ศิลปะแห่งฟ้อนภูไทเรณูนคร: จากภาพถ่ายยุค 2500 สู่การฟื้นชีวิตใหม่ในสมัยรัชกาลที่ 7 ด้วย AI

8 Jun

ผมได้รับรูปภาพของหญิงภูไทในชุดแต่งกายฟ้อนภูไทเรณูนครจากแฟนเพจท่านหนึ่ง ซึ่งประกอบด้วยทั้งภาพถ่ายส่วนบุคคลและภาพจากหน้าปกนิตยสาร โดยคาดว่าน่าจะถ่ายไว้ราวช่วงปี พ.ศ. 2510 (1960s) จากแฟนเพจท่านหนึ่งเมื่อต้นปีที่ผ่านมา ภาพถ่ายที่น่าหลงใหลเหล่านี้ได้กลายมาเป็นแรงบันดาลใจสำคัญให้กับคอลเล็กชัน AI ล่าสุดของผม ซึ่งมุ่งสร้างสรรค์และให้เกียรติมรดกทางวัฒนธรรมอันทรงคุณค่าของศิลปะการฟ้อนอันวิจิตรจากจังหวัดนครพนม

ผมได้นำเทคโนโลยี AI มาประยุกต์ใช้ในการรังสรรค์ภาพในจินตนาการของฟ้อนภูไทเรณูนครขึ้นใหม่ คอลเล็กชันนี้ไม่เพียงแต่เป็นการยกย่องความงามของศิลปะการฟ้อนเท่านั้น หากยังเป็นการเฉลิมฉลองถึงความทุ่มเทของผู้ที่รักษาขนบธรรมเนียมประเพณีอันล้ำค่านี้ให้คงอยู่ผ่านกาลเวลา เครื่องแต่งกายสีน้ำเงินกรมท่าและสีแดงที่โดดเด่น ท่วงท่าที่อ่อนช้อยงดงาม และความหมายเชิงวัฒนธรรมอันลึกซึ้ง ล้วนสะท้อนถึงอัตลักษณ์เฉพาะของฟ้อนภูไทเรณูนครในฐานะมรดกศิลปะพื้นบ้านไทยที่ทรงคุณค่า

อย่างไรก็ตาม ในการสร้างสรรค์ผลงานชุดนี้ ผมได้ปรับการตีความใหม่โดยย้อนกลับไปสู่บริบทของยุค พ.ศ. 2470 (1930s) ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 7) เพื่อสร้างมิติทางประวัติศาสตร์ที่ลึกซึ้งยิ่งขึ้น การเปลี่ยนแปลงสำคัญได้แก่ การปรับทรงผมของผู้แสดงหญิงให้เป็นทรงสั้นลอนคลื่น และทรง finger waves ซึ่งเป็นทรงผมร่วมสมัยของสตรีไทยในช่วงทศวรรษนั้น อีกทั้งยังได้เปลี่ยนฉากหลังให้เป็นวัดในภาคอีสานยุค 1930s เพื่อให้บรรยากาศโดยรวมของภาพสอดคล้องกับช่วงเวลาในอดีต และเพื่อเป็นการให้เกียรติแก่รากเหง้าทางวัฒนธรรมของฟ้อนภูไทเรณูนครในบริบทของสังคมและศิลปะร่วมสมัยในยุคนั้น

ผมหวังว่าคอลเล็กชันนี้จะสามารถจุดประกายแรงบันดาลใจให้กับหลาย ๆ ท่านในการชื่นชมความสง่างามและคุณค่าทางประวัติศาสตร์ของฟ้อนภูไทเรณูนครได้ เช่นเดียวกับที่ภาพถ่ายต้นฉบับได้มอบแรงบันดาลใจอันเปี่ยมความหมายให้กับผม ขอขอบพระคุณแฟนเพจที่กรุณาแบ่งปันภาพถ่ายล้ำค่านี้ครับ

มรดกทางวัฒนธรรมของฟ้อนภูไทเรณูนคร

ฟ้อนภูไทเรณูนครเป็นศิลปะการแสดงที่มีบทบาทสำคัญในมรดกทางวัฒนธรรมของชาวภูไทในอำเภอเรณูนคร จังหวัดนครพนม ศิลปะแขนงนี้มีรากฐานมาจากประเพณีของบรรพบุรุษและเป็นองค์ประกอบที่สำคัญของอัตลักษณ์ทางศิลปะของจังหวัด นอกจากนี้ยังคงถูกถ่ายทอดและสืบสานต่อไปเพื่อการอนุรักษ์ทางวัฒนธรรม

หนึ่งในเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ของฟ้อนภูไทเรณูนครเกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2498 เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถเสด็จพระราชดำเนินไปยังพระธาตุพนม เพื่อเป็นเกียรติแก่การเสด็จพระราชดำเนินครั้งนี้ นายสง่า จันทรสาขา ผู้ว่าราชการจังหวัดนครพนมในขณะนั้น ได้จัดให้มีการแสดงฟ้อนภูไทถวายแด่พระองค์ โดยมีนายคำนึง อินทร์ติยะ ศึกษาธิการอำเภอเรณูนครเป็นผู้กำกับดูแลการพัฒนาและปรับปรุงท่าฟ้อน ภายใต้คำแนะนำของผู้สูงอายุที่มีประสบการณ์ ส่งผลให้ศิลปะการฟ้อนนี้ได้รับการพัฒนาให้เป็นรูปแบบมาตรฐานที่ยังคงสืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน

รูปแบบและการแสดงฟ้อนภูไทเรณูนคร

ฟ้อนภูไทเรณูนครมีเอกลักษณ์โดดเด่นในด้านความอ่อนช้อยและท่ารำที่เป็นแบบแผน โดยปกติแล้วการแสดงจะประกอบด้วยคู่เต้นรำชายและหญิงที่เคลื่อนไหวอย่างประสานกันในรูปแบบวงกลม แต่ละคู่จะผลัดกันเข้าไปแสดงท่าฟ้อนกลางวงโดยปรับท่วงท่าให้สอดคล้องกับจังหวะของเครื่องดนตรีพื้นบ้าน เช่น แคน กลอง และพิณ

จุดเด่นของศิลปะการฟ้อนนี้คือการยึดถือขนบธรรมเนียมประเพณีของชาวภูไท ช่างฟ้อนทุกคนจะต้องรำด้วยเท้าเปล่า และฝ่ายชายจะต้องไม่สัมผัสตัวฝ่ายหญิงโดยเด็ดขาด เนื่องจากชาวภูไทให้ความเคารพอย่างสูงต่อวิญญาณบรรพบุรุษ หากมีการละเมิดข้อห้ามนี้ อาจจำเป็นต้องมีพิธีกรรมขอขมาผีบรรพบุรุษเพื่อรักษาความสมดุลของจารีตประเพณี

เครื่องแต่งกายและความหมายเชิงสัญลักษณ์

เสน่ห์ของฟ้อนภูไทเรณูนครไม่ได้อยู่เพียงแค่ท่วงท่าที่งดงาม แต่ยังสะท้อนผ่านเครื่องแต่งกายอันเป็นเอกลักษณ์ ซึ่งสะท้อนทั้งความงดงามและความหมายทางวัฒนธรรม

เครื่องแต่งกายฝ่ายชาย: ผู้แสดงชายสวมกางเกงขาก๊วยสีน้ำเงินกรมท่า พร้อมเสื้อคอตั้งขลิบแดงที่ติดกระดุมเงิน ผูกผ้าขาวม้าไหมรอบเอว และประดับด้วยสร้อยเงินและกำไลข้อเท้าสีเงิน ใบหน้าของพวกเขาจะถูกแต้มด้วยแป้งขาว และมีดอกไม้ทัดหูเพื่อเสริมความสง่างาม
เครื่องแต่งกายฝ่ายหญิง: ผู้แสดงหญิงสวมผ้าซิ่นทอมือแบบดั้งเดิม คู่กับเสื้อแขนกระบอกสีน้ำเงินกรมท่าที่ประดับด้วยขลิบแดงและกระดุมเงิน สไบสีขาวพาดไหล่ซ้ายและติดเข็มกลัดรูปดอกไม้สีแดง นอกจากนี้ยังประดับเครื่องประดับทองหรือเงิน เช่น สร้อยคอ กำไลข้อมือ และกำไลข้อเท้า ตามฐานะของแต่ละบุคคล ผมของผู้แสดงหญิงถูกจัดแต่งเป็นมวยสูงและประดับด้วยดอกไม้สีขาวเพื่อเสริมความอ่อนช้อย

บทบาทของ AI ในการอนุรักษ์วัฒนธรรม

การนำปัญญาประดิษฐ์มาใช้ในการศึกษาวัฒนธรรมถือเป็นแนวทางสำคัญในการอนุรักษ์และตีความศิลปะทั้งในอดีตและปัจจุปัน ภาพถ่ายทางประวัติศาสตร์จากทศวรรษ 2510 เป็นแรงบันดาลใจให้กับคอลเล็กชัน AI นี้ ซึ่งช่วยให้สามารถบันทึกและนำเสนอรายละเอียดของชุดฟ้อนภูไทเรณูนครในรูปแบบที่สร้างขึ้นด้วยเทคโนโลยีนี้

ฟ้อนภูไทเรณูนครเป็นเครื่องพิสูจน์ถึงอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมที่มั่นคงของชาวภูไท โดยมีท่วงท่าที่ได้รับการสืบทอดอย่างพิถีพิถัน เครื่องแต่งกายที่งดงาม และความเชื่อมโยงที่ลึกซึ้งทางจิตวิญญาณ ทั้งหมดนี้สะท้อนถึงความสวยงามของศิลปะการแสดงพื้นบ้านของไทย ผ่านการบันทึกและการอนุรักษ์อย่างต่อเนื่อง

The Art of Phon Phu Thai Renunakhon: From 1960s Photography to 1930s AI Revival

Earlier this year, I received a set of rare images of a Phu Thai woman dressed in the traditional costume of the Phon Phu Thai Renunakhon dance. The set includes both private photographs and a vintage magazine cover, believed to have been taken around the late 1960s. These captivating images became the main inspiration behind my latest AI-generated collection, which aims to honour and creatively reinterpret the rich cultural heritage of this exquisite dance tradition from Nakhon Phanom Province.

By utilising AI technology, I have reimagined the visual legacy of Phon Phu Thai Renunakhon in a way that celebrates not only its aesthetic beauty but also the deep devotion of those who have preserved this tradition over generations. The distinctive navy-blue and red costumes, the graceful dance movements, and the profound cultural symbolism embodied in this tradition all reflect the enduring artistic identity of Renunakhon’s Phu Thai people and their invaluable contribution to Thai folk heritage.

As part of this creative process, I chose to reinterpret the original 1960s aesthetic and transport it further back in time — to the atmosphere of the 1930s, during the reign of King Prajadhipok (Rama VII). This revision adds a richer historical context to the work. Notably, I adapted the women’s hairstyles to reflect the short wavy styles and finger waves popular among Thai women in that era. I also changed the background settings to rural temples in Isan from the 1930s, evoking a more immersive visual context that pays deeper homage to the cultural roots of Phon Phu Thai Renunakhon within its social and artistic framework of the time.

I hope this collection will inspire others to appreciate the elegance and historical significance of Phon Phu Thai Renunakhon, just as the original photograph set has profoundly inspired me. I wish to express my sincere gratitude to the fan page that generously shared these invaluable archival images.

Phon Phu Thai Renunakhon: A Cultural Treasure

Phon Phu Thai Renunakhon is a traditional performance art deeply embedded in the cultural heritage of the Phu Thai people in Renunakhon District, Nakhon Phanom Province. With roots in ancestral customs, this form of dance is a defining element of the region's cultural identity and continues to be transmitted across generations as part of ongoing preservation efforts.

A key historical moment in the legacy of Phon Phu Thai Renunakhon occurred in 1955 (B.E. 2498) when Their Majesties the King and Queen visited Phra That Phanom. In honour of this royal visit, then-Governor Mr. Sanga Chantarasak arranged a Phu Thai dance performance as a royal tribute. The choreography was overseen and refined by Mr. Kamnueng Intiya, Director of Education in Renunakhon District, with guidance from respected village elders. This effort led to the formalisation of a standardised version of the dance, which has since been preserved and passed down to the present day.

Choreographic Form and Performance Style

Phon Phu Thai Renunakhon is characterised by graceful, highly stylised movements. The performance typically features pairs of male and female dancers moving in a circular formation. Each pair takes turns showcasing central dance sequences, synchronised with the rhythms of traditional Isan instruments such as the khaen (reed mouth organ), drums, and phin (a type of lute).

A defining feature of this dance form is its strict adherence to Phu Thai customs. All dancers must perform barefoot, and male dancers must not make physical contact with their female counterparts under any circumstances — a reflection of the Phu Thai people's deep reverence for ancestral spirits. Any breach of this tradition may necessitate a ritual apology to the spirits in order to restore cultural and spiritual harmony.

Costumes and Symbolism

The allure of Phon Phu Thai Renunakhon lies not only in its refined movements but also in its distinctive costumes, which convey both aesthetic and cultural meanings.

Men's attire: Male performers wear navy kar-goy (wide-legged) trousers and a mandarin-collared shirt trimmed with red piping and silver buttons. A traditional silk pha khao ma sash is tied around the waist. Accessories may include silver necklaces and anklets. Faces are often powdered white and adorned with a flower tucked behind the ear to enhance elegance.
Women’s attire: Female dancers wear handwoven pha sin (tube skirts) with a navy blue sleeved blouse trimmed in red and fastened with silver buttons. A white sabai (shoulder cloth) is draped over the left shoulder and secured with a floral brooch. Jewellery — gold or silver depending on social status — includes necklaces, bracelets, and anklets. The hair is typically styled in a high bun adorned with white flowers, adding to the refined and graceful aesthetic.

The Role of AI in Cultural Preservation

The application of artificial intelligence in cultural studies offers a powerful tool for preservation and interpretation — both of the past and its relevance today. Inspired by historical photographs from the 1960s, this AI collection allows for detailed visual reconstruction and creative interpretation of Phon Phu Thai Renunakhon costumes and scenes.

Ultimately, Phon Phu Thai Renunakhon remains a profound testament to the resilient cultural identity of the Phu Thai community — expressed through intricate choreography, beautiful garments, and deep spiritual meaning. Through continued documentation and reinterpretation, we can ensure that this remarkable tradition endures and continues to inspire future generations.

#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashion #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI