เมื่อทรงผมกลายเป็นมรดกทางวัฒนธรรม: การสานต่ออัตลักษณ์ล้านนาเอ็ดเวิร์เดียนผ่านภาพถ่ายลงสีด้วย AI

25 Jun

โพสต์นี้เป็นภาคต่อจากบทความก่อนหน้าซึ่งกล่าวถึงเอกลักษณ์ของทรงผมเกล้ามวยสูงของหญิงชาวล้านนาในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 ถึงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 — ยุคสมัยที่แฟชั่นของสยาม โดยเฉพาะในเชียงใหม่ สะท้อนทั้งอัตลักษณ์ท้องถิ่นและอิทธิพลจากโลกตะวันตกอย่างลึกซึ้ง

ในคอลเลกชันใหม่นี้ ผมได้ใช้เทคนิคที่แตกต่างในการลงสีและปรับแต่งภาพถ่ายขาวดำต้นฉบับจากคริสต์ศตวรรษที่ 19 โดยเฉพาะการใช้แอป Picsi.ai ซึ่งเป็นเครื่องมือสำหรับสลับใบหน้าด้วย AI ที่ช่วยให้สามารถเปลี่ยนใบหน้าของบุคคลได้สูงสุดถึง 4 คนในภาพเดียว คุณภาพของภาพที่ได้มีความสมจริงสูง และช่วยเติมเต็มงานสร้างสรรค์นี้ให้สมบูรณ์ในเชิงประวัติศาสตร์และศิลปะได้อย่างน่าพอใจ

ที่สำคัญ ในทุกภาพ ผมได้สลับใบหน้าของบุคคลในภาพถ่ายต้นฉบับกับนางแบบ AI ของผมเอง ซึ่งสร้างขึ้นด้วยเทคนิค LoRA โดยเฉพาะสำหรับเพจของผมเอง นางแบบ AI นี้ถูกออกแบบให้มีความงดงามและกลมกลืนกับบริบทวัฒนธรรมล้านนาในอดีตอย่างประณีต เพื่อให้ทุกภาพสื่อถึงตัวตนของหญิงล้านนาในเชิงอุดมคติทางศิลปะ

ผลงานชุดนี้นำเสนอสิ่งที่ผมเรียกว่า สไตล์ล้านนาเอ็ดเวิร์เดียน — การผสมผสานระหว่างเสื้อผ้าตะวันตกแบบเสื้อคอสูงหรือเสื้อแขนพอง กับผ้าซิ่นพื้นเมืองแบบล้านนา ซึ่งเริ่มได้รับความนิยมในช่วงปลายรัชกาลที่ ๕ (พ.ศ. 2411–2453) โดยมีทรงผมเกล้ามวยสูงเป็นหัวใจของภาพลักษณ์สมัยใหม่ ทรงผมนี้ได้รับแรงบันดาลใจจากแฟชั่นฝรั่งเศสสมัยโรโคโค (ทรง “อะ ลา ปงปาดูร์” A La Pompadour) และทรงผม “โซขุฮัตสึ” (束髪) ของญี่ปุ่นในยุคเมจิ ซึ่งล้วนสื่อถึงความรู้ การศึกษา และการเปิดรับวัฒนธรรมสากล

บุคคลสำคัญทางวัฒนธรรมอย่าง นางยะสุอิ เท็ตสึ (Tetsu Yasui) ครูหญิงชาวญี่ปุ่นยุคเมจิ มีบทบาทสำคัญในการวางรากฐานค่านิยมสตรีสมัยใหม่ในสยาม เมื่อปี พ.ศ. 2447 (ค.ศ. 1904) เธอได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่ง อาจารย์ใหญ่คนแรกของโรงเรียนราชินี (Rajini School) ซึ่งเป็นโรงเรียนสตรีชั้นนำ ภายใต้พระราชินูปถัมภ์ของสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ การเดินทางมาสยามของเธอถือเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของการศึกษาสตรี โดยเธอได้สอนทั้งวิชาคณิตศาสตร์และภาษาอังกฤษ พร้อมทั้งปลูกฝังระเบียบวินัย ความรู้แบบตะวันตก และมารยาทแบบสตรีมีการศึกษา ทรงผมประจำวันของเธอคือทรง โซขุฮัตสึ (束髪) ที่เกล้าไว้อย่างเรียบร้อย งดงาม และสง่างาม เป็นภาพลักษณ์ของความเป็นหญิงทันสมัยซึ่งผสมผสานวัฒนธรรมญี่ปุ่นกับบทบาทของผู้หญิงในโลกใหม่ ทรงผมนี้ได้รับความนิยมและแพร่หลายต่อไปในหมู่นักเรียนหญิงและสตรีในราชสำนักอย่างรวดเร็ว

ไม่เพียงเท่านั้น พระราชชายาเจ้าดารารัศมี — เจ้าหญิงจากล้านนาและพระราชชายาในรัชกาลที่ ๕ — ยังทรงเป็นสะพานเชื่อมวัฒนธรรมระหว่างเชียงใหม่และกรุงเทพฯ พระองค์ทรงนำแฟชั่นทรงผมเกล้ามวยสูงมาใช้ทั้งส่วนพระองค์และเผยแพร่ให้กับบรรดาข้าหลวงฝ่ายใน จนกระแสความงามเช่นนี้เดินทางกลับขึ้นเหนือ กลายเป็นแฟชั่นในหมู่หญิงล้านนาอันสื่อถึงความงาม ความรู้ และอัตลักษณ์แบบสากล

ผ่านการศึกษาเครื่องแต่งกาย ภาพถ่ายในจดหมายเหตุ และการฟื้นฟูภาพด้วย AI คอลเลกชันนี้มิใช่เพียงการระลึกถึงอดีต แต่คือการรังสรรค์ตัวตนของหญิงล้านนาในฐานะผู้หญิงที่งดงาม มีวิสัยทัศน์ และดำรงอยู่ในจุดเปลี่ยนของวัฒนธรรมตะวันออกและตะวันตกอย่างสง่างาม

When Hairstyle Becomes Cultural Heritage: Continuing the Lanna Edwardian Identity Through AI-Colourised Photography

This post is a continuation from my previous article, which explored the distinctive upswept hairstyles worn by Lanna women in the late 19th and early 20th centuries—a time when Siamese fashion, particularly in Chiang Mai, reflected both regional identity and global influence in striking harmony.

In this new collection, I have employed a different approach to colourising and restoring original 19th-century black-and-white photographs. Notably, I used the app Picsi.ai, a highly effective face-swapping tool that allows up to four faces to be replaced in a single image with impressive realism. It served as a wonderful final step in refining these artistic recreations.

In many of the images, I replaced the face of the original sitter with that of my own custom AI model, created using the LoRA technique exclusively for my page. This AI model was designed to embody an idealised beauty that harmonises with the cultural aesthetics of historic Lanna society—bringing a layer of artistic reinterpretation that both honours and reimagines the past.

This body of work presents what I call the Lanna Edwardian style—a unique blend of Western blouse tailoring with the traditional Lanna sin (tube skirt), which became popular during the final years of King Chulalongkorn’s reign (r. 1868–1910). Central to this look is the upswept hairstyle, a graceful coiffure inspired by both Rococo-era France (the A La Pompadour style) and Meiji-era Japan (Sokuhatsu, 束髪). These hairstyles reflected not only beauty but also modern education and cultural sophistication.

A key cultural figure, Tetsu Yasui, a Japanese educator during the Meiji era, played a vital role in shaping modern ideals of femininity in Siam. In 1904, she was appointed as the first principal of Rajini School, one of the kingdom’s most prestigious girls’ schools, established under the royal patronage of Queen Saovabha Phongsri, the Queen Consort of King Chulalongkorn. Her arrival in Siam marked a turning point in women’s education. She taught mathematics and English while instilling discipline, modern knowledge, and refined conduct suitable for educated women. Her signature hairstyle—the elegant Sokuhatsu (束髪)—was always immaculately styled and became a daily symbol of grace, modernity, and cultural diplomacy. It quickly gained popularity among her students and women of the royal court.

Equally influential was Princess Dara Rasmi, consort of King Chulalongkorn and a princess of Lanna, who acted as a cultural bridge between Chiang Mai and Bangkok. She adopted the fashionable upswept hairstyle for herself and her ladies-in-waiting, bringing it back to Chiang Mai, where it flourished as a symbol of refinement, education, and cosmopolitan identity among Lanna women.

Through the study of costume, archival photographs, and AI restoration, this collection is not merely an act of remembrance—it is a visual reimagining of the Lanna woman as an elegant, visionary figure positioned at the cultural intersection of East and West.

#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashion #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI