สมเด็จพระพันวัสสา ทรงมีพระนามมาก ถึงกับรับสั่งว่า “จนจะจำชื่อตัวเองไม่ได้”
สมเด็จพระพันวัสสา ทรงมีพระนามมาก ถึงกับรับสั่งว่า “จนจะจำชื่อตัวเองไม่ได้”
ภาพที่ผ่านการบูรณะและสร้างสรรค์ด้วยเทคโนโลยี AI นี้ เป็นพระฉายาลักษณ์ของ สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ทรงเครื่องเต็มยศอย่างขัตติยนารี พร้อมด้วยสายสร้อยและตรามหาจักรี แห่งเครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันทรงเกียรติแห่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ รวมทั้งสายสะพายและดาราแห่งเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์
“สมเด็จพระพันวัสสา” หรือ สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า (๑๐ กันยายน พ.ศ. ๒๔๐๕ – ๑๗ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๙๘) ทรงเป็นเจ้านายผู้มี พระนามมากที่สุดพระองค์หนึ่ง โดยมีพระนามทางการถึง เจ็ด พระนาม และพระนามไม่เป็นทางการอีก สี่ พระนาม รวมเป็น สิบเอ็ดพระนาม จนถึงกับทรงมีรับสั่งด้วยพระสุรเสียงอันแฝงด้วยความเศร้าสลดว่า
“จนจะจำชื่อตัวเองไม่ได้”
พระนามทางการทั้ง ๗ พระนาม (ตามลำดับเวลา)
___________
รัชกาลที่ ๔
1. ทรงได้รับพระราชทานนามโดยพระราชหัตถเลขาจากพระบรมชนกนาถ (รัชกาลที่ ๔) ว่า
“พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าสว่างวัฒนา”
___________
ต้นรัชกาลที่ ๕
2. เมื่อรัชกาลที่ ๔ สวรรคต พระฐานันดรศักดิ์เปลี่ยนจาก พระเจ้าลูกเธอ เป็น พระเจ้าน้องนางเธอ
และทรงได้รับการเฉลิมพระนามเป็น
“พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าสว่างวัฒนา”
3. ภายหลังทรงรับราชการเป็น พระภรรยาเจ้า จึงได้รับการสถาปนาเป็น
“สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระราชเทวี”
4. เมื่อทรงเป็นพระราชชนนีของสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ
(สมเด็จพระราชโอรสพระองค์ใหญ่ในรัชกาลที่ ๕)
จึงทรงได้รับสถาปนาเป็น
“สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี”
___________
รัชกาลที่ ๖
5. ทรงได้รับการเฉลิมพระนามอีกครั้งเป็น
“สมเด็จพระมาตุจฉาเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี”
___________
รัชกาลที่ ๗
6. ทรงได้รับพระนามว่า
“สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสามาตุจฉาเจ้า”
___________
รัชกาลที่ ๘
7. เมื่อพระราชนัดดา—พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอานันทมหิดล—เสด็จขึ้นเถลิงถวัลยราชสมบัติเป็นรัชกาลที่ ๘
พระองค์ทรงเปลี่ยนฐานันดรศักดิ์จาก สมเด็จพระมาตุจฉาเจ้า เป็น สมเด็จพระอัยยิกาเจ้า
จึงทรงได้รับเฉลิมพระนามเป็น
“สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า”
___________
พระนามไม่เป็นทางการ ๔ พระนาม
พระองค์หญิงกลาง — เนื่องจากลำดับพระชันษาในหมู่พระเชษฐภคินี
สมเด็จพระตําหนัก — จากการประทับ ณ ตำหนักสว่างวัฒนา
สมเด็จสวนหงส์ — จากที่ประทับบริเวณสวนหงส์
สมเด็จวังสระปทุม — จากการประทับ ณ วังสระปทุมในบั้นปลายพระชนม์ชีพ
พระสุรเสียงแห่งความเศร้าในบั้นปลายพระชนม์ชีพ
ตลอดพระชนมชีพอันยาวนานกว่า ๙๓ พรรษา พระองค์ทรงประสบเหตุการณ์อันโศกเศร้าหลายครั้ง นับตั้งแต่การสูญเสียพระราชสวามี พระราชโอรส พระราชธิดา และเจ้านายผู้ใกล้ชิดหลายพระองค์ จึงทรงมีรับสั่งสะท้อนความโดดเดี่ยวในบั้นปลายว่า
“ดูใคร ๆ ก็ตายกันไปหมด ได้มีชีวิตยืนอยู่นี่ก็ไม่เห็นมีอะไรจะดี เปลี่ยนชื่อไป เปลี่ยนชื่อไป จนจะจำชื่อตัวเองไม่ได้”
ผู้เขียน กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม
เผยแพร่ วันศุกร์ที่ 24 มกราคม พ.ศ.2568 นิตยสารศิลปวัฒนธรรม
อ่านบทความต้นฉบับได้ที่ : https://www.silpa-mag.com/history/article_52273
__________________________
Somdet Phanwassa — A Royal Name-Bearer With So Many Names She Once Said, “I can’t even remember my own name”
