สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี และจี้เพชรชิ้นใหญ่
สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี และจี้เพชรชิ้นใหญ่
ภาพที่ได้รับการบูรณะและสร้างสรรค์ด้วยเทคโนโลยี AI คอลเล็คชั่นนี้คือพระฉายาลักษณ์ของสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี และจี้เพชรชิ้นใหญ่
สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี หรือที่ชาวบ้านเรียกพระนามว่า สมเด็จพระนางเรือล่ม (10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2403 – 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2423) มีพระนามเดิมว่า “พระองค์เจ้าสุนันทากุมารีรัตน์” เป็นพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และ สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา ประสูติเมื่อวันที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2403 เป็นพระอัครมเหสีพระองค์แรกในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ภายหลังการสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์เจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ ซึ่งในขณะนั้นมีพระชันษาเพียง ๘ ปี ได้เปลี่ยนฐานันดรศักดิ์จาก “พระเจ้าลูกเธอ” เป็น “พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าสุนันทากุมารีรัตน์” และได้ถวายตัวเป็นพระภรรยาเจ้า เมื่อพระชนมายุประมาณ ๑๕-๑๖ พรรษา จึงดำรงพระอิสริยยศเป็น พระนางเธอ พระองค์เจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พร้อมด้วยพระขนิษฐาร่วมพระโสทรทั้ง ๒ พระองค์ ได้แก่ พระองค์เจ้าสว่างวัฒนา (สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า) และ พระองค์เจ้าเสาวภาผ่องศรี (สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง)
พระนางเธอ พระองค์เจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ทรงมีพระอุปนิสัยแข็งแกร่ง เด็ดขาด แต่ด้วยพระสิริโฉม รวมทั้งพระอัธยาศัยที่สุภาพ เรียบร้อย และสงบเสงี่ยม ทำให้พระองค์เป็นที่นับถือในพระบรมวงศานุวงศ์ และข้าราชบริพาร และทรงเป็นที่สนิทเสน่หาในพระราชสวามียิ่งนัก
พระนางเธอ พระองค์เจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ทิวงคตด้วยอุบัติเหตุเรือพระประเทียบล่ม ณ ตำบลบางพูด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี พร้อมด้วยสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรรณาภรณ์เพ็ชรรัตน์ โสภางคทัศนิยลักษณ์ อรรควรราชกุมารี พระราชธิดา และพระราชบุตรในพระครรภ์ซึ่งยังไม่ทราบว่าเป็นพระราชโอรสหรือพระราชธิดาอีกด้วย ระหว่างการตามเสด็จฯ พระบรมราชสวามีแปรพระราชฐานไปประทับยังพระราชวังบางปะอิน ภายหลังการสิ้นพระชนม์ ทรงได้รับพระมหากรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็น สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี ดำรงพระฐานันดรศักดิ์พระอัครมเหสีพระองค์แรกในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
บริบททางประวัติศาสตร์และแฟชั่น (La Belle Époque แห่งสยาม)
พระฉายาลักษณ์องค์นี้คาดว่าถ่ายราว พ.ศ. ๒๔๒๐-๒๓ (1877-1880) ซึ่งตรงกับยุค La Belle Époque ของยุโรป และ The Gilded Age ของสหรัฐอเมริกา—ยุคที่ศิลปะ วัฒนธรรม และเทคโนโลยีกำลังเฟื่องฟู ขณะเดียวกันสยามในรัชกาลที่ ๕ อยู่ท่ามกลางกระบวนการปฏิรูปบ้านเมืองเพื่อรักษาเอกราชในยุคอาณานิคม
อิทธิพลจากแฟชั่นตะวันตกสมัยวิกตอเรีย
ในยุโรป ยุคนี้เป็นช่วงนิยม bustle gown หรือ “กระโปรงโครงหางกระรอก” เสริมด้านหลังและประดับลูกไม้หรูอย่างวิจิตร ความนิยมนี้มีอิทธิพลเข้าสู่ราชสำนักสยาม โดยเจ้านายฝ่ายในนำแรงบันดาลใจจากวิกตอเรียมาตัด เสื้อเข้ารูปแบบ Victorian bodice ตกแต่ง scalloped lace บริเวณคอและปลายแขน แต่ลดระดับการใช้คอร์เซ็ตให้สอดคล้องกับอากาศร้อนชื้นในกรุงเทพฯ
การผสมผสานแฟชั่นตะวันตกกับอัตลักษณ์ไทย
เสื้อเข้ารูปแบบวิกตอเรียถูกจับคู่กับ
โจงกระเบนผ้ายกไหม
สไบแพรอัดกลีบ อันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของสตรีชั้นสูงในราชสำนักช่วงปลายรัชกาลที่ ๔–ต้นรัชกาลที่ ๕
สไบแพรอัดกลีบ ตัดเย็บจากผ้าแพรจีน อัดในรางไม้จนเป็นกลีบพับซ้อนคล้ายพัดจีน ทิ้งชายยาวด้านหลัง และนิยมอบร่ำด้วยกำยานในหีบไม้หรือหีบหนัง เพื่อให้ผ้ามีกลิ่นหอมเมื่อสวมใส่ เครื่องแต่งกายลักษณะนี้จึงเป็น “แฟชั่นผสมผสาน” ระหว่างสยามและยุโรปที่งดงามอย่างยิ่ง
จี้เพชรชิ้นใหญ่: เอกลักษณ์เครื่องประดับของพระองค์
ในพระฉายาลักษณ์องค์นี้ จะเห็นว่า พระองค์ทรงประดับจี้เพรชชิ้นใหญ่ ซึ่งห้อยกับสร้อยพระศอ เป็นเครื่องประดับที่พบในพระฉายาลักษณ์ช่วงต้นรัชกาล ในพระฉายาลักษณ์ของพระองค์เจ้าสว่างวัฒนา (สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า) และ พระองค์เจ้าเสาวภาผ่องศรี (สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง) สะท้อนว่าเป็นเครื่องประดับที่ทรงโปรดอย่างเด่นชัด และอาจจะเป็นเครื่องประดับที่ได้รับพระราชทานพร้อมกันทั้งสามพระองค์
_______________________
Her Majesty Queen Sunanda Kumariratana and Her Signature Diamond Pendant
(สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี และจี้เพชรชิ้นใหญ่)
This AI-restored and creatively generated image collection presents a royal portrait of Her Majesty Queen Sunanda Kumariratana (สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี), featuring her distinctive large diamond pendant—a jewel closely associated with her early royal portraits.
Queen Sunanda Kumariratana (10 November 1860 – 31 May 1880), widely remembered among the Siamese public as “Queen Sunanda—the Queen Who Drowned” (สมเด็จพระนางเรือล่ม), was born as Phra Ong Chao Sunanda Kumariratana (พระองค์เจ้าสุนันทากุมารีรัตน์), a daughter of King Mongkut (Rama IV) (พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว) and Somdet Phra Piyamavadi Sri Bajarindra Mata (สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา). She later became the first Queen Consort of King Chulalongkorn (Rama V) (พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว).
Early Life and Elevation in Rank
After the death of King Mongkut, the eight-year-old Princess Sunanda’s rank was elevated from “Phra Chao Luk Thoe”(พระเจ้าลูกเธอ) to “Phra Chao Nong Nang Thoe” (พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าสุนันทากุมารีรัตน์).
