สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และสร้อยพระศอชุดเครื่องมรกต
สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ และสร้อยพระศอชุดเครื่องมรกต
ภาพที่ได้รับการบูรณะและสร้างสรรค์ขึ้นตามจินตนาการด้วยเทคโนโลยี AI นี้ เป็นพระฉายาลักษณ์ของ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้รับแรงบันดาลใจจากพระฉายาสาทิสลักษณ์พิมพ์สีบนกล่องบุหรี่เงิน ซึ่งเป็นภาพที่ทรงงดงามและทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ พระองค์ทรงสวม สร้อยพระศอชุดเครื่องมรกต พร้อม สายสะพายเครื่องราชอิสริยาภรณ์มหาจักรีบรมราชวงศ์
สำหรับฉลองพระองค์ เป็นสไตล์ แขนเสื้อแบบระบายซ้อนชั้น (Manches à volants superposés หรือ Tiered Flounce Sleeves) แฟชั่นสตรีในยุโรปขณะนั้นอยู่ในจุดสูงสุดของ แขนเสื้อทรงแขนหมูแฮม (Leg-of-Mutton หรือ Gigot Sleeve) ซึ่งขยายใหญ่เป็นพิเศษราว ค.ศ. 1895–1896 (พ.ศ. 2438–2439) แต่เมื่อถึงฤดูใบไม้ร่วง ค.ศ. 1897 (พ.ศ. 2440) รูปทรงดังกล่าวเริ่มลดขนาดลง ดีไซเนอร์ในกรุงปารีสจึงเสนอแนวทางใหม่ที่ละเอียดอ่อนกว่า โดยออกแบบแขนเสื้อให้เป็นชั้นระบายซ้อนกันด้วยลูกไม้หรือผ้าบางเบา เรียงลดหลั่นจากหัวไหล่ลงมาตามต้นแขน
แฟชั่นลักษณะนี้ปรากฏอยู่ในนิตยสารแฟชั่นฝรั่งเศส La Mode Illustrée ฉบับ ค.ศ. 1897 (พ.ศ. 2440) ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงการเปลี่ยนผ่านจากความอลังการของแขนหมูแฮมไปสู่ความอ่อนหวานและโรแมนติก อันเป็นแนวทางที่จะนำไปสู่แฟชั่นยุคเอ็ดเวิร์ด (Edwardian Fashion) ในต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 หรือช่วงปลายรัชกาลที่ ๕ ของสยาม
การนำแฟชั่นใหม่นี้เข้าสู่ราชสำนักไทยจึงมิใช่เพียงการติดตามสมัยนิยม หากแต่เป็น สัญลักษณ์แห่งความเป็นสมัยใหม่ (Modernity) และการเชื่อมโยงกับราชสำนักยุโรป การสวมใส่เสื้อผ้าลูกไม้วิคตอเรียทรงแขนเสื้อแบบระบายซ้อนชั้น จึงกลายเป็นการแสดงสถานะและพระบารมีของพระราชสำนักสยาม และฝ่ายใน ในสายตานานาชาติ
ในคอลเลกชันนี้ ผมตั้งใจนำเสนอการใช้เทคโนโลยี AI ในการออกแบบและสร้างสรรค์เครื่องประดับชั้นสูง (Fine Jewellery) โดยเฉพาะการประยุกต์เทคนิค Upscaling ซึ่งมิได้เป็นเพียงกระบวนการขยายขนาดของภาพเท่านั้น หากยังเป็นเทคนิคที่ช่วย ยกระดับความละเอียดของภาพ เพิ่มคุณภาพของวัสดุ และเผยให้เห็นรายละเอียดของงานจิวเวลรี่ได้อย่างประณีตยิ่งขึ้น
สำหรับ ชุดเครื่องมรกต ที่ปรากฏในภาพนี้ สร้างขึ้นจากภาพถ่ายขาวดำต้นฉบับ โดยอาศัย การตีความเชิงสร้างสรรค์ (Creative Input) เพื่อถ่ายทอดจินตนาการของความงดงามในแบบราชสำนัก มิใช่การจำลองสร้อยพระศอชุดเครื่องมรกตองค์จริง แต่ได้รับแรงบันดาลใจจาก พระฉายาสาทิสลักษณ์พิมพ์สีบนกล่องบุหรี่เงิน ซึ่งเป็นผลงานศิลป์ร่วมสมัยในยุคนั้น
เครื่องมรกตของสมเด็จพระพันปี
"วันหนึ่งคุณอาพระยาประเสริฐเดินหิ้วกระเป๋าเครื่องเพชรใบใหญ่ขึ้นมาบนเรือน ฉันเรียนคุณอาว่า
คุณพ่อยังไม่กลับ คุณอาตอบว่า อาไม่ได้มาหาคุณพ่อหรอก จะเอาของกายสิทธิ์มาให้แกดู
แล้วคุณอาก็เข้ามาในห้องแล้วเปิดหีบเครื่องเพชรให้ดู ฉันตาโตถามว่าคุณอาเอามาจากไหนคะ
คุณอาตอบว่า เครื่องมรกตของสมเด็จพระพันปี พระราชทานเป็นมรดกแก่สมเด็จพระปกเกล้า ฯ เพราะท่านทรงพระราชสมภพในวันพุธ สมเด็จพระพันปีมีเครื่องเพชรชุดใหญ่ ๆ หลายชุด
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้า ฯ ได้พระราชมรดกเป็นเพชรทั้งชุด เพราะท่านชื่อวชิราวุธ
ทูลกระหม่อมอัษฎางค์ได้เครื่องทับทิมเพราะท่านเกิดวันอาทิตย์
หรืออย่างไรฉันก็จำไม่ได้แล้ว ส่วนทูลกระหม่อมฟ้าติ๋วจุฑาธุชได้เครื่องนิลเพราะวันศุกร์หรืออย่างไรก็จำไม่ได้เหมือนกัน
ทูลกระหม่อมฟ้าหญิงวไลอลงกรณ์ได้เครื่องไข่มุกด์ที่ท่านโปรด
ฉันถามคุณอาต่อไปว่า แล้วทำไมเครื่องมรกตวิเศษนี้จึงมาอยู่ที่คุณอาล่ะ
คุณอาตอบว่าก็อาไปเอามาจากพระนางลักษมี
โปรดเกล้า ฯ ให้ไปขอคืนมา จะพระราชทานคุณเปรื่องซึ่งจะสถาปนาเป็นพระสุจริตสุดาในวันนี้ เพราะคุณเปรื่องเขาเกิดวันพุธ
ที่อาบอกว่าเป็นของกายสิทธิ์เพราะของนี่เคลื่อนที่ได้ ใครบุญไม่ ก็ไม่อยู่ด้วย
แล้วคุณอาเล่าต่อไปว่า
เมื่อพระบาทสมเด็จพระปกเกล้า ฯ ได้พระราชมรดกเป็นเครื่องมรกตชุดใหญ่นี้แล้ว ก็นำขึ้นทูลเกล้า ฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้า ฯ โดยถ่อมพระองค์ว่าพระองค์เองเป็นแต่สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ พระชายาก็เป็นหม่อมเจ้า ไม่ควรที่จะใช้เครื่องมรกตชุดสำคัญนี้ ซึ่งเป็นของสำหรับพระยศพระมเหษี
พอรัชกาลที่ ๖ โปรดพระนางลักษมี ก็พระราชทานเครื่องมรกตนี้ให้พระนางลักษมี ซึ่งสมมติว่าจะเป็นพระราชินีต่อไป
แต่พอทรงแน่พระราชหฤทัยว่า จะไม่ทรงตั้งพระนางลักษมีเป็นราชินี ก็ทรงพระราชดำริที่จะพระราชทานบริจาริกาที่เกิดในวันพุธ
คุณอาจึงไปขอคืนมาจากพระนางลักษมี และอุตส่าหอบมาให้ฉันได้ชมเป็นขวัญตา
มรกตชุดนี้มีครบเครื่องทั้งมงกุฎ(หรือกระบังหน้า) สร้อยพระศอ ทองพระกรเป็นสายสร้อย ๒ สาย กับกำไลก้านแข็ง พระธำมรงค์หลายวง และเข็มกลัดหลายอัน"
ขยายความเรื่องเครื่องมรกตที่คุณวันดีเล่าไว้ว่า เป็นของกายสิทธิ์จริงๆ ท่านผู้ใหญ่ในสกุลสุจริตกุลที่เป็นหลาน "คุณพระใหญ่" (พระสุจริตสุดา) ท่านเล่าว่า เมื่อล้นเกล้าฯ สวรรคต เครื่องมรกตชุดนี้ก็ถูกประธานกรรมการจัดพระราชทรัพย์ หรืออีกนัยหนึ่งคือท่านผู้จัดการพระราชมรดก ท่านเรียกคืน นัยว่าให้กลับไปเป็นของหลวง แล้วมีเรื่องเล่ากันต่อมาว่า ในสมัยเชื่อผู้นำชาติพ้นภัยมีคนเห็นสุภาพสตรีหมายเลขอะไรอย่าไปใส่ใจเลย ท่านประดับมรกตชุดนี้ ต่อมาเมื่อสมเด็จเจ้าฟ้าเพชรรัตนฯ เสด็จกลับจากอังกฤษ
เมื่อสิ้นยุคท่านผู้นำแล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้แบ่งพระราชมรดกในสมเด็จพระพันปีหลวงเป็นชุดๆ แล้วโปรดเกล้าฯ ให้ทรงจับสลากกัน ปรากฏว่า สมเด็จเจ้าฟ้าเพชรรัตนฯ ทรงจับสลากได้ชุดเพชร สมเด็จอินทร์ฯ ทรงจับได้ชุดทับทิม ตรงกับวันอังคารวันประสูติ คุณพระใหญ่ท่านจับสลากได้ชุดมรกต ส่วนพระนางเธอลักษมีลาวัณ ทรงจับสลากได้ชุดอะไรจำไม่ได้แล้ว
ใครบุญไม่ ก็ไม่อยู่ด้วยนั้นเห็นจะจริง
ที่มา.....เรื่องของคน ๕ แผ่นดิน ท่านผู้หญิงดุษฏี มาลากุล
Her Majesty Queen Sri Bajarindra (สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ) and the Emerald Parure (ชุดเครื่องมรกต)
This image, restored and reimagined through the use of AI technology, portrays Her Majesty Queen Sri Bajarindra (สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ), the Queen Mother of King Vajiravudh (พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖). The work was inspired by a colour portrait printed on a silver cigarette case (พระฉายาสาทิสลักษณ์พิมพ์สีบนกล่องบุหรี่เงิน) — an exquisite and historically significant depiction of Her Majesty. In this interpretation, the Queen is shown wearing the Emerald Parure (ชุดเครื่องมรกต) together with the Sash of the Most Illustrious Order of the Chakri (สายสะพายเครื่องราชอิสริยาภรณ์มหาจักรีบรมราชวงศ์).
Her gown features tiered flounce sleeves (Manches à volants superposés) — a fashionable sleeve design that appeared in Europe during the mid-1890s. At that time, women’s fashion was at the height of the leg-of-mutton (or gigot) sleeve (แขนเสื้อทรงแขนหมูแฮม), which reached its fullest size around 1895–1896 (พ.ศ. 2438–2439). By the autumn of 1897 (พ.ศ. 2440), however, the exaggerated form began to soften, and Parisian designers introduced more delicate styles using fine lace or gauze, arranged in cascading tiers from the shoulder down the upper arm.
This trend appeared in La Mode Illustrée (1897) and reflected a shift from the grandeur of the leg-of-mutton silhouette towards the gentler, romantic shapes that would soon characterise Edwardian fashion (แฟชั่นสมัยเอ็ดเวิร์เดียน) in the early 20th century — corresponding with the late reign of King Chulalongkorn (พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕) in Siam.
The adoption of such new fashions at the Siamese court (ราชสำนักสยาม) represented more than the following of European trends; it symbolised modernity (ความเป็นสมัยใหม่) and cultural alignment with European royal courts. Victorian lace gowns with tiered flounce sleeves became a visual statement of status and grace, reinforcing the prestige of the royal household and the ladies-in-waiting in the eyes of the international community.
In this collection, I aim to demonstrate the creative potential of AI technology in fine-jewellery design (เทคโนโลยี AI ในการออกแบบเครื่องประดับชั้นสูง), especially through the technique of upscaling, which not only enlarges an image but also enhances its clarity, refines material textures, and reveals intricate details of craftsmanship with remarkable precision.
The Emerald Parure (ชุดเครื่องมรกต) in this portrait was recreated from an original black-and-white photograph (ภาพถ่ายขาวดำต้นฉบับ), reinterpreted through creative input (การตีความเชิงสร้างสรรค์) rather than a direct replication of the actual royal jewels. The shapes and colours were inspired by the colour portrait on the silver cigarette case (พระฉายาสาทิสลักษณ์พิมพ์สีบนกล่องบุหรี่เงิน) — a contemporaneous work of art from that period.
The Legend of the Emerald Parure of the Queen Mother (ตำนานเครื่องมรกตของสมเด็จพระพันปีหลวง)
“One day,” wrote Khun Wandee Malakul (คุณวันดี มาลากุล), “my uncle Phraya Prasert (พระยาประเสริฐ) came upstairs carrying a large jewel case.
I told him that Father was not yet home. He replied, ‘I didn’t come to see your father; I’ve brought something magical for you to see.’
Then he entered the room and opened the jewel box. My eyes widened. I asked, ‘Where did you get these from, Uncle?’
He answered, ‘These are the Emerald Jewels of the Queen Mother (เครื่องมรกตของสมเด็จพระพันปีหลวง). Her Majesty bequeathed them to King Prajadhipok (พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๗) because he was born on a Wednesday. The Queen Mother possessed several grand parures of gems:
His Majesty King Vajiravudh (พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖) inherited the diamond set (เครื่องเพชร), as his name, Vajiravudh, means “diamond.”
Prince Asdang Dejavudh (สมเด็จฯ เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ) received the ruby set (เครื่องทับทิม), for he was born on a Sunday.
I cannot quite remember, but Prince Chudadhuj Dharadilok (สมเด็จฯ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก) may have received the onyx set (เครื่องนิล), as he was born on a Friday.
Princess Valaya Alongkorn (สมเด็จฯ เจ้าฟ้าวไลยอลงกรณ์) was given the pearl set (เครื่องไข่มุก), which Her Majesty particularly cherished.
‘I then asked, “But why are the Emerald Jewels here with you, Uncle?”
He replied, “Because I fetched them from Princess Laksami (พระนางเธอลักษมีลาวัณ). His Majesty ordered them returned, to be presented to Khun Prueng (คุณเปรื่อง), who was about to be elevated as Phra Sucharit Suda (พระสุจริตสุดา) — she too was born on a Wednesday.”
‘Uncle added that these jewels were magical — they could not remain with anyone lacking sufficient merit.
‘He went on: When King Prajadhipok inherited the grand Emerald Parure, he humbly offered it to King Vajiravudh, saying that, as a younger brother with a consort of lesser rank, he should not wear jewels reserved for a queen.
‘King Vajiravudh, being then enamoured of Princess Laksami, presented the Emerald Parure to her, intending her to be proclaimed queen. When he later resolved not to crown her, he decided to re-bestow the set upon a lady born on Wednesday. Thus my uncle reclaimed it from Princess Laksami and brought it for me to behold.
‘The parure consisted of a full suite: a diadem (or frontlet) (มงกุฎหรือกระบังหน้า), a necklace (สร้อยพระศอ), two armlets made of chain-linked gold (ทองพระกร), rigid bangles (กำไลก้านแข็ง), several rings (พระธำมรงค์), and brooches (เข็มกลัด).’”
Khun Wandee continued that the Emerald Parure indeed possessed mystical qualities. According to senior members of the Sucharitkul family (สกุลสุจริตกุล) — descendants of Phra Sucharit Suda (พระสุจริตสุดา) — after the King’s passing, the estate executors recalled the jewels to the Crown’s possession.
Later stories claimed that during the wartime leadership, a certain prominent lady was once seen wearing the Emerald Parure. When Her Royal Highness Princess Petcharat Rajsuda (สมเด็จฯ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา) returned from England, and the post-war era began, His Majesty King Bhumibol Adulyadej (พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชมหาราช รัชกาลที่ ๙) graciously arranged for Her Majesty Queen Sri Bajarindra (สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ) inheritance to be divided into sets by gemstone.
Each royal lady drew lots:
– Princess Petcharat Rajsuda (สมเด็จฯ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา) received the diamond set (เครื่องเพชร),
– Princess Intharasakdi Sachi (สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี) drew the ruby set (เครื่องทับทิม), appropriate to her Tuesday birth,
– Phra Sucharit Suda (พระสุจริตสุดา) drew the Emerald Parure (เครื่องมรกต),
– Princess Laksami Lawan (พระนางเธอลักษมีลาวัณ) received another suite, though the type is now forgotten.
As the saying goes — “Those without merit cannot keep it.”
Source: “Stories of Five Reigns (เรื่องของคนห้าแผ่นดิน)” by Thanphuying Dusadee Malakul (ท่านผู้หญิงดุษฎี มาลากุล)
#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashion #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI #thailand #UNESCO
#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashion #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI #thailand #UNESCO
