เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต ในชุดพลตรี ราชองครักษ์พิเศษ ในรัชกาลที่ 6

เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต ในชุดพลตรี ราชองครักษ์พิเศษ ในรัชกาลที่ 6

เจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ ๑๓ แห่งราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์ (พ.ศ. ๒๔๔๑–๒๔๖๕)

ภาพที่บูรณะด้วยเทคโนโลยี AI ภาพนี้เป็นพระรูปของ นายพลตรี เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต ฯ เจ้าผู้ครองนครลำปางองค์สุดท้าย

เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต ประสูติเมื่อวันที่ ๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๐๐ เป็นราชโอรสในเจ้านรนันทไชยชวลิต ทรงครองนครลำปางตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๔๔๑ จนถึงพิราลัยเมื่อวันที่ ๕ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๖๕ ด้วยพระโรคมะเร็งปอด รวมระยะเวลาครองนคร ๒๕ ปี

พระองค์ทรงเป็นผู้มุ่งมั่นพัฒนานครลำปางในหลายด้าน ทั้งการศึกษา พระพุทธศาสนา และงานสาธารณประโยชน์ โดยทรงสละที่ดินและราชทรัพย์ส่วนพระองค์เพื่อประโยชน์สุขของราษฎรเป็นสำคัญ

ด้านการศึกษา เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิตทรงเล่าเรียนอักษรไทยเหนือที่สำนักพระอภิไชย วัดเชียงมั่น และอักษรไทยกลาง ณ คุ้มหลวง เนื่องจากในสมัยนั้นนครลำปางยังไม่มีสถานศึกษา พระองค์จึงทรงตระหนักว่าการเรียนการสอนในวัดเพียงอย่างเดียวย่อมไม่เพียงพอต่อการพัฒนาบ้านเมือง จึงได้ทรงติดตามความก้าวหน้าทางการศึกษาจากส่วนกลาง แล้วนํามาประยุกต์ใช้ในนครลำปาง

ในปี พ.ศ. ๒๔๔๗ พระองค์ทรงจัดตั้งการเรียนการสอนแบบโรงเรียนขึ้นเป็นครั้งแรก ณ สถานที่ตั้งโรงเรียนเทศบาล ๓ (บุญทวงศ์อนุกูล) ในปัจจุบัน ต่อมา พระองค์ได้สละราชทรัพย์ส่วนพระองค์ซื้อที่ดินและอาคารของห้างเซ่งหลี เพื่อสร้างโรงเรียนถาวร และถวายเป็นสมบัติของแผ่นดิน จนใน พ.ศ. ๒๔๔๘ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะดำรงพระอิสริยยศเป็นสยามมกุฎราชกุมาร ได้เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดโรงเรียนแห่งนี้เมื่อวันที่ ๒๖ พฤศจิกายน และพระราชทานนามว่า “โรงเรียนบุญวาทย์วิทยาลัย” เพื่อเป็นพระอนุสรณ์แด่เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต

พระองค์ยังทรงส่งเสริมให้เจ้านาย ขุนนาง และบุตรหลานผู้มีความสามารถ เดินทางไปศึกษา ณ กรุงเทพมหานคร ภายใต้การดูแลของกระทรวงมหาดไทย หลายท่านได้กลับมาสร้างคุณประโยชน์แก่บ้านเมืองในภายหลัง อันเป็นผลสืบเนื่องจากวิสัยทัศน์กว้างไกลของพระองค์

เมื่อเจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิตพิราลัยใน พ.ศ. ๒๔๖๕ ได้มีการประกอบพิธีพระราชทานเพลิงพระศพเมื่อวันที่ ๑๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๗๐ ณ สนามเสือป่า (ปัจจุบันคือพื้นที่โรงเรียนบุญวาทย์วิทยาลัย) โดยมีพระราชชายาเจ้าดารารัศมี ในรัชกาลที่ ๕ เป็นประธาน และมีเจ้านายฝ่ายเหนือร่วมประกอบพิธีอย่างสมพระเกียรติ

นอกจากนี้ พระองค์ยังได้รับพระราชทานนามสกุล “ณ ลำปาง” ( na Lampang) ลำดับที่ ๑,๑๖๖ เมื่อวันที่ ๕ เมษายน พ.ศ. ๒๔๕๗ โดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งพระราชทานแก่เชื้อสกุลผู้สืบสายจากบรรพบุรุษผู้ตั้งภูมิลำเนาอยู่ในถิ่นนั้นมาเนิ่นนาน เป็นที่รู้จักและนับถือโดยทั่วไป ทั้งยังมีพระบรมราชโองการห้ามผู้มิใช่เชื้อสายใช้คำนำหน้านามสกุล “ณ” อีกด้วย ภายหลังตระกูล “ณ ลำปาง” ได้รับเกียรติให้เข้าเฝ้าในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชอีกด้วย

Chao Bunwat Wongmanit (เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต) in the uniform of Major General, Special Royal Guard, during the reign of King Vajiravudh (รัชกาลที่ 6)

The 13th ruler of Lampang (นครลำปาง), of the House of Thipchakratiwong (ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์) (1898–1922).

This AI-restored portrait depicts Major General Chao Bunwat Wongmanit (เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต), the last ruler of Lampang.

Chao Bunwat Wongmanit (เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต) was born on 6 November 1857, the son of Chao Naranan Chaiyawalit (เจ้านรนันทไชยชวลิต). He ruled Lampang from 1898 until his death on 5 October 1922 from lung cancer, having reigned for 25 years.

He was devoted to developing Lampang in many aspects – education, Buddhism, and public welfare – often donating his own land and wealth for the benefit of his people.

In terms of education, Chao Bunwat Wongmanit (เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต) first studied Northern Thai script (อักษรไทยเหนือ) at Wat Chiang Man (วัดเชียงมั่น) under Phra Aphichai (พระอภิไชย), and Central Thai script (อักษรไทยกลาง) at Khuem Luang (คุ้มหลวง). At that time, Lampang had no formal schools, and he recognised that temple education alone was insufficient for the city’s progress. He therefore followed educational developments in Bangkok and adapted them for Lampang.

In 1904, he established the first school-style classes at the site of today’s Tessaban 3 School (โรงเรียนเทศบาล ๓ บุญทวงศ์อนุกูล). Later, he used his personal funds to purchase the land and buildings of Seng Lee Company (ห้างเซ่งหลี) to build a permanent school and donated it to the nation. In 1905, Crown Prince Vajiravudh (สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร), later King Rama VI, presided over its opening on 26 November and named it Boonwat Wittayalai School (โรงเรียนบุญวาทย์วิทยาลัย) in his honour.

He also encouraged northern princes, nobles, and talented youths to pursue further studies in Bangkok under the supervision of the Ministry of Interior (กระทรวงมหาดไทย). Many later returned to contribute significantly to the nation, a testament to his farsighted vision.

After his death in 1922, a royal cremation was held on 19 May 1927 at Sanam Suea Pa (สนามเสือป่า) – the current grounds of Boonwat Wittayalai School – presided over by Princess Consort Dara Rasmi (พระราชชายา เจ้าดารารัศมี) of King Chulalongkorn (รัชกาลที่ 5), with many northern royals attending in full honour.

Additionally, he was granted the surname Na Lampang (ณ ลำปาง), No. 1,166, on 5 April 1914 by King Vajiravudh (พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว). The royal decree reserved the prefix “Na” (ณ) exclusively for families with ancestral roots in their respective regions, forbidding its use by non-descendants. Later, the Na Lampang family was also honoured to attend the coronation of King Bhumibol Adulyadej (พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช).

#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashion #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI #thailand #UNESCO