แฟชั่นสตรีล้านนาในสยามก่อนสงครามโลกครั้งที่ 1: เครื่องแต่งกายของสตรีล้านนาในช่วงต้นรัชกาลที่ 6 (พ.ศ. 2453–2458)

9 Jul

ภาพที่นำเสนอในบทความนี้เป็นภาพที่สร้างสรรค์ขึ้นโดยปัญญาประดิษฐ์ (AI) และผ่านการฝึกฝนโมเดลเพื่อให้เข้าใจรูปทรงและแฟชั่นในบริบทล้านนา โดยไม่ได้เป็นภาพถ่ายจริงทางประวัติศาสตร์ หากแต่เป็นการตีความทางศิลปะที่อาศัยข้อมูลจากยุคสมัยเดียวกันเพื่อฟื้นภาพในอดีตให้กลับมามีชีวิตอีกครั้ง

ในช่วงต้นรัชสมัยของ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 6) นับเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของแฟชั่นสตรีในดินแดนล้านนา โดยเฉพาะในกลุ่มชนชั้นสูงและสตรีที่มีความใกล้ชิดกับราชสำนัก ซึ่งเริ่มเปิดรับอิทธิพลจากการแต่งกายแบบตะวันตก โดยเฉพาะจาก แฟชั่นสมัยเอ็ดเวิร์ดเดียนตอนปลาย (Late Edwardian Fashion) ซึ่งจัดอยู่ในกลุ่ม “แฟชั่นก่อนสงครามโลกครั้งที่ 1” (Pre-War Fashion) ที่สะท้อนรอยต่อของยุคเปลี่ยนผ่านทางวัฒนธรรมและเทคโนโลยีในโลกตะวันตก

ช่วงเวลาดังกล่าวครอบคลุมรัชสมัยของ สมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 7 (King Edward VII, ครองราชย์ ค.ศ. 1901–1910) และ ต้นรัชสมัยของสมเด็จพระเจ้าจอร์จที่ 5 (King George V, ครองราชย์ ค.ศ. 1910–1936) แห่งสหราชอาณาจักร ซึ่งเป็นช่วงที่แฟชั่นของยุโรปเริ่มเปลี่ยนแปลงจากความหรูหราแบบเอ็ดเวิร์ดเดียนตอนปลายไปสู่เส้นสายที่อ่อนช้อยขึ้นของ ยุค Teens (ค.ศ. 1911–1919 หรือ พ.ศ. 2454–2462) ซึ่งมีลักษณะเฉพาะตัวและมีอิทธิพลไปทั่วโลก

ในบริบทของล้านนา แฟชั่นยุโรปในช่วงนี้ถูกปรับประยุกต์อย่างประณีต โดยยังคงรักษาเอกลักษณ์ของ ผ้าซิ่น ซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญของการแต่งกายสตรีล้านนา ผ้าซิ่นเหล่านี้มักทอด้วยลวดลายเฉพาะถิ่น เช่น ซิ่นต๋า หรือ ซิ่นลายน้ำไหล ซึ่งแม้จะไม่สามารถปรากฏครบถ้วนในภาพที่สร้างด้วย AI แต่ก็ยังคงสื่อให้เห็นถึงโครงสร้างชุดโดยรวมที่สวมใส่ร่วมกับ เสื้อลูกไม้หรือเสื้อแพรไหม ที่ออกแบบให้รับกับรสนิยมตะวันตก