The restored and AI-enhanced photograph depicts Her Majesty Queen Sri Savarindira Boromma Rajadevi Somdet Phra Sri Savarindira Boromrachathoe, Queen Grandmother (สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า) — in full ceremonial regalia as a khattiya-nari, wearing the Maha Chakri necklace and order, with sash and the star of the ancient Noppharat Rajawaraporn order.
“Somdet Phanwassa” was indeed among the members of the royal family with the greatest number of names: seven official names, and four unofficial ones — a total of eleven names. It was once recorded that she sorrowfully admitted:
“I change names and change names, until I can’t even remember my own name.”
The Seven Official Names (in chronological order)
___________
During the reign of Rama IV
1. She was first given by royal letter the name “Phra Chao Luk Thoe Phra Ong Chao Sawang Wattana” (พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าสว่างวัฒนา)
___________
Early reign of Rama V
2. Upon the death of Rama IV and the change in titulary, she became “Phra Chao Nong Nang Thoe Phra Ong Chao Sawang Wattana” (พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าสว่างวัฒนา)
3. Later, when she became a royal consort (“phra phra jao”) she was elevated to “Somdet Phra Nang Chao Sawang Wattana Phra Rajadevi” (สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระราชเทวี)
4. When she became mother of the crown prince (Maha Vajirunhis), she was further elevated to “Somdet Phra Nang Chao Sawang Wattana Phra Borommarajadevi” (สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี)
___________
During Rama VI
5. She was granted the title “Somdet Phra Matuchaa Chao Sawang Wattana Phra Borommarajadevi” (สมเด็จพระมาตุจฉาเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี)
___________
During Rama VII
6. Her name was changed to “Somdet Phra Sri Savarindira Boromrachathoe” (สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสามาตุจฉาเจ้า)
___________
During Rama VIII
7. When the grandson of the royal line ascended the throne, her rank changed to Queen Grandmother, and she was titled “Somdet Phra Sri Savarindira Boromrachathoe, Queen Grandmother” (สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า)
___________
The Four Unofficial Names
These were informal names used at different times:
“Princess Klang” (พระองค์หญิงกลาง) — reflecting her position among sisters
“Somdet Phra Tamnak” (สมเด็จพระตำหนัก) — referring to her residence at Tamnak Sawang Wattana
“Somdet Suan Hong” (สมเด็จสวนหงส์) — after the Suan Hong dwelling
“Somdet Wangka Sa Pathum” (สมเด็จวังสระปทุม) — referring to her later residence at Wangka Sa Pathum
A Heart-felt Reflection in Her Final Years
Over a lifetime spanning more than 93 years, she witnessed the passing of consorts, children, and close royal family members. In later life, she reportedly lamented:
“Everyone else is dead. I am still alive — but there is nothing good left. Name after name, name after name, until I can’t even remember my own name.”
Silpa Wattanatham Editorial Board. Silpa Wattanatham (Art & Culture), Friday, 24 January 2025.
Original article available at: https://www.silpa-mag.com/history/article_52273
#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashion #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI #thailand #UNESCO
