ม.ร.ว.เพ็ญศรี กฤดากร

ม.ร.ว.เพ็ญศรี กฤดากร

ธิดาใน ม.จ.สิทธิพร กฤดากร – หม่อมศรีพรหมา กฤดากร ภาพถ่ายขาวดำต้นฉบับถ่ายราว พ.ศ. 2500 ม.ร.ว.เพ็ญศรีดำรงตำแหน่งผู้จัดการร้านโขมพัสตร์ ซึ่งเป็นร้านของท่านลุง พระองค์เจ้าบวรเดช

ในภาพ ม.ร.ว.เพ็ญศรีสวมกระโปรงที่ตัดเย็บด้วยผ้าโขมพัสตร์ลายหนุมาน โดยแฟชั่นที่เห็นเป็นสมัยนิยมแบบ Dior New Look กระโปรงบานทรงสุ่ม (Balloon/Hoop Skirt Style) อันเป็นเอกลักษณ์ของแฟชั่นยุค 1950s (พ.ศ. 2493–2502)

ผมได้สร้างสรรค์ให้มีการใช้คู่สีตัดกัน และลายหนุมานนี้เป็นลายลงทอง ได้แรงบันดาลใจจากงานจิตรกรรมฝาผนังเรื่อง รามเกียรติ์ ที่ระเบียงคด วัดพระศรีรัตนศาสดาราม

ชีวิตการทำงานกับผ้าโขมพัสตร์

ม.ร.ว.เพ็ญศรี ได้ทำงานสนองพระเดชพระคุณพระองค์เจ้าบวรเดช ซึ่งมีศักดิ์เป็นท่านลุง และ ม.จ.หญิงผจงรจิตร กฤดากร ซึ่งมีศักดิ์เป็นท่านอา ทั้งสองท่านเป็นผู้ก่อตั้งโรงพิมพ์ผ้าโขมพัสตร์ ณ อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

ม.ร.ว.เพ็ญศรีเป็นผู้จัดการโรงงานคนแรกของโรงงานพิมพ์ผ้าโขมพัสตร์ และได้นำวิชาความรู้ด้านเคมีที่ศึกษาจากประเทศญี่ปุ่นมาใช้ในการทำสีและย้อมผ้า ท่านทำงานที่โรงงานพิมพ์ผ้าโขมพัสตร์เป็นเวลากว่า 15 ปี ก่อนที่จะย้ายไปรับราชการที่จังหวัดนนทบุรี

คราวหนึ่ง เมื่อแฟชั่นกระโปรงบานกำลังเป็นที่นิยมในสังคม ซึ่งเป็นแฟชั่น New Look ในยุค 1950s (พ.ศ. 2493–2502) ม.ร.ว.เพ็ญศรีนำผ้าโขมพัสตร์มาตัดเป็นกระโปรงบานทรง New Look และหนึ่งในลายผ้าที่ออกแบบก็คือกระโปรงที่อยู่ในรูป ทซึ่งมีความงดงาม สะท้อนรสนิยมและสุนทรียะของยุคสมัยนั้นได้อย่างลงตัว

คริสเตียน ดิออร์ (Christian Dior) และ "New Look"

ในเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1947 (พ.ศ. 2490) ดิออร์ได้เปิดตัวคอลเลกชันแรกที่อเวนิว มงแตญน์ (Avenue Montaigne) กรุงปารีส โดยใช้ชื่อว่า Corolle แต่ คาร์เมล สโนว์ (Carmel Snow) บรรณาธิการบริหารของ Harper’s Bazaar ชาวอเมริกัน ได้ตั้งชื่อใหม่ว่า “The New Look” ซึ่งกลายเป็นชื่อที่ติดหูและสร้างอิทธิพลอย่างมากในวงการแฟชั่น

บริบทในเวลานั้นคือ สงครามโลกครั้งที่สองเพิ่งสิ้นสุดในปี ค.ศ. 1945 (พ.ศ. 2488) ผู้คนในยุโรปยังคุ้นชินกับระบบปันส่วน แม้แต่การจัดสรรผ้าสำหรับตัดเย็บเสื้อผ้าก็ยังมีข้อจำกัด ดังนั้น เมื่อดิออร์เสนอซิลลูเอตที่ใช้ผ้าอย่างฟุ่มเฟือย โดยเฉพาะกระโปรงที่บานและมีปริมาตรมาก New Look จึงถูกวิพากษ์วิจารณ์ในแง่ของ การขาดความประหยัด ควบคู่ไปกับเสียงชื่นชมเรื่องความหรูหราและความสง่างาม

สโนว์เป็นบุคคลสำคัญที่สามารถมองเห็นแนวโน้มใหม่ ๆ ได้อย่างเฉียบคม คำว่า “The New Look” ของเธอสะท้อนการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ของแฟชั่นหลังสงคราม โดยซิลลูเอตใหม่เน้นความเป็นผู้หญิงสองแนวทางหลัก ได้แก่ “Corolle” เอวคอดและกระโปรงบาน และ “En Huit (Eight)” ที่เน้นเส้นสายโค้งเว้าอันสง่างาม

หนึ่งในชุดเด่นคือ Bar Suit ประกอบด้วยแจ็กเก็ตสีครีมเอวเข้ารูปกับกระโปรงสีดำบานพลีต ซึ่งใช้ผ้าอย่างมากเกินข้อจำกัดในสมัยสงคราม ถือเป็นสัญลักษณ์ของการกลับมาสู่ความหรูหรา

แม้บางคนอย่าง โคโค่ ชาแนล (Coco Chanel) วิจารณ์ว่า New Look ทำให้ผู้หญิงดูเหมือนเฟอร์นิเจอร์ เพราะซิลลูเอตที่แข็งและเน้นรูปทรงมากเกินไป แต่ในที่สุด New Look ก็กลายเป็นสัญลักษณ์ของความปรารถนาใหม่ในสังคม และมีอิทธิพลต่อแฟชั่นทั้งทศวรรษ 1950s (พ.ศ. 2493–2502) รวมถึงนักออกแบบรุ่นต่อมา

M.R. Pensri Kridakorn [ม.ร.ว.เพ็ญศรี กฤดากร]
Daughter of M.C. Sitthiporn Kridakorn [ม.จ.สิทธิพร กฤดากร] and Mom Sripromma Kridakorn [หม่อมศรีพรหมา กฤดากร]. The original black-and-white photograph was taken around 1957 (พ.ศ. 2500). At the time, M.R. Pensri was the manager of Khomapastr [โขมพัสตร์], a shop owned by her uncle, Prince Boworadet [พระองค์เจ้าบวรเดช].

In the image, M.R. Pensri wears a skirt made from Khomapastr fabric featuring the Hanuman motif [หนุมาน – the monkey warrior general from the Ramakien, the Thai adaptation of the Indian Ramayana epic]. The fashion style is distinctly Dior’s New Look, with a voluminous balloon/hoop skirt silhouette that epitomised fashion in the 1950s (พ.ศ. 2493–2502).

I recreated the skirt with contrasting colour pairings, while the Hanuman pattern was imagined in gold, inspired by mural paintings from the Ramakien on the cloister walls of Wat Phra Si Rattana Satsadaram [วัดพระศรีรัตนศาสดาราม].

Working Life with Khomapastr [ผ้าโขมพัสตร์]

M.R. Pensri worked in service of her uncle Prince Boworadet [พระองค์เจ้าบวรเดช] and her aunt M.C. Ying Phajongrojit Kridakorn [ม.จ.หญิงผจงรจิตร กฤดากร], both of whom founded the Khomapastr Textile Printing Factory in Hua Hin, Prachuap Khiri Khan Province [จังหวัดประจวบคีรีขันธ์].

She became the first manager of the factory and applied her knowledge of chemistry, acquired during her studies in Japan, to the development of dyes and textile printing. She worked at the factory for more than 15 years before transferring to government service in Nonthaburi Province [จังหวัดนนทบุรี].

At one time, when wide skirts were the height of fashion—known as the New Look in the 1950s (พ.ศ. 2493–2502)—M.R. Pensri introduced Khomapastr fabric into full-skirted dresses. One such design is the skirt seen in this photograph, which exemplifies both elegance and the aesthetic spirit of the age.

Christian Dior [คริสเตียน ดิออร์] and the “New Look”

In February 1947 (พ.ศ. 2490), Dior presented his first collection at Avenue Montaigne in Paris under the title Corolle. However, Carmel Snow [คาร์เมล สโนว์], the American editor-in-chief of Harper’s Bazaar, famously coined the term “The New Look”, which became an enduring name and profoundly influential in the world of fashion.

The context was significant: World War II had just ended in 1945 (พ.ศ. 2488), and people across Europe were still accustomed to rationing, including strict limits on fabrics for dressmaking. Thus, when Dior unveiled silhouettes that used extravagant amounts of cloth—especially in the dramatically voluminous skirts—the New Look was simultaneously celebrated for its luxury and elegance and criticised for its lack of frugality.

Snow’s phrase captured a major turning point in post-war fashion. The new silhouettes emphasised femininity in two principal forms: Corolle, with its cinched waist and flared skirt, and En Huit (Eight), highlighting elegant, curvilinear shapes.

One of the most iconic ensembles was the Bar Suit, consisting of a cream, tightly fitted jacket with narrow shoulders and a full, pleated black skirt. Its generous use of fabric exceeded wartime constraints and became a symbol of renewed opulence.

Not everyone welcomed the change. Coco Chanel [โคโค่ ชาแนล] criticised the New Look for making women resemble furniture, with its rigid structure and over-accentuated silhouette. Nevertheless, Dior’s New Look came to embody women’s aspirations for transformation in the post-war era. It exerted a powerful influence on fashion throughout the 1950s (พ.ศ. 2493–2502) and on subsequent generations of designers.

#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI #thailand #UNESCO