At approximately fifteen to sixteen years of age, she entered royal service as a Royal Consort, receiving the title:
Phra Nang Ther Phra Ong Chao Sunanda Kumariratana
(พระนางเธอ พระองค์เจ้าสุนันทากุมารีรัตน์)
Her two younger full sisters followed the same path:
Princess Savang Vadhana (พระองค์เจ้าสว่างวัฒนา)
Later Her Majesty Queen Sri Savarindira, The Queen Grandmother
(สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า)Princess Saovabha Phongsri (พระองค์เจ้าเสาวภาผ่องศรี)
Later Queen Sri Bajarindra, Queen Mother
(สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง)
Character and Reputation
Contemporary accounts describe Queen Sunanda as possessing a strong and decisive temperament, combined with gentleness, reserve, and great dignity. Revered among members of the royal household and deeply cherished by King Chulalongkorn, her refined bearing and calm disposition earned widespread admiration.
Tragic Death at Bang Phut, Nonthaburi
On 31 May 1880, Queen Sunanda died when the royal barge capsized at Bang Phut, Pak Kret District, Nonthaburi. She perished alongside:
Princess Kannabhorn Bejraratana (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรรณาภรณ์เพ็ชรรัตน์ โสภางคทัศนิยลักษณ์ อรรควรราชกุมารี), her infant daughter
A royal child in her womb, whose sex remains unknown
They were travelling to Bang Pa-In Palace to join King Chulalongkorn. After her death, the King conferred upon her the posthumous title:
Her Majesty Queen Sunanda Kumariratana, the Queen Consort
(สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี)
She is remembered as the first Great Queen Consort of King Chulalongkorn.
Historical and Fashion Context
La Belle Époque in Siam
This portrait is estimated to date from c. 1877–1880 (พ.ศ. 2420–2423), aligning with:
La Belle Époque in Europe
The Gilded Age in the United States
Both were eras of artistic splendour and rapid technological change. In Siam, King Chulalongkorn was modernising the kingdom to preserve sovereignty amidst colonial encroachments.
Victorian Influences
During this period in Europe, the bustle gown—a skirt supported by a rear framework to create a “squirrel-tail” silhouette—was in vogue. This aesthetic influenced the Siamese court, where high-ranking ladies adopted:
Victorian-style fitted bodices
Scalloped lace trimming around necklines and cuffs
However, Siamese court dress modified these elements to suit the tropical climate, reducing the rigidity of the corset while retaining Victorian structure and elegance.
Thai–Western Fashion Fusion at the Siamese Court
The resulting hybrid style paired the Victorian bodice with:
Chong Kraben (โจงกระเบน) of brocaded silk
Pleated silk shawls (Sabai phae at klin) (สไบแพรอัดกลีบ)
The pleated sabai was crafted from Chinese silk, pleated on wooden frames, and perfumed with incense stored in carved wooden or leather chests. This produced an ensemble that was both distinctly Siamese and richly cosmopolitan.
The Large Diamond Pendant: A Signature Jewel
In this portrait, Queen Sunanda is adorned with a large diamond pendant suspended from a necklace—a jewel that appears repeatedly in early royal portraits of:
Queen Sunanda Kumariratana
Princess Savang Vadhana (later Queen Sri Savarindira)
Princess Saovabha Phongsri (later Queen Sri Patcharindra)
This suggests that the pendant (or set of matching pendants) was:
A favourite royal jewel of the three full sisters
Possibly a shared royal gift, bestowed upon them together
Part of a larger set of early Chulalongkorn-era diamond ornaments
Its scale and craftsmanship reflect the prestige and refined taste of the sisters, whose jewellery often combined Western cutting styles with traditional Siamese settings.
เรียนเชิญกด Subscribe ได้ที่ลิงก์นี้ครับ เพื่อร่วมติดตามงานสร้างสรรค์ต้นฉบับ งานวิจัยประวัติศาสตร์แฟชั่น และผลงานอนุรักษ์มรดกวัฒนธรรมด้วยเทคโนโลยี AI ของ AI Fashion Lab, London ซึ่งมุ่งตีความอดีตผ่านมิติใหม่ของการบูรณะภาพ การสร้างสรรค์ภาพ และการเล่าเรื่องด้วยศิลปะเชิงดิจิทัล 🔗 https://www.facebook.com/aifashionlab/subscribe/
#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashion #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI #thailand #UNESCO
