สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และแฟชั่นราชสำนักในสมัยรัชกาลที่ ๕ ตอนปลาย

สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และแฟชั่นราชสำนักในสมัยรัชกาลที่ ๕ ตอนปลาย

ภาพที่ได้รับการบูรณะและสร้างสรรค์ด้วยเทคโนโลยี AI นี้ เป็นพระฉายาลักษณ์ของสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชสมภพแต่สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา เมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2407 เป็นสมเด็จพระบรมราชินีนาถในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พร้อมด้วยพระโสทรเชษภคินีอีก 2 พระองค์ ได้แก่ สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี และสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า

เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จประพาสยุโรป พระองค์ทรงดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ และได้รับการสถาปนาขึ้นเป็นสมเด็จพระบรมราชินีนาถ ทำให้พระองค์ทรงเป็นปฐมบรมราชินีนาถของประเทศไทย และเป็นสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวและพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว นอกจากนี้ ยังทรงดำรงตำแหน่งเป็นองค์สภานายิกา สภากาชาดไทยพระองค์แรกอีกด้วย

สมเด็จพระศรีพัชรินทราฯ และแฟชั่นแบบราชสำนักในรัชกาลที่ ๕ ตอนปลาย (สมัยวิกตอเรียตอนปลาย)

ฉลองพระองค์ของสมเด็จพระศรีพัชรินทราฯ ที่ปรากฏในพระฉายาลักษณ์นี้สะท้อนการแต่งกายแบบผสมผสานร่วมกับแฟชั่นร่วมสมัยกับแฟชั่นวิกตอเรียช่วงปลายทศวรรษ 1890s ลักษณะเด่นของแฟชั่นยุคนี้คือ แขนเสื้อทรง “แขนหมูแฮม” (Leg-of-mutton sleeves) ซึ่งมีขนาดใหญ่มากในช่วงกลางทศวรรษ 1890s ก่อนจะลดขนาดลงในช่วงปลายทศวรรษ ซึ่งทำให้สามารถกำหนดอายุภาพไว้ในราวปี 1894-1897 ได้อย่างแม่นยำ

ในทศวรรษ 1890 (พ.ศ. 2433–2442) แฟชั่น แขนเสื้อทรงหมูแฮม กลายเป็นเอกลักษณ์สำคัญของยุค โดยเฉพาะราว พ.ศ. 2438 (ค.ศ. 1895) ที่แขนเสื้อพองโตถึงจุดสูงสุด มักจับคู่กับ คอร์เซ็ตรัดแน่น และ กระโปรงทรงเอไลน์ (A-line) ซึ่งเน้นสัดส่วนเว้าโค้งตามอุดมคติความงามแบบวิกตอเรีย

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) สยามอยู่ระหว่างกระบวนการปรับตัวเข้าสู่ความทันสมัยวัฒนธรรมตะวันตกเริ่มมีบทบาทในราชสำนักฝ่ายใน สตรีฝ่ายในจึงนำแฟชั่นแบบวิกตอเรียมาปรับให้กลมกลืนกับการแต่งกายไทยดั้งเดิม จนเกิดเป็น รูปแบบแฟชั่นเฉพาะของราชสำนักสยาม

เสื้อแขนหมูแฮม จึงถูกนำมาสวมคู่กับ โจงกระเบน กลายเป็นการแต่งกายที่ทั้งสง่างามและโดดเด่น แขนเสื้อพองโตช่วยเพิ่มความโอ่อ่าสง่างาม ขณะที่โจงกระเบนยังสะท้อนอัตลักษณ์ความเป็นไทย การตัดเย็บมักใช้ ผ้าไหมชั้นดี และ งานปักลวดลายที่ผสมผสานศิลปะแบบตะวันตกกับลายไทยอย่างประณีต

การรับแฟชั่นตะวันตกเข้าสู่ราชสำนักในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 จึงมิได้เป็นเพียงการติดตามกระแสนิยม หากแต่เป็น สัญลักษณ์ของความเป็นสมัยใหม่ (Modernity) และการเชื่อมโยงกับราชสำนักยุโรป การสวมเสื้อผ้าลูกไม้วิกตอเรียทรงแขนหมูแฮมจึงเปรียบเสมือน การแสดงพระเกียรติยศ พระบารมี และภาพลักษณ์แห่งความศิวิไลซ์ของราชสำนักสยาม ในสายตานานาประเทศ

__________________________

Queen Sri Bajrindra and Court Fashion in the Late Reign of King Chulalongkorn

This AI-restored and creatively reimagined portrait depicts Her Majesty Queen Sri Bajrindra, the Queen Mother(Somdet Phra Sri Patcharindhra Boromarachininat — สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ), daughter of King Mongkut (Phra Bat Somdet Phra Chom Klao Chaoyuhua — พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว). She was born to Somdet Phra Piyamavadi Sri Bajarindhara Mata (สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา) on 1 January 1864.

She became Queen Consort of King Chulalongkorn (Phra Bat Somdet Phra Chulalongkorn — พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว), alongside her two royal sisters:

• Queen Sunandha Kumariratana (Somdet Phra Nang Chao Sunanda Kumariratana — สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์), and

• Queen Savang Vadhana (Somdet Phra Sri Savarindira Baromarajadevi — สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า*).

During King Chulalongkorn’s state visit to Europe, Queen Sri Bajrindra was appointed Regent of Siam and was formally elevated to Queen Regent, making her the first Queen Regent in Thai history. She later became the Queen Mother(Somdet Phra Boromarachachonnani Phan Phii Luang — สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง) in the reigns of King Vajiravudh (King Rama VI) and King Prajadhipok (King Rama VII).

She was also the first President of the Thai Red Cross Society.

Queen Sri Bajrindra and Royal Court Fashion in the Late Reign of King Chulalongkorn (Late Victorian Era)

The attire worn by Queen Sri Bajrindra in this portrait reflects the hybrid courtly style of late nineteenth-century Siam—an elegant fusion of traditional Siamese dress with contemporary late-Victorian fashion trends of the 1890s.

One of the defining features of this period was the leg-of-mutton sleeve, which expanded dramatically in size during the mid-1890s before diminishing towards the end of the decade. This stylistic detail allows the dating of the portrait to approximately 1894–1897.

Fashion Characteristics of the 1890s (1890–1899)

During the 1890s (R.S. 109–118 / พ.ศ. 2433–2442), the leg-of-mutton sleeve became the hallmark of the decade, reaching its most exaggerated form around 1895. It was typically paired with:

• a tightly laced Victorian corset,

• and a softly flared A-line skirt,
  all designed to emphasise the Victorian feminine silhouette.

Western Influence and Court Adaptation in Late Nineteenth-Century Siam

During the reign of King Chulalongkorn (Rama V), Siam entered a significant period of modernisation and Westernisation. Western culture began to play a major role within the inner court, prompting royal women to adapt European fashions to harmonise with Thai traditions. This led to the creation of a distinctive Siamese court fashion.

The Victorian leg-of-mutton blouse was thus worn with the traditional Thai jongkraben (โจงกระเบน), creating a uniquely Siamese combination that was both regal and modern.

• The voluminous sleeves added monumental grandeur.

• The jongkraben preserved Siamese cultural identity.

• Fabrics were often made of fine Thai silk, adorned with intricate embroidery blending Western motifs with Thai artistry.

Fashion as Modern Identity and Soft Power

The adoption of Western dress in the late nineteenth-century Siamese court was more than a matter of aesthetic preference. It became a symbol of modernity, signalling that Siam was aligned with the progressive standards of European royal courts.

The wearing of Victorian lace blouses with leg-of-mutton sleeves served as a visual articulation of:

• royal prestige,

• modern sophistication,

• and the international identity of the Siamese court.

This stylistic transformation played a subtle but powerful role in shaping Siam’s diplomatic image during an era of increasing global scrutiny.

#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI #thailand