากจากข้อปฎิบัติของราชสำนักอังกฤษ ชุดเดรสสีขาวหรือสีงาช้างมักใช้ในกลุ่มเดบูแตนต์ที่เข้าเฝ้าเป็นครั้งแรก ขณะที่โทนสีพาสเทลหรือสีเมทัลลิกอ่อนเหมาะสำหรับผู้ที่เคยเข้าเฝ้ามาแล้ว หรือมีสถานะสูงกว่า
ผลงานชิ้นนี้ไม่ใช่เพียงการรำลึกถึงอดีต หากแต่เป็นการศึกษาทางวัฒนธรรมที่ถ่ายทอดความสัมพันธ์ระหว่างแฟชั่น พิธีกรรม และอัตลักษณ์ของราชสำนัก ผ่านสายตาใหม่ของเทคโนโลยี AI โดยแสดงให้เห็นถึงวิธีคิดและสไตล์ที่ราชสำนักสยามในอดีตเลือกหยิบยืมวัฒนธรรมตะวันตกมาปรับใช้ให้กลมกลืนกับบริบทท้องถิ่น ทั้งนี้ผมจะอธิบายเพิ่มเติมพร้อมนำเสนอภาพที่สร้างสรรค์จากโมเดล AI ซึ่งกำลังอยู่ระหว่างการฝึกฝน ให้ได้รับชมกันในโพสต์ต่อไปครับ
Courtly Reflections from Britain: The Adaptation of Ladies' Presentation Dress in Siam during the Reign of King Rama VI
I am currently training a new Flux LoRA AI model that explores how court dress—the formal ceremonial attire worn by women in the British royal court during the 1920s—was adopted, adapted, and reinterpreted in the Siamese royal court during the reign of King Rama VI. This ongoing collection weaves together the structured elegance of British court fashion with the refined sensibility of traditional Thai costume, creating a cultural dialogue through imagery and ceremonial form.
The project began with in-depth study of photographs from the Rama VI era, notably portraits of the king and his queen. Drawing on my prior research into 1920s British court fashion for a film production, I recognized striking similarities between Siamese royal dress and British court attire. This revealed that King Rama VI—who was educated in England—intentionally transformed the Siamese court’s formality, protocol, and dress to reflect Western standards.
Being presented at Court in Britain was one of the most important rites of passage for upper-class young women, marking them as full members of high society. This ritual took place during what was known as the London “Season”—the period after Easter until August 12—when society events, dances, dinners, and races like the Derby and Royal Ascot brought the upper class together.
Debutantes, from the French débuter, meaning “to begin” or “first appearance,” were typically aged 17–18, though some were as young as 16. The debut marked their entry into adulthood and eligibility for marriage. The ritual presentation at court or during debutante balls symbolized this transition.
The court season would begin approximately after Easter and last through to mid-August, often aligned with the parliamentary calendar and major sporting events. It featured repeated court presentations, offering young women the opportunity to formally enter society and meet eligible gentlemen of suitable family and status. One of the key events was Queen Charlotte’s Ball (established 1780), founded by King George III to celebrate his queen’s birthday, and later a hallmark of debutante society.
Aspiring debutantes planned for months: securing a sponsor who had already been presented, commissioning a white or ivory gown, taking etiquette lessons, and rehearsing a curtsey followed by a backward exit from the throne room without turning away from the monarch. Court dress regulations were precise: short sleeves, low necklines, full trains, long white gloves, a short veil or lace lappets, and a headpiece of three ostrich feathers styled as the Prince of Wales plume. Hand fans and bouquets were optional.
Married women or those who had gained social rank could also be presented, free to wear pastel or metallic shades—black was permitted during court mourning. Though all attendees were from affluent backgrounds, hierarchy remained: Queen Victoria personally embraced only aristocratic daughters; lesser-status entrants were limited to hand-kissing. Edward VII later eliminated the practice as evening presentations became shorter and refreshments were introduced.
Men underwent their own rite in the Levee at St James’s Palace, hosted by the king or Prince of Wales. Eligible men included diplomats or those newly appointed to rank, who wore strict court dress or military uniforms.
Although the ritual persisted between the wars, it finally became an archaic symbol of outdated values and was abolished in 1958 by Queen Elizabeth II.
Many of the young debutantes in this photographic collection never progressed beyond their court debut. Those whose introductions didn’t secure suitable matches often led lives as decorative appendages to their husbands, or remained unmarried—or endured loveless unions. Yet each year, hundreds presented themselves at Buckingham Palace in hopes that the Sovereign’s smile would, as the saying went, “transform the little homely grub into a gay butterfly.”
This article offers a historical overview of British court dress and the cultural significance of presentation rituals, before examining how these practices were interpreted and localised in King Rama VI’s Siamese court. The images shown are AI-colorised and enhanced versions of black-and-white photographs from the renowned Lafayette studio in London’s Mayfair—where newly presented debutantes traditionally had their formal portraits taken.
White or ivory gowns remain associated with debutantes, while pastel or soft metallic tones suit those already presented or of higher rank.
This work is not simply a tribute to the past but a cultural study that explores the interplay of fashion, ritual, and royal identity through a modern AI lens. It demonstrates how Siam’s royal court selectively incorporated Western influences into its own context. In my upcoming posts, I will present and explain the AI-generated images produced by the model currently in training.
#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashion #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI
