เจ้าจอม ในรัชกาลที่ ๔ ในแฟชั่นแบบตะวันตก
เจ้าจอมมารดาเพ็ง และ เจ้าจอมมารดาห่วง ถ่าย ณ กรุงเทพมหานคร (พระนคร) ราวปี ค.ศ. 1861 (พ.ศ. ๒๔๐๓–๒๔๐๔) ช่างภาพ: Joseph Rossier
เจ้าจอม ในรัชกาลที่ ๔ ในแฟชั่นแบบตะวันตก
เจ้าจอมมารดาเพ็ง, เจ้าจอมมารดาห่วง, เจ้าจอมมารดาสังวาลย์, และ สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา (เจ้าจอมมารดาเปี่ยม)
ภาพของ เจ้าจอมมารดาเพ็ง และ เจ้าจอมมารดาห่วง
ถ่าย ณ กรุงเทพมหานคร (พระนคร) ราวปี ค.ศ. 1861 (พ.ศ. ๒๔๐๓–๒๔๐๔)
ช่างภาพ: อาจถ่ายโดย Joseph Rossier (หรือ Pierre Joseph Rossier) เนื่องจากมีภาพอีกชุดหนึ่งที่เป็นภาพของเจ้าจอมทั้งสามในเครื่องแบบทหารหญิงลายสก็อต (หรือที่เรียกว่า “ทหารจิงโจ้”) ถ่ายในฉากหลังเดียวกันและมีคุณภาพของภาพใกล้เคียงกัน
แหล่งที่มา: The Metropolitan Museum of Art, สหรัฐอเมริกา
ส่วนภาพของ เจ้าจอมมารดาสังวาลย์ และ สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา (เจ้าจอมมารดาเปี่ยม)
อาจถ่ายโดย L’Abbé Larnaudie ซึ่งเป็นมิชชันนารีชาวฝรั่งเศสผู้มีบทบาทสำคัญในการถ่ายภาพในสยามช่วงรัชกาลที่ ๔ เนื่องจากภาพดังกล่าวมีลักษณะของการจัดแสง ฉากหลัง และองค์ประกอบคล้ายคลึงกับภาพที่ทราบแน่ชัดว่าเป็นผลงานของเขา อีกทั้งยังตรงกับช่วงเวลาที่ L’Abbé Larnaudie ประจำอยู่ในกรุงเทพฯ และมีบันทึกว่าท่านเคยถ่ายภาพในราชสำนักสยามด้วย
ภาพถ่ายเหล่านี้แสดงให้เห็น เจ้าจอมฝ่ายในในรัชกาลที่ ๔ (King Mongkut) ในเครื่องแต่งกายแบบตะวันตกสมัยวิกตอเรียช่วงทศวรรษ 1860 ซึ่งเป็นช่วงที่ราชสำนักเริ่มเปิดรับอิทธิพลทางวัฒนธรรมจากยุโรปอย่างชัดเจน ภาพดังกล่าวสะท้อนให้เห็นถึง “การจำลองความเป็นสมัยใหม่แบบตะวันตก” (imitation of Western modernity) ภายในราชสำนักสยาม ภาพถ่ายเหล่านี้ยังแสดงให้เห็นถึงเครื่องแต่งกายแบบตะวันตกสมัยวิกตอเรีย ซึ่งเป็นยุคแห่งการเปลี่ยนผ่านทางแฟชั่นครั้งสำคัญของยุโรป ในช่วง ทศวรรษ 1850s แฟชั่นสตรีกำลังอยู่ในยุคของ กระโปรงสุ่มขนาดใหญ่ (crinoline skirts) ที่ได้รับความนิยมสูงสุด โดยเฉพาะ กระโปรงแบบระบายซ้อนชั้น (tiered skirts) ซึ่งประกอบด้วยผ้าระบายหลายชั้นเรียงลดหลั่นกันลงมาอย่างประณีต มักตกแต่งด้วยลูกไม้ ริบบิ้น หรือการปักลายดอกไม้ เพื่อแสดงถึงรสนิยม ความมั่งคั่ง และฝีมือช่างตัดเย็บ
อย่างไรก็ตาม ความนิยมของกระโปรงซ้อนชั้นนี้เริ่มลดลงในช่วงต้นทศวรรษ 1860 เมื่อแฟชั่นเปลี่ยนไปสู่ กระโปรงทรงโดมที่เรียบกว่า พร้อมการใช้โครงคริโนลีนเหล็กที่เบาและแข็งแรงขึ้น ทำให้สตรีสามารถเคลื่อนไหวได้สะดวกขึ้น และเป็นยุคที่ภาพลักษณ์ของ “สุภาพสตรีวิกตอเรีย” กลายเป็นสัญลักษณ์ของความสง่างามแบบใหม่
สิ่งที่โดดเด่นคือ การนำศิราภรณ์แบบไทยโบราณมาใช้แทนมงกุฎหรือเทียร่าตะวันตก ซึ่งโดยปกติแล้วจะใช้เฉพาะในการแสดงละครในหรือฟ้อนรำเท่านั้น อีกทั้งเจ้าจอมยังสวม วิกผมยาว และ แต่งหน้าด้วยแป้งขาว คล้ายกับการแต่งกายนางละคร ซึ่งแตกต่างจากหญิงสามัญในยุคนั้นที่นิยม ตัดผมสั้นแบบผมปีกนกหรือผมดอกกระทุ่ม
นอกจากนี้ ชุดของเจ้าจอมมารดาสังวาลย์ และ สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา (เจ้าจอมมารดาเปี่ยม) เป็น ชุดเดียวกันโดยสันนิษฐานว่าเป็น เครื่องแต่งกายประกอบฉาก (costume prop) ที่ผลัดกันสวมเพื่อถ่ายภาพ ภายในกระโปรงน่าจะมี โครงสุ่มคริโนลีน (hoop crinoline) เพื่อคงรูปทรงบานแบบแฟชั่นวิกตอเรียตอนกลาง
ดังนั้น ภาพถ่ายชุดนี้จึงถือเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์แฟชั่นอันทรงคุณค่า ที่สะท้อนการผสมผสานระหว่าง สุนทรียะแบบตะวันตกและแบบสยาม (a blend of Western and Siamese aesthetics) และเผยให้เห็นยุคแห่งการเปลี่ยนผ่านของรสนิยม ความงาม และอัตลักษณ์ของราชสำนักสยามในสมัยรัชกาลที่ ๔ ได้อย่างลึกซึ้งและงดงาม
________________________________________
Royal Consorts of King Mongkut in Western Fashion
This collection of images, restored and reimagined through AI technology, depicts the Royal Consorts of King Mongkut (Rama IV) —
Chao Chom Manda Pheng, Chao Chom Manda Huang, Chao Chom Manda Sangwan, and Somdet Phra Piyamawadi Sri Patcharindra Mata (Chao Chom Manda Piam).
The portraits of Chao Chom Manda Pheng and Chao Chom Manda Huang
were taken in Bangkok (Krung Thep Maha Nakhon) around 1861 (B.E. 2403–2404).
Photographer: Possibly Joseph Rossier (also known as Pierre Joseph Rossier), as another surviving photograph of three Chao Chom ladies dressed in Scottish military-style uniforms (“Jingjoh Soldiers”) features the exact same backdrop and comparable photographic quality.
Image Source: The Metropolitan Museum of Art, United States.
The portraits of Chao Chom Manda Sangwan and Somdet Phra Piyamawadi Sri Patcharindra Mata (Chao Chom Manda Piam)
were possibly taken by L’Abbé Larnaudie, a French missionary who played an important role in early photography in Siam during the reign of King Mongkut. The lighting, backdrop, and composition bear striking resemblance to confirmed works attributed to him. This also coincides with the period when L’Abbé Larnaudie was based in Bangkok and documented as having photographed within the royal court.
These photographs portray the royal consorts of King Mongkut in Western Victorian attire—a fascinating reflection of the period when the Siamese court began embracing European influence. The images exemplify an “imitation of Western modernity” through costume and portraiture within the inner court.
During the 1850s, Western women’s fashion reached a peak of opulence, characterised by voluminous crinoline skirtsand, notably, the tiered skirt design — composed of several layers of fabric cascading in graceful succession, often trimmed with lace, ribbons, or floral embroidery. This style symbolised feminine refinement, wealth, and the artistry of haute couture. By the early 1860s, however, tiered skirts began to fall out of fashion, replaced by the smoother dome-shaped silhouette made possible by lighter and stronger steel crinoline frames, marking a new phase of Victorian elegance that valued grace and structure over volume.
A remarkable detail in these Siamese portraits is the adaptation of traditional Thai court headpieces worn as Western-style tiaras, an imaginative cross-cultural transformation. Normally reserved for classical dance or lakhon naiperformances, such ornaments here appear as regal adornments. The ladies also wear long wigs and powdered white faces, resembling theatrical make-up of the royal dancers, which contrasts sharply with the typical short hairstyles (dok krathum or pik nok) worn by Siamese women of the period.
Notably, Chao Chom Manda Sangwan and Somdet Phra Piyamawadi Sri Patcharindra Mata (Chao Chom Manda Piam) appear to wear the same gown, likely a shared costume prop used for portrait sessions. The skirt would have originally been worn over a hoop crinoline to maintain the voluminous silhouette characteristic of mid-Victorian fashion.
This rare set of photographs thus stands as a valuable artefact of fashion history, capturing a unique fusion of Western and Siamese aesthetics and offering a glimpse into the courtly aspiration toward modernity, grace, and cross-cultural expression during the transformative reign of King Mongkut (Rama IV).
#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI #thailand