เสื้อเหล่านี้มักเย็บตัดในแบบ เสื้อคอกระเช้า หรือ คอกะลาสี ให้สอดรับกับสรีระของหญิงไทย โดยใช้ผ้าโปร่งบางหรือผ้าไหมคุณภาพดี ตกแต่งด้วย ลูกไม้ปักจากยุโรป, กระดุมมุก, หรือ ลายปักฝีมือช่างท้องถิ่น จนกลายเป็นลักษณะเฉพาะของแฟชั่นร่วมสมัยในดินแดนล้านนา เสื้อคอสูง ยังคงเป็นที่นิยมในราชสำนักและงานพิธีการตามแบบแผน เช่นเดียวกับแนวโน้มในยุโรปที่นิยมคอปิดประดับลูกไม้และไข่มุก อย่างไรก็ดี เมื่อแฟชั่นตะวันตกเริ่มปรับเปลี่ยนไปในทิศทางใหม่ สตรีล้านนาที่มีประสบการณ์ในแวดวงการศึกษาและสังคมแบบตะวันตกก็เริ่มหันมาใส่เสื้อ คอเปิด แบบเสื้อคอกระเช้า หรือ คอกะลาสี, ใช้ผ้าที่มีลักษณะ เดรปพลิ้วไหว, และเลือกแขนเสื้อที่เป็น แขนสามส่วนซ้อนกันสองชั้น ซึ่งต่อมากลายเป็นเอกลักษณ์เด่นของแฟชั่นยุค Teens

ทรงผม เป็นอีกหนึ่งองค์ประกอบที่สะท้อนรสนิยมแฟชั่นตะวันตกได้อย่างชัดเจน สตรีล้านนาในช่วงปลายรัชกาลที่ 5 เคยนิยมทรงผมแบบญี่ปุ่นตามอิทธิพลจากราชสำนักกรุงเทพฯ แต่เมื่อเข้าสู่รัชกาลที่ 6 ทรงผมแบบ เกล้ามวยสูงแบบไม่ตึง (soft pompadour) กลับได้รับความนิยมมากขึ้น โดยได้รับแรงบันดาลใจจากภาพลักษณ์ของ “Gibson Girl” หญิงสาวต้นแบบในโลกตะวันตกก่อนสงครามโลก ซึ่งเน้นความอ่อนหวานมั่นใจและความมีระดับในแบบหญิงสมัยใหม่ ทรงผมในภาพถ่ายที่สร้างสรรค์ด้วย AI จึงมักมีลักษณะของ มวยต่ำหรือมวยสูง, ประดับด้วย แถบคาดศีรษะมุก, ปิ่น, หรือ สร้อยโชกเกอร์ ที่แฝงกลิ่นอายของสไตล์ตะวันตกในขณะเดียวกันก็ยังคงความเป็นล้านนาไว้อย่างละเมียดละไม

รองเท้าและเครื่องประดับ ในช่วงนี้สะท้อนการผสมผสานอย่างมีรสนิยม สตรีตะวันตกนิยมรองเท้าบู๊ตส้นเตี้ยหรือรองเท้าหัวแหลม ในขณะที่สตรีล้านนามักสวม ผ้าซิ่นคู่กับถุงน่องสีขาว และเลือกรองเท้าแบบยุโรป เช่น รองเท้า T-bar และ Mary Jane ซึ่งเป็นที่นิยมในกลุ่มสตรีชั้นสูง นอกจากนี้ยังมีการสวมใส่ สร้อยไข่มุก, เข็มกลัด, หรือแม้แต่ ผ้าแพรคาดไหล่ และ เครื่องราชอิสริยาภรณ์ ในโอกาสสำคัญ ซึ่งไม่เพียงบ่งบอกถึงสถานะทางสังคม หากยังแสดงถึงความผสมกลมกลืนระหว่างวัฒนธรรมตะวันตกกับอัตลักษณ์แห่งล้านนา

ภาพถ่ายที่นำเสนอในบทความนี้เป็นภาพที่สร้างสรรค์ขึ้นโดย AI แต่ละภาพจึงเป็นการตีความอย่างมีศิลปะเพื่อถ่ายทอด แฟชั่นของสตรีล้านนาในช่วงต้นรัชกาลที่ 6 ที่สามารถหลอมรวม เสื้อผ้าสไตล์ยุโรปปลายยุคเอ็ดเวิร์ดเดียนและยุค Teens เข้ากับ เอกลักษณ์ความเป็นสตรีล้านนา ได้อย่างกลมกลืน ไม่ว่าจะเป็นการปรับคอเสื้อให้ค่อย ๆ เปิด แขนเสื้อที่สั้นลงและทบซ้อน การเกล้าผมแบบนานาชาติ หรือการสวมใส่ผ้าซิ่นคู่กับเสื้อลูกไม้และเครื่องประดับตะวันตก ล้วนเป็นหลักฐานของช่วงเปลี่ยนผ่านที่งดงามในประวัติศาสตร์การแต่งกายของสตรีล้านนา ที่ก้าวเข้าสู่ความทันสมัยโดยไม่ละทิ้งรากเหง้าแห่งวัฒนธรรมอันทรงคุณค่า

Lanna Women's Fashion in Siam Before World War I: Traditional Attire During the Early Reign of King Vajiravudh (Rama VI, 1910–1915)

The photographs featured in this article are AI-generated visual interpretations.

The early reign of King Vajiravudh (Rama VI) marked a significant transition in Lanna women's fashion, shaped by the increasing influence of Western styles. During this period, Western Edwardian fashion—especially the late Edwardian period—began to blend with what became known as the Teens fashion era (1911–1919), named after the final digits of the years in this decade, similar to the term “teenager” in English. Among aristocratic women, courtiers, and educated elites in Lanna, Western dress was carefully adapted and blended with local traditions.

In late Edwardian fashion, fabrics were light, sheer, and often draped to create a flowing silhouette. Skirts became narrower and longer, adorned with lace, pearls, and floral embellishments. In Lanna, the distinctive sinh (tube skirt) remained central to women’s attire, typically paired with lace or silk blouses that incorporated European-style details. These AI-enhanced images, generated through LoRA model training on period fashion silhouettes, reflect the upper garments’ distinctively late Edwardian and early Teens styles, even if regional textile patterns of the sinh, such as sin tamotifs, may not be fully represented.

High-neck blouses continued to be worn at court and during formal ceremonies in Siam, in keeping with European norms of the time that favoured closed necklines trimmed with lace and pearls. However, as Western fashion evolved, Thai women—especially those educated abroad or participating in European-style social functions—began embracing open necklines, draped fabrics, and blouses with three-quarter sleeves, often layered in two tiers. This look became a hallmark of early Teens fashion.

Hairstyles also shifted dramatically during this time. While late King Chulalongkorn’s era had seen the popularity of Japanese-inspired coiffures among Lanna women, the early 1910s witnessed the rise of softly gathered, voluminous updos, following the Western “Gibson Girl” aesthetic. These AI-enhanced photographs illustrate how Lanna interpretations of such styles included low or high chignons, often adorned with pearl headbands, ornamental pins, or choker necklaces—a blend of Western fashion ideals and Thai sensibility.

Shoes and accessories reveal yet another layer of cultural fusion. While Western women wore heeled boots or pointed shoes, upper-class Lanna women paired their sinh with white stockings and European-style shoes such as T-bar or Mary Jane heels, which were particularly popular among aristocrats. Pearl necklaces and brooches were common in this hybrid style, often complemented by traditional Thai additions such as silk shoulder sashes or royal decorations when attending formal events, preserving the dignity and identity of Thai court culture.

The photographs featured in this article are AI-generated visual interpretations that beautifully capture this moment of stylistic convergence. During the early reign of King Rama VI, Thai women, especially in Lanna, began harmonising Western dress from the late Edwardian and Teens eras with local traditions. High collars gave way to soft necklines, sleeves shortened and layered, hairstyles grew fuller and more international, and the timeless pairing of the sinh with Western-style blouses became a hallmark of modernising Siam. This fusion reflects not only a fashion transition but a broader cultural shift as the kingdom moved gracefully toward modernity while preserving its elegant heritage.

#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashion #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